Rechtbank Noord-Holland, 13-10-2021, ECLI:NL:RBNHO:2021:8755, 20_419

12. Eiser heeft aangevoerd dat de aanslagen ten onrechte zijn opgelegd omdat niet in rechte vaststaat dat terecht is (na)gevorderd omdat er nog een strafzaak in hoger beroep aanhangig is. Voorts stelt eiser dat niet inzichtelijk is gemaakt hoe verweerder is gekomen tot vaststelling van de belastbare inkomens c.q. bijdrage-inkomens. Verweerder heeft zich daarbij volledig laten leiden door de gegevens uit het justitieel onderzoek. Hierdoor zijn ten onrechte gegevens uit de strafzaak gebruikt met als gevolg dat het boekenonderzoekrapport onzorgvuldig tot stand is gekomen. Tevens stelt eiser dat is toegezegd de strafzaak af te wachten alvorens uitspraak op bezwaar te doen. Het hoger beroep loopt nog altijd. Verweerder heeft bovendien niet voldaan aan zijn bewijslast ten aanzien van de opgelegde boetes. Voor de onderbouwing van zijn grieven verwijst eiser voor het overige naar de zogenaamde “gele map” die eiser ook in zijn strafzaak heeft overgelegd. Verder voert eiser aan dat ten onrechte geen proceskostenvergoedingen zijn toegekend in de uitspraken op bezwaar.

13. Verweerder stelt dat de bevindingen in het boekenonderzoek “ [naam 3] ”, uitgevoerd op basis van de door de officier van justitie aan hem op 20 mei 2011 overhandigde stukken, als nieuw feit kwalificeren. Voor de cijfermatige onderbouwing van de vaststelling van de belastbare inkomens c.q. bijdrage-inkomens heeft verweerder de uitspraak van de meervoudige kamer van de rechtbank Noord-Holland van 17 juli 2018 als uitgangspunt genomen. Verweerder concludeert tot niet-ontvankelijkverklaring van de beroepen met betrekking tot de jaren 2006, 2008 en 2009 en deels tot gegrondverklaring van de beroepen.

14. De rechtbank stelt voorop dat een beroep niet-ontvankelijk moet worden verklaard als de indiener ervan geen belang bij het beroep heeft. Daarvan is sprake als het beroep, ongeacht de gronden waarop het steunt, de indiener niet in een betere positie kan brengen met betrekking tot het bestreden besluit – in dit geval de uitspraken op bezwaar – en eventuele bijkomende rechterlijke beslissingen zoals die met betrekking tot proceskosten en griffierecht (zie bijvoorbeeld Hoge Raad 23 maart 2012, ECLI:NL:HR:2012:BV0655, BNB 2012/157 en Hoge Raad 11 april 2014, ECLI:NL:HR:2014:878, BNB 2014/122).

15. De rechtbank stelt vast dat voor wat betreft de navorderingsaanslag ib/pvv 2006 de Ontvanger bij brief van 10 december 2019 aan verweerder heeft bericht dat de invordering van deze aanslag is verjaard en dat derhalve ten aanzien van deze aanslag geen invorderingsmaatregelen meer zullen worden genomen. Verweerder heeft ter zitting bovendien toegezegd deze navorderingsaanslag te vernietigen. Ervan uitgaande dat deze vernietiging inmiddels is geformaliseerd is het belang aan het beroep inzake 2006 in het geheel komen te vervallen. In het niet-toekennen van een proceskostenvergoeding ziet de rechtbank geen afzonderlijk belang omdat in de overige beroepen voor de bezwaarfase een proceskostenvergoeding wordt toegekend op basis van een factor 1,5 wegens 4 of meer samenhangende zaken. Ook op dat punt kan eiser voor 2006 niet in een betere positie komen te verkeren. Het in deze zaak (HAA 20/419) geheven griffierecht zal aan eiser moeten worden vergoed omdat met vernietiging van de aanslag geheel aan het beroep van eiser tegemoet is gekomen. De rechtbank zal het beroep inzake de navorderingsaanslag ib/pvv 2006 (HAA 20/419) niet-ontvankelijk verklaren en gelasten dat verweerder het betaalde griffierecht aan eiser vergoedt.

16. De rechtbank stelt vast dat voor wat betreft het jaar 2008 verweerder in de uitspraak op bezwaar de navorderingsaanslag ib/pvv heeft verminderd en het belastbaar inkomen uit werk en woning nader heeft vastgesteld op € 7.255 (negatief). De vergrijpboete en de heffingsrente zijn voor dat jaar komen te vervallen. Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar de navorderingsaanslag zvw 2008 verminderd en het bijdrage-inkomen nader vastgesteld op nihil. De beschikkingen vergrijpboete en de heffingsrente zijn daarmee ook komen te vervallen. Met betrekking tot het jaar 2009 heeft verweerder bij uitspraak op bezwaar de aanslag ib/pvv verminderd en het belastbaar inkomen uit werk en woning nader vastgesteld op € 7.344, de vergrijpboete is komen te vervallen en de te vergoeden heffingsrente is verminderd tot € 163, terwijl eiser in zijn aangifte een belastbaar inkomen uit werk en woning heeft opgegeven van € 8.707.

Verweerder heeft voor hetzelfde jaar bij uitspraak op bezwaar de aanslag zvw verminderd tot nihil en de vergrijpboete en de heffingsrente zijn komen te vervallen.

17. Anders dan verweerder meent kan het beroep inzake de (navorderings)aanslagen ib/pvv en zvw 2008 en 2009 eiser, los van de door hem aangevoerde beroepsgronden, in theorie nog in een betere positie brengen. De door eiser aangevoerde beroepsgronden kunnen echter niet leiden tot een vermindering van de (navorderings)aanslagen 2008 en 2009. Immers, indien eiser zou worden gevolgd in zijn betoog dat geen sprake is van witwassen of hiermee verband houdende inkomsten dan zou voor die jaren geen verlies in aanmerking kunnen worden genomen en zouden de (navorderings)aanslagen 2008 en 2009 op een hoger bedrag moeten worden vastgesteld. Omdat belastingaanslagen in beroep niet op een hoger bedrag kunnen worden vastgesteld (reformatio in peius) behoeft het beroep in zoverre geen nadere bespreking. Hierna zal de rechtbank ingaan op de (ook voor 2008 en 2009 ingenomen) stelling van eiser dat verweerder in de uitspraken op bezwaar ten onrechte geen proceskostenvergoeding heeft toegekend.

18. Inzake de stelling van eiser dat zijn veroordeling in zijn strafzaak nog niet onherroepelijk vaststaat, overweegt de rechtbank het volgende. Als uitgangspunt heeft te gelden dat de strafrechter en de belastingrechter onafhankelijk van elkaar oordelen over de aan hen voorgelegde feiten en bewijsmiddelen (vgl. HR 19 juni 1996, nr. 31 079, ECLI:NL:HR:1996:AA1946). Indien een belanghebbende in een fiscale procedure ontkent bepaalde feiten te hebben gepleegd en daaruit inkomsten te hebben genoten, dient de belastingrechter zich daaromtrent zelfstandig een oordeel te vormen en mag hij niet zonder meer afgaan op hetgeen de strafrechter (al dan niet) bewezen heeft geacht

(vlg. HR 8 augustus 2014, nr. 13/02211, ECLI:NL:HR:2014:2146). Daarbij geldt dat het belastingrecht eigen regels omtrent bewijs en bewijslastverdeling kent. Het belastingrecht kent minder strenge bewijsregels dan het strafrecht (HR 31 januari 2020, nr. 19/00166, ECLI:NL:HR:2020:140).

19. Volgens eiser heeft verweerder hem toegezegd dat het strafrechtelijk onderzoek zou worden afgewacht, alvorens verweerder uitspraak op het bezwaar van eiser zou doen. Blijkens de bewoordingen in de brief van verweerder aan gemachtigde van 18 januari 2019 (weergegeven in onderdeel 10 van deze uitspraak) is destijds overeengekomen dat de uitkomst van de strafrechtelijke procedure zou worden afgewacht. Ter zitting heeft verweerder toegelicht dat deze toezegging alleen zag op de op dat moment aanhangige strafrechtelijke procedure bij de rechtbank in eerste aanleg. Er is naar het oordeel van de rechtbank geen reden om aan te nemen dat het doen van uitspraak op bezwaar zou worden aangehouden totdat het vonnis inzake de genoemde procedure bij de rechtbank onherroepelijk zou zijn. Het dossier en genoemde brief bieden daarvoor geen aanknopingspunten. Van het genoemde hoorgesprek zijn geen afzonderlijke gespreksverslagen gemaakt, ook niet door eiser. Als al zou moeten worden aangenomen dat op dit punt bij eiser gerechtvaardigde verwachtingen zijn gewekt, dan vermag de rechtbank niet in te zien dat het - in weerwil van deze verwachtingen - op een eerder moment doen van de uitspraak op bezwaar afbreuk doet aan de juistheid van de opgelegde (navorderings)aanslagen en vermag de rechtbank niet in te zien dat hieraan in deze procedure enig gevolg moet worden verbonden. Hierbij neemt de rechtbank in aanmerking dat – zoals hierna volgt – eiser reeds om andere redenen een proceskostenvergoeding voor bezwaar en beroep zal worden toegekend.

20. Vast staat dat eiser voor het jaar 2007 niet is uitgenodigd tot het doen van aangifte ib/pvv. Gelet op het arrest van de Hoge Raad van 21 oktober 1998, nr. 33.716, ECLI:NL:HR:1998:AA2367, kan dan niet worden gezegd dat eiser niet de vereiste aangifte heeft gedaan. Partijen hebben ter zitting ook erkend dat omkering van de bewijslast niet aan de orde is en de rechtbank is ook van oordeel dat die omkering hier niet aan de orde is. Op verweerder rust daarmee de bewijslast dat eiser de door hem gestelde inkomsten heeft genoten. Voor het jaar 2010 heeft eiser wel aangifte ib/pvv gedaan, zodat de bewijslast dat eiser de door verweerder gestelde inkomsten heeft genoten ook voor dat jaar op verweerder rust.

21. Verweerder heeft ter zitting aangegeven dat de correctie ter zake van ‘Contante betalingen en stortingsbewijzen’ (in het vonnis aangeduid als nummer 3) wegens het ontbreken in het dossier van de onderliggende aankoopbonnen en de stortingsbewijzen bij nadere beschouwing niet tot eisers inkomsten behoren. Voor het jaar 2007 gaat het daarbij om het bedrag van € 23.267 en voor het jaar 2010 om het bedrag van € 7.039. De rechtbank is het met verweerder eens dat de correctie dient te vervallen nu op basis van de gedingstukken niet kan worden vastgesteld aan welk jaar de hiermee gemoeide bedragen dienen te worden toegerekend. Beide beroepen zijn in zoverre daarom reeds gegrond.

22. Verweerder moet voor het jaar 2007 derhalve aannemelijk maken dat eiser in dat jaar een bedrag van in totaal (€ 294.117 - € 23.267 =) € 270.850 aan belastbaar inkomen uit werk en woning heeft genoten. Voor het jaar 2010 rust op verweerder de bewijslast dat eiser meer inkomsten heeft genoten dan alleen de door hem genoten inkomsten uit loondienst. Verweerder moet derhalve aannemelijk maken dat eiser een bedrag van (€ 51.378 – € 9.471 – € 7.039 =) € 34.868 aan extra inkomsten uit werk en woning heeft genoten.

23. De rechtbank acht verweerder geslaagd in zijn bewijslast op basis van de gedingstukken, in het bijzonder het rapport van het bij eiser ingestelde boekenonderzoek, het strafvonnis, de bewezenverklaring, de daarbij gebezigde bewijsmiddelen en de in het dossier aanwezige processen-verbaal alsmede de onderliggende stukken uit het strafdossier. De verklaringen die eiser voor de herkomst van de stortingen heeft gegeven (de stortingen zouden onder meer afkomstig zijn uit stortingen door familieleden en winsten uit het casino) zijn niet onderbouwd en acht de rechtbank ongeloofwaardig. Dat geldt ook voor de stelling van eiser dat een deel van de stortingen over deze jaren kunnen worden verklaard uit het feit dat hij € 500.000 van zijn in Suriname wonende neef [naam 4] (dus niet de broer van eiser zoals door verweerder werd aangenomen, maar zijn neef zoals van de kant van eiser is verklaard) heeft geleend. De strafrechter heeft bewezenverklaard dat eiser dienaangaande een valse notariële akte heeft opgemaakt of doen opmaken (feit 3). De rechtbank schaart zich in dit verband achter de bewijsoverwegingen in het vonnis van de strafrechter met betrekking tot de contante stortingen op rekening [rekeningnummer 3] (nummer 13.5 uit de kasopstelling) (zie onderdeel 5 van deze uitspraak). Er zijn aanzienlijke bedragen gestort op rekeningen van eiser dan wel rekeningen waarover eiser beschikte. De enige aanvaardbare verklaring is dat de gelden een criminele herkomst hebben. Deze bedragen zijn aangewend voor privédoeleinden, zoals de aankoop van onroerende zaken en een auto en voor de aflossing van een lening van de echtgenote. In de gegeven omstandigheden dient het ervoor te worden gehouden dat eiser genoemde bedragen heeft genoten voor door hem verrichte (overige) werkzaamheden in het economische verkeer (vgl. Hof Amsterdam 21 april 2020, zaaknummers 19/00044 tot en met 19/00046, ECLI:GHAMS:2020:1150, rechtsoverwegingen 5.1 en 5.2). Er is geen reden om aan te nemen dat eiser de gelden heeft witgewassen voor een derde of in andere jaren heeft genoten, zodat de rechtbank ook geen reden ziet een lager bedrag aan belastbare inkomsten in aanmerking te nemen.

24. De grieven die eiser in “de gele map” heeft aangevoerd maakt het voorgaande niet anders. Nu door eiser ter zitting is bevestigd dat de inhoud van deze map identiek is aan die eiser in de strafrechtprocedure heeft overgelegd, verwijst de rechtbank voor wat betreft hetgeen door eiser in “de gele map” is aangevoerd naar het strafvonnis van de strafrechter. De rechtbank schaart zich achter dit oordeel en ziet in de gele map geen enkel aanknopingspunt om anders te oordelen.

25. De stelling dat verweerder niet de vereiste zorgvuldigheid heeft betracht door geen eigen onderzoek in te stellen maar zich bij het opleggen van de aanslagen te baseren op de processen-verbaal uit het strafdossier en het strafvonnis, verwerpt de rechtbank. Verweerder heeft op basis van stukken uit het strafdossier een eigen onderzoek ingesteld en daarvan een rapport opgemaakt. Eiser en zijn toenmalige gemachtigde zijn ook in de gelegenheid gesteld om op het concept van dit rapport te reageren. Gelet hierop gaat de rechtbank ervan uit dat - anders dan eiser stelt - verweerder zich zelfstandig een oordeel heeft gevormd over de in aanmerking genomen inkomsten. Vervolgens heeft verweerder zijn standpunt aangepast naar aanleiding van het vonnis van de strafrechter in eerste aanleg. Daarbij heeft verweerder - naast genoemde processen-verbaal en in het bijzonder het proces-verbaal inzake de ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel - de beschikking gehad over de door de strafrechter voor de bewezenverklaring gebezigde bewijsmiddelen. Het stond verweerder vrij om zich bij het opleggen van de aanslagen voor het bewijs te baseren op genoemde stukken. Het lag op de weg van eiser om ontlastend bewijsmateriaal aan te dragen, hetgeen niet is gebeurd. De rechtbank volgt eiser dan ook niet in zijn stelling dat de inspecteur niet de vereiste zorgvuldigheid heeft betracht.

26. Gelet hierop dient voor het jaar 2007 met het aannemelijk geachte bedrag aan wel genoten maar niet aangegeven inkomsten van € 270.850, het belastbaar inkomen uit werk en woning op dit bedrag te worden vastgesteld. Nu niet in geschil is dat eiser voor in loondienst verrichte werkzaamheden in 2010 een bedrag van € 9.471 aan inkomsten uit werk en woning heeft genoten, dient, met het daarnaast aannemelijk geachte bedrag aan wel genoten maar niet aangegeven inkomsten van € 34.368, het belastbaar inkomen uit werk en woning op € 43.839 te worden vastgesteld. Het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen is niet in geschil tussen partijen en blijft € 8.927.

27. De (navorderings)aanslagen zvw 2007 en 2010 zijn op de juiste hoogte vastgesteld. Dat de contante betalingen en stortingsbewijzen niet langer behoren tot het belastbaar inkomen, heeft niet tot gevolg dat het bijdrage-inkomen over beide jaren onder het maximum bijdrage-inkomen van respectievelijk € 30.623 (2007) en € 33.189 (2010) is gezakt.

28. Verweerder heeft tegelijk met de (navorderings)aanslagen vergrijpboetes van 50% aan eiser opgelegd. Daarbij stelt verweerder dat de vergrijpboetes in overeenstemming met artikel 67e van de AWR zijn opgelegd in samenhang met de paragrafen 25 en 27 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst. Volgens verweerder is sprake van (voorwaardelijke) opzet van eiser nu redelijkerwijs had moeten of kunnen begrijpen dat zijn gedrag tot gevolg kon hebben dat te weinig belasting zou worden geheven of betaald of dat hij willens en wetens de kans heeft aanvaard dat middels het niet in de aangiften opnemen van inkomsten, zijnde de bedragen zoals die blijken uit het boekenonderzoek, tot gevolg kon hebben dat geen of te weinig belasting werd geheven. Eiser weerspreekt dat sprake is van (voorwaardelijke) opzet en stelt dat hij nog niet onherroepelijk is veroordeeld.

29. Naar het oordeel van de rechtbank zijn de vergrijpboetes terecht opgelegd, omdat voor de rechtbank met vorenstaande overwegingen is komen vast te staan dat het aan voorwaardelijk opzet van eiser is te wijten dat aanzienlijke inkomsten niet zijn aangegeven in de aangiften ib/pvv 2007 en 2010. De rechtbank acht aannemelijk dat eiser – door deze inkomsten niet aan te geven – willens en wetens de aanmerkelijk kans heeft aanvaard dat te weinig ib/pvv en zwv zou worden geheven.

De stelling van eiser dat hij nog niet onherroepelijk is veroordeeld, leidt niet tot een ander oordeel, waarbij de rechtbank in het bijzonder verwijst naar rechtsoverweging 16. Nu geen feiten en omstandigheden zijn gesteld, noch gebleken, die aanleiding geven tot het matigen van de boetes acht de rechtbank de vergrijpboetes passend en geboden. De boetebeschikkingen zijn dan ook terecht en tot de juiste bedragen vastgesteld,

30. De duur van de procedure vormt voor de rechtbank wel aanleiding tot ambtshalve matiging van de boetes, omdat sprake is van overschrijding van de redelijke termijn voor de behandeling van de zaken. De rechtbank stelt vast dat de datum van de aankondiging van de vergrijpboetes, 24 januari 2013 geldt als aanvangsmoment van de redelijke termijn in de zin van artikel 6 van het EVRM. De rechtbank doet uitspraak op 13 oktober 2021. Sinds de aankondiging van de boetes is derhalve acht jaar en (afgerond) negen maanden verstreken. De rechtbank stelt vast dat hiermee de redelijke termijn van twee jaar is overschreden met zes jaar en negen maanden (undue delay; vergelijk Hoge Raad 22 april 2005, nr. 37984, ECLI:NL:HR:2005:AO9006). De rechtbank ziet geen reden om een deel van de overschrijding aan eiser toe te rekenen of om de tweejaarstermijn op grond van bijzondere omstandigheden te verlengen. Verweerder heeft dit laatste ter zitting ook erkend. Gelet hierop zullen de boetes worden gematigd met 20% met een maximumbedrag aan vermindering per boete van € 20.000 (vgl. Hof Amsterdam 2 juli 2009, 04/03329, ECLI:NL:GHAMS:2009:BJ1298).

31. Het vorenstaande leidt tot de volgende berekening van de hoogte van de boetes.

32. Eiser heeft aangevoerd dat verweerder ten onrechte geen proceskostenvergoeding heeft toegekend in de uitspraken op bezwaar. Verweerder heeft dit niet weersproken en ter zitting aangegeven dat alsnog een proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase aan eiser moet worden toegekend. Nu eiser hierom in bezwaar heeft verzocht en de uitspraken op bezwaar inzake de (navorderings)aanslagen - met uitzondering van het bezwaar betreffende de aanslag zvw 2010 - strekken tot gegrondverklaring, volgt de rechtbank partijen hierin. In zoverre zullen ook de beroepen inzake de (navorderings)aanslagen ib/pvv 2008 en 2009 en zvw over 2007, 2008 en 2009 gegrond worden verklaard. Zie verder onder ‘Proceskosten’ voor de berekening van de proceskostenvergoeding.

33. Gelet op het voorgaande dient het beroep inzake de navorderingsaanslag ib/pvv 2006 niet-ontvankelijk te worden verklaard. Het in dat beroep geheven griffierecht dient aan eiser te worden vergoed.

34. Nu de beroepen (met uitzondering van de beroepen inzake ib/pvv 2006 (HAA 20/419) en zvw 2010 (HAA 20/428) gegrond zijn, ziet de rechtbank aanleiding verweerder te veroordelen in de door eiser in beroep redelijkerwijs gemaakte proceskosten. De proceskosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 3.237,75 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift, 1,5 punt voor het verschijnen op de hoorzittingen met een waarde per punt van € 265, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 748 en een wegingsfactor 1 wegens het gewicht van de zaken en op de voet van artikel 3 tweede lid van genoemd besluit een factor 1,5 omdat het beroep slaagt in minstens vier samenhangende zaken). Voor gemaakte reiskosten kan geen afzonderlijke vergoeding worden toegekend nu eiser zelf niet ter zitting is verschenen en de reiskosten van gemachtigde worden geacht besloten te liggen in de vergoeding voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.