Rechtbank Noord-Nederland, 01-10-2013, ECLI:NL:RBNNE:2013:5925, AWB LEE 11-1286

Eiseres is opgericht per 14 augustus 1975. Vanaf 14 maart 2003 tot en met eind 2007 was de handelsnaam van eiseres [Q] B.V. Enig aandeelhouder van eiseres was tot 28 september 2007 [S] Beheer B.V. De heer [P] was enig aandeelhouder van [S] Beheer B.V.

Eiseres was eigenaar van de onroerende zaak gelegen aan de [b-straat #] te [A]. Deze onroerende zaak werd door eiseres verhuurd. Bij notariële leveringsakte van 14 oktober 2005 heeft eiseres deze onroerende zaak (de oude onroerende zaak) verkocht. Hierbij heeft zij een boekwinst behaald van € 936.422. Eiseres heeft bij het bepalen van haar belastbare winst voor het jaar 2005 in verband met deze behaalde boekwinst een herinvesteringsreserve (HIR) gevormd van € 936.422.

Op 27 september 2007 heeft eiseres (obligatoire) overeenkomsten gesloten met derden inzake de koop van twee monumentale onroerende zaken te [B], gelegen aan het [c-plein] en de [d-singel] (de nieuwe onroerende zaken). De levering van de onroerende zaak gelegen aan het [c-plein] heeft plaatsgevonden op 28 september 2007, om 14.45 uur. De onroerende zaak gelegen aan de [d-singel] is geleverd op 18 januari 2008.

Op 28 september 2007, vóór 14.45 uur, zijn alle aandelen in eiseres geleverd aan [Y] Beheer B.V.

Na de aandelenoverdracht heeft in 2007 een statutenwijziging plaatsgevonden en is de naam van eiseres gewijzigd in [Z] B.V.

Eiseres heeft over het jaar 2007 aangifte Vpb gedaan naar een belastbaar bedrag van negatief € 26.171. In deze aangifte heeft eiseres de onder punt 1.3 vermelde HIR afgeboekt op de aanschaffingskosten van de bij 1.4 vermelde nieuwe onroerende zaken.

Verweerder heeft de ingediende aangifte Vpb 2007 bij het vaststellen van de aanslag als volgt gecorrigeerd:

De aanslag Vpb 2007 is met dagtekening 16 oktober 2010 opgelegd.

Eiseres heeft bij brief van 20 oktober 2010 bezwaar gemaakt tegen de aanslag Vpb 2007. Bij uitspraak op bezwaar heeft verweerder de aanslag Vpb 2007 en de beschikking heffingsrente gehandhaafd.

Naar de rechtbank begrijpt, is tussen partijen niet in geschil dat ten aanzien van de vervreemding van de oude onroerende zaak bij het bepalen van de belastbare winst voor het jaar 2005 een HIR is gevormd, waarvan nog geen afboeking heeft plaatsgevonden. Deze HIR staat dus nog op eiseres' beginbalans voor het jaar 2007 gepassiveerd. De rechtbank ziet geen aanleiding om partijen hierin niet te volgen. Er is dus naar het oordeel van de rechtbank sprake van een door partijen als zodanig aangeduide "buitenjaarstransactie".

Eiseres heeft gesteld dat de HIR kan worden afgeboekt op aanschaffingskosten van de nieuwe onroerende zaken op het moment waarop de obligatoire overeenkomst inzake de koop van de nieuwe onroerende zaken is gesloten. De rechtbank verwerpt deze stelling. Afboeking van vervreemdingswinst op de aanschaffingskosten van een nieuw bedrijfsmiddel is naar het oordeel van de rechtbank alleen mogelijk op grond van artikel 8, eerste lid, van de Wet Vpb in verbinding met artikel 3.54 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001). Hierbij overweegt de rechtbank dat eiseres ter zitting heeft verklaard dat zij zich niet beroept op de zogenoemde ruilarresten. Uit artikel 3.54 van de Wet IB 2001 volgt naar het oordeel van de rechtbank dat de vervreemdingswinst alleen in de vorm van een HIR kan worden afgeboekt op de “de aanschaffings- of voortbrengingskosten van het bedrijfsmiddel of de bedrijfsmiddelen waarin wordt geherinvesteerd”. Hierbij is relevant vanaf welk tijdstip sprake is van een op de balans te activeren bedrijfsmiddel in de zin van artikel 3.30 van de Wet IB 2001 (vergelijk Gerechtshof Amsterdam, 21 februari 2013, ECLI:NL:GHAMS:2013: LJN BZ3314). Naar het oordeel van de rechtbank is activering op de balans van (aanschaffings- of voortbrengingskosten ter zake van) een bedrijfsmiddel pas mogelijk vanaf het tijdstip waarop eiseres over (tenminste) de volledige economische eigendom van dit bedrijfsmiddel beschikt. Ter zitting heeft eiseres' gemachtigde bevestigd dat uit de obligatoire overeenkomst inzake de koop van de nieuwe onroerende zaken volgt dat de risico's met betrekking tot de nieuwe onroerende zaken tot het moment van levering bij de verkoper zijn gebleven. Nu eiseres overigens ter zake geen feiten en omstandigheden heeft aangevoerd, acht de rechtbank niet aannemelijk dat eiseres reeds ten tijde van het aangaan van de obligatoire overeenkomst, althans vóór het moment van juridische levering, de economische eigendom heeft verkregen van de nieuwe onroerende zaken. De rechtbank gaat er daarom vanuit dat eiseres de economische (en juridische) eigendom van de nieuwe onroerende zaken gelegen aan het [c-plein] en de [d-singel] eerst heeft verkregen op respectievelijk 28 september 2007 om 14.45 uur en 18 januari 2008. Pas op die momenten kan naar het oordeel van de rechtbank (een deel van) de HIR worden afgeboekt op de aanschaffingskosten van de nieuwe onroerende zaken.

De levering van de aandelen in eiseres aan [Y] Beheer B.V. heeft plaatsgevonden op 28 september 2007, vóór 14.45 uur. Partijen zijn het erover eens dat op dit tijdstip sprake is van een belangenwijziging in de zin van artikel 12a van de Wet Vpb (zie bij punt 5). Gelet op hetgeen bij punt 9.2 is overwogen, kon de HIR ten tijde van deze belangenwijziging nog niet worden afgeboekt. Deze reeds in het jaar 2005 gevormde HIR bestond dus nog ten tijde van de belangenwijziging. Dit brengt mee dat artikel 12a, eerste lid, onderdeel a, van de Wet Vpb van toepassing is. De HIR moet dus aan de belastbare winst voor het jaar 2007 worden toegevoegd. De rechtbank volgt dus het onder punt 8 vermelde standpunt van verweerder.

Voor zover ervan uit zou kunnen worden gegaan dat één of meerdere van de door eiseres aangedragen gevallen wel feitelijk en rechtens gelijk zijn aan eiseres' geval, is de rechtbank van oordeel dat eiseres' beroep op het gelijkheidsbeginsel voortkomende uit een begunstigend beleid, faalt. De rechtbank heeft hierbij in aanmerking genomen dat verweerder gemotiveerd heeft gesteld dat als er al sprake is van beleid, dit beleid juist gericht is op de bestrijding van de onderhavige constructie. Verweerder heeft hierbij onweersproken gewezen op het bestaan van een landelijk gecoördineerde bestrijdingsgroep. Verder volgt naar het oordeel van de rechtbank uit het aantal bij de rechter aanhangige zaken dat verweerders beleid inderdaad ziet op de bestrijding van de onderhavige constructie. Eiseres heeft hier tegenover geen feiten en omstandigheden aangevoerd die het vermoeden zouden kunnen rechtvaardigen dat wel sprake is van een door verweerder gevoerd begunstigend beleid. Hierbij gaat de rechtbank voorbij aan eiseres' veronderstelling dat alle transacties waarbij de[bank] zou zijn betrokken ongemoeid zijn gelaten door de Belastingdienst, aangezien eiseres geenszins heeft onderbouwd waarop zij deze veronderstelling heeft gebaseerd. Hierbij overweegt de rechtbank dat verweerder niet was gehouden om op grond van artikel 8:42 van de Awb stukken betreffende deze transacties in het geding te brengen. De rechtbank acht namelijk niet aannemelijk dat deze stukken, die betrekking hebben op de transacties waarbij de[bank] zou zijn betrokken, bij verweerders besluitvorming in deze zaak een rol hebben gespeeld. Hierbij heeft de rechtbank in aanmerking genomen dat verweerder ter zitting onbestreden heeft verklaard dat in zijn dossier betreffende deze zaak niet meer stukken van [bank] zaten, dan hij heeft overgelegd.

Voor zover ervan uit zou kunnen worden gegaan dat het door eiseres aangedragen geval betreffende [N] B.V. wel feitelijk en rechtens gelijk is aan eiseres' geval, is de rechtbank van oordeel dat eiseres' beroep op het gelijkheidsbeginsel voortkomende uit het oogmerk van begunstiging eveneens faalt. Tegenover verweerders stelling dat hij juist het oogmerk heeft om gevallen als eiseres' geval te bestrijden, heeft eiseres niet aannemelijk gemaakt dat verweerder het oogmerk had het door haar aangedragen geval te begunstigen.

Voor zover ervan uit zou kunnen worden gegaan dat de door eiseres aangedragen gevallen wel feitelijk en rechtens gelijk zijn aan eiseres' geval, verwerpt de rechtbank eiseres' beroep op het gelijkheidsbeginsel voortkomende uit de meerderheidsregel. De rechtbank wijst eiseres erop dat voor de toepassing van de meerderheidsregel geen acht mag worden geslagen op gevallen die onder de bevoegdheid van een andere inspecteur vallen (zie onder meer de arresten van de Hoge Raad van 23 april 2004, ECLI:NL:HR:2004:AL8260, en 29 mei 2009, ECLI:NL:HR:2009:BI5110). Dit brengt naar het oordeel van de rechtbank mee, dat het door eiseres genoemde geval, dat valt onder de Belastingdienst Rivierenland/kantoor Arnhem niet kan worden meegerekend. Datzelfde geldt voor de transacties waarbij de[bank] is betrokken, nu verweerder ter zitting onweersproken heeft gesteld dat dit zaken uit de Randstad betreffen, zodat deze zaken niet onder hem ressorteren. Verder heeft verweerder gewezen op vier andere procedures, die op dezelfde zitting als deze zaak door deze rechtbank zijn behandeld, waarbij de gemachtigde van eiseres is betrokken en heeft verweerder onweersproken gesteld dat er nog een aantal vergelijkbare zaken aanhangig is gemaakt, danwel binnenkort aanhangig zal worden gemaakt. Gelet hierop acht de rechtbank niet aannemelijk dat in de meerderheid van de met eiseres vergelijkbare gevallen een juiste wetstoepassing achterwege is gebleven.