Rechtbank Noord-Nederland, 17-09-2013, ECLI:NL:RBNNE:2013:5900, AWB-13_1201

Bij eiseres zijn vijf parttime functionarissen in dienst voor ondersteunende en gedeeltelijk uitvoerende werkzaamheden. Eiseres maakt daarnaast gebruik van meer dan 300 vrijwilligers.

Eiseres organiseert vakanties voor mensen met een lichte handicap die in redelijke mate zelfredzaam zijn tot mensen met een meervoudige beperking in de leeftijden van 6 tot en met 65 jaar.

Tijdens de vakanties worden de vakantiegasten begeleid door vrijwilligers die worden getraind door eiseres. Bij elke vakantie is een ervaren hoofdleider aanwezig, die speciaal door eiseres is getraind. Gedurende de vakanties worden de begeleiders ondersteund door coördinatoren. Zij zijn 24 uur per dag bereikbaar voor begeleiders en thuisblijvers ingeval van calamiteiten.

Eiseres gaat er vanuit dat iedereen met een verstandelijke beperking uit zijn inkomen of uitkering een reissom moet kunnen betalen. Alleen aan jongeren, jonger dan 18 jaar wordt de helft van de reissom in rekening gebracht.

In 2010 ontving eiseres € 3.021 aan giften en subsidies.

Op verzoek van eiseres op 29 juni 2007 is eiseres per 1 januari 2008 als ANBI aangemerkt.

Op 13 en 14 juli 2011 heeft verweerder een onderzoek ingesteld bij eiseres met als doel te beoordelen of ANBI-status met ingang van 1 januari 2008 terecht is verleend en sindsdien terecht is gecontinueerd. Naar aanleiding van dit onderzoek heeft verweerder bij beschikking met dagtekening 22 oktober 2012 de ANBI-status per 1 januari 2013 ingetrokken.

Indien verweerder met het voorgaande zou bedoelen dat het organiseren van begeleide vakanties voor gehandicapten een activiteit is die, naar haar aard, nimmer een voor de ANBI-status relevant belang kan opleveren, volgt de rechtbank hem niet. De rechtbank sluit zich aan bij de opvatting van eiseres, doch slechts in zoverre, dat zij van oordeel is dat genoemde activiteit een verrijkende bijdrage levert aan de maatschappij en derhalve het voor een ANBI vereiste belang zou kunnen vormen. Temeer nu eiseres door Calibris (kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport) is erkend als leerbedrijf voor de opleidingen Maatschappelijke Zorg 4 Medewerker Gehandicaptenzorg, Maatschappelijke Zorg 3/4 en Sociaal Pedagogisch Medewerker. De relevante vraag is echter, op welke wijze dit belang wordt nagestreefd.

Het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch heeft in zijn uitspraak van 9 juni 2011, nr. 10/00501, ECLI:NL:GHSHE:2011:BT6821 geformuleerd dat voor de afbakening van het algemeen versus het particuliere belang de zogenaamde ‘doelgroep-toets’ en de ‘quid-pro-quo’toets van belang zijn. Onder verwijzing naar het zogenaamde Scientology arrest (Hoge Raad 7 november 2003, nr. 38.049, ECLI:NL:HR:2003:AN7741) overweegt het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch:

De rechtbank neemt deze overwegingen van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch over.

Verweerder stelt dat de activiteiten van eiseres (nagenoeg) uitsluitend bestaan uit het organiseren van vakanties en dat zij zich met betrekking tot deze activiteiten niet onderscheidt van een willekeurige reisorganisatie. Eiseres stelt echter dat van min of meer commerciële tarieven geen sprake is.

De rechtbank overweegt ten aanzien van de quid-pro-quo toets als volgt. Het doel (statutair en feitelijk) van eiseres is het organiseren van begeleide vakanties voor verstandelijk gehandicapten. Eiseres heeft zelf aangegeven dat er geen activiteiten zijn die zijn aan te merken als fondswervende activiteiten. Met de overgelegde folder “Vakantie 2012” heeft verweerder naar het oordeel van de rechtbank aannemelijk gemaakt dat eiseres tegen min of meer commerciële tarieven de vakanties aanbiedt. Dit leidt de rechtbank ook af uit de verklaring van eiseres dat zij de vakanties inkoopt bij commerciële reisorganisaties tegen commerciële tarieven en dat deze kosten aan de deelnemers worden doorberekend inclusief een opslag voor overheadkosten. Dat er reisorganisaties zijn die min of meer identieke reizen aanbieden tegen hogere prijzen – zoals eiseres ter zitting heeft verklaard – maakt dit niet anders. Het begrip ‘min of meer commerciële tarieven’ dient te worden uitgelegd als ‘in de markt voor een dergelijke reis gangbare tarieven’. Eiseres heeft niet aannemelijk gemaakt dat de door haar gehanteerde tarieven niet in de markt gangbaar zijn. De stelling van eiseres dat schappelijk wordt omgaat met de betaling van de reissom door vakantiegasten die annuleren vanwege hun handicap, waardoor diens reisgezel evenmin meegaat, kan evenmin tot een ander oordeel leiden. Ook het feit dat aan jongeren onder de 18 jaar de helft van de reissom in rekening wordt gebracht, maakt dit niet naders. Ter zitting heeft eiseres immers verklaard dat het aandeel van de jongerenreizen op het geheel slechts 3 procent (3%) is en dus welhaast is te verwaarlozen.

Eiseres, die voor de ANBI-status in aanmerking wenst te komen en op wie daarom de bewijslast rust, heeft met hetgeen zij heeft aangevoerd niet aannemelijk gemaakt dat met de activiteiten uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut wordt beoogd. De rechtbank is dan ook van oordeel dat eiseres in hoofdzaak de particuliere, consumptieve, belangen van de vakantiegasten dient.

Eiseres heeft tevens gesteld dat een aantal stichtingen en verenigingen die vergelijkbare activiteiten verrichten wel de ANBI-status hebben behouden. Voor zover eiseres met deze stelling een beroep op schending van het gelijkheidsbeginsel heeft willen doen, is dit naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende gemotiveerd. Eiseres heeft om haar moverende redenen geen enkel concreet geval willen noemen waarin de wet niet juist zou zijn toegepast.

Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ongegrond te worden verklaard.