Rechtbank Oost-Brabant, 20-04-2018, ECLI:NL:RBOBR:2018:1978, 17_164

1. De rechtbank is allereerst van oordeel dat verweerder, met de na de zitting bij brief van 8 maart 2018 overgelegde stukken, heeft aangetoond dat drs. G.M.P de Jonghe, als taxateur in dienst bij de gemeente Eindhoven, krachtens mandaat bevoegd was de bestreden uitspraken te ondertekenen. Daarnaast heeft verweerder in de persoon van de heffingsambtenaar aangegeven de bestreden uitspraken te bekrachtigen. De bestreden uitspraken zijn naar het oordeel van de rechtbank, gelet op het voorgaande, bevoegd gedaan.

2. Niet in geschil is tussen partijen dat het object [het object] geen deel uitmaakt van locatie C, omdat eiseres per 1 januari 2016 niet langer de eigenaar van [het object] is. Evenmin is in geschil dat de locaties A, B, en C ieder op zich onroerende zaken vormen die in eigendom zijn van eiseres en ook door eiseres gebruikt worden. Naar het oordeel van de rechtbank geven deze gezamenlijke standpunten van partijen blijk van een juiste rechtsopvatting; zij sluit zich er dan ook bij aan. Dit betekent dat de locaties A, B en C bij dezelfde belastingplichtige in gebruik zijn.

3. In geschil is wel of de gebouwen op de locaties A, B en C naar de omstandigheden beoordeeld bij elkaar behoren en aldus, omdat die locaties bij dezelfde belastingplichtige in gebruik zijn, een samenstel vormen als bedoeld in artikel 16, aanhef en onder d, van de Wet WOZ.

4. Volgens eiseres is sprake van een samenstel van onroerende zaken en dus van één WOZ-object. Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat de objecten, met uitzondering van het object [het object] op locatie C, thans juist zijn afgebakend, omdat geen sprake is van eigendommen die naar de omstandigheden beoordeeld bij elkaar behoren.

5. Artikel 16, aanhef en onder d, van de Wet WOZ luidt:

d. een samenstel van twee of meer van de in onderdeel a of onderdeel b bedoelde eigendommen of in onderdeel c bedoelde gedeelten daarvan die bij dezelfde belastingplichtige in gebruik zijn en die, naar de omstandigheden beoordeeld, bij elkaar behoren.(…).

6. De rechtbank overweegt dat verweerder bij de objectafbakening geen beleidsvrijheid heeft. De objectafbakening vloeit immers rechtstreeks voort uit artikel 16 van de Wet WOZ, en deze wordt door de rechtbank ambtshalve getoetst.

7. Voor het antwoord op de vraag of sprake is van een samenstel, dient de rechtbank te beoordelen, voor zover hier van belang, of deze gebouwen naar de omstandigheden beoordeeld bij elkaar behoren. In het zogenoemde Schiphol-arrest van de Hoge Raad (HR) van 9 mei 2003 (ECLI:NL:HR:2003:AD6058) is overwogen dat het bij de beantwoording van de vraag in hoeverre (gedeelten van) eigendommen als een samenstel moeten worden aangemerkt, beslissend is of dat bedrijf als één samenhangend geheel moet worden beschouwd, waarbinnen alle (gedeelten van) eigendommen – die onmiskenbaar een geografisch samenhangend geheel vormen – voor één organisatorisch doel worden aangewend. Daarnaast heeft de HR in het arrest van 13 november 2009 (ECLI:NL:HR:2009:BK3060) overwogen dat de vraag of derden een samenhang kunnen waarnemen weliswaar een belangrijke rol kan spelen bij de beoordeling of sprake is van een samenstel als bedoeld in artikel 16, aanhef en onder d, van de Wet WOZ, maar dat deze factor niet als enige bepalend is. Gelet op de tekst van deze bepaling dienen de omstandigheden van het geval, in onderlinge samenhang bezien, in aanmerking te worden genomen. Daartoe kunnen ook omstandigheden behoren die voor derden niet waarneembaar zijn.

8. De rechtbank overweegt allereerst dat zij, mede gelet op evenvermeld arrest van

13 november 2009, verweerder niet volgt in zijn standpunt dat in het Schiphol-arrest sprake is van twee cumulatieve voorwaarden voor het bestaan van een samenstel in de zin van artikel 16, aanhef en onder d, van de Wet WOZ, te weten het onmiskenbaar vormen van een geografisch samenhangend geheel én het aanwenden voor één organisatorisch doel. De tussen gedachtestreepjes geplaatste zinsnede ‘die onmiskenbaar een geografisch samenhangend geheel vormen’ ziet naar het oordeel van de rechtbank specifiek op het toen ter beoordeling van de HR voorliggende geval. Uit de wijze van formuleren moet veeleer worden afgeleid dat daarbij het aanwenden voor één organisatorisch doel door de HR beslissend is geacht bij de beantwoording van de vraag of in dat geval sprake was van een samenstel. Dit neemt echter niet weg dat het onmiskenbaar vormen van een geografisch geheel een omstandigheid is die betrokken kan worden in de beoordeling van de vraag of sprake is van een samenstel.

9. Verweerder heeft – kort samengevat – aangevoerd dat geen sprake is van een onmiskenbaar geografisch samenhangend geheel. Er is sprake van afzonderlijke, afsluitbare campussen op verschillende locaties, die enkele honderden meter van elkaar gelegen zijn en die van elkaar gescheiden zijn door (water)wegen. Hoewel de rechtbank van oordeel is dat dit op zichzelf omstandigheden zijn die betrokken moeten worden bij de beoordeling van de vraag of sprake is van een samenstel, is de rechtbank, anders dan verweerder, in dit geval van oordeel dat de eigendommen naar de omstandigheden beoordeeld bij elkaar behoren en dat daarom wel sprake is van een samenstel als bedoeld in artikel 16, aanhef en onder d, van de Wet WOZ.

10. De rechtbank overweegt daartoe allereerst dat de afstand tussen de verschillende locaties niet zó groot is, dat van een samenstel redelijkerwijs geen sprake kan zijn. Bovendien is ter zitting door eiseres onweersproken gesteld dat personeel en studenten van eiseres van het ene gebouw naar het andere lopen en dat daarbij sprake is van goede verbindingen tussen de locaties door de fietstunnel onder de [verbindingsweg] en de oversteekplaatsen op de [verbindingsweg] . Dat de campussen zijn omheind en het totale gebied doorsneden wordt door wegen en een rivier, mist in zoverre betekenis en maakt niet dat in dit geval reeds daarom geoordeeld moet worden dat van een samenstel geen sprake meer is. Verder is door verweerder niet weersproken dat de studenten van de verschillende locaties zijn aangewezen op de voorzieningen en faciliteiten van het hoofdgebouw aan [de onroerende zaak] . Op deze locatie is bovendien het stafgebouw gelegen, van waaruit de andere locaties worden aangestuurd. In het stafgebouw zijn de vergaderruimtes gelegen, die door alle docenten gebruikt worden omdat de afzonderlijke faculteiten daarvoor onvoldoende ruimte bieden. Daarnaast hebben de studieverenigingen van alle faculteiten hun kantoor in het stafgebouw en zijn de diensten ICT, Huisvesting en Facilitair aldaar gevestigd. Ook zijn de sportfaciliteiten voor de studenten van alle faculteiten op één locatie, te weten die aan [de onroerende zaak] , gevestigd. Ten slotte is de rechtbank van oordeel – en zij acht dit van doorslaggevend belang – dat sprake is van eigendommen die voor één organisatorisch doel worden aangewend, te weten het aanbieden van opleidingen op HBO-bachelorniveau.

11. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat zich hier de situatie voordoet dat bij de waardebepaling en -vaststelling is uitgegaan van een onjuiste objectafbakening in die zin dat ten onrechte verschillende objecten zijn onderscheiden, voor elk waarvan een waarde is bepaald en vastgesteld, terwijl van één groter object had moeten worden uitgegaan, waarvoor één waarde had moeten worden bepaald en vastgesteld.

12. De beroepen zijn gegrond. Gelet op de in het Schiphol-arrest door de HR gegeven richtlijnen voor het herstel van deze objectafbakeningsfout dienen de onderhavige beschikkingen en de aanslagen te worden vernietigd. Verweerder kan vervolgens, met inachtneming van de daarvoor geldende regels, een nieuwe beschikking geven, waarin de waarde van de juist afgebakende onroerende zaak wordt vastgesteld, en nieuwe aanslagen opleggen.

15. De WOZ-beschikkingen en bijbehorende aanslagen van de objecten aan [de onroerende zaken] zijn vermeld op 1 aanslagbiljet. In het kader van de proceskostenveroordeling worden de zaken SHE 17/164 en SHE 17/906 door de rechtbank dan ook beschouwd als één zaak. De WOZ-beschikking en bijbehorende aanslagen van de [de onroerende zaak] zijn vervat in een afzonderlijk aanslagbiljet. De zaak SHE 17/1237 beschouwt de rechtbank voor de proceskostenveroordeling eveneens als één zaak.

16. In artikel 3, eerste lid, van het Bpb is vermeld dat indien sprake is van samenhangende zaken, deze zaken als één zaak worden beschouwd. Op grond van artikel 3, tweede lid, van het Bpb zijn samenhangende zaken ‘door een of meer belanghebbenden gemaakte bezwaren of ingestelde beroepen, die door het bestuursorgaan of de bestuursrechter gelijktijdig of nagenoeg gelijktijdig zijn behandeld, waarin rechtsbijstand als bedoeld in artikel 1, onder a, is verleend door dezelfde persoon dan wel door een of meer personen die deel uitmaken van hetzelfde samenwerkingsverband en van wie de werkzaamheden in elk van de zaken nagenoeg identiek konden zijn’. In bezwaar is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake van samenhangende zaken als bedoeld in artikel 3, tweede lid, van het Bpb, omdat van gelijktijdige of nagenoeg gelijktijdige behandeling in bezwaar, op de hoorzitting na, geen sprake is geweest. Tussen beide uitspraken op bezwaar zijn immers ruim drie maanden verstreken. In beroep acht de rechtbank wel samenhang aanwezig; de werkzaamheden die de gemachtigde in beide zaken heeft verricht zijn nagenoeg identiek geweest, nu in beide zaken (voornamelijk) de objectafbakening in geschil was van de op beide aanslagbiljetten vermelde onroerende zaken. Dit betekent dat beide samenhangende zaken als één zaak beschouwd moeten worden voor de in beroep gemaakte proceskosten en dat voor deze zaak, gelet op de Bijlage bij het Bpb, onder C2, moet worden uitgegaan van een wegingsfactor 1.

17. Voor de proceskosten in bezwaar betekent dit dat de rechtbank de proceskosten voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vaststelt op € 747 (te weten 2 punten voor het indienen van de bezwaarschriften en 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting, met een waarde per punt van € 249 en een wegingsfactor 1). De rechtbank wijst er daarbij op dat verweerder reeds een bedrag van € 492 aan proceskosten heeft toegekend. Voor zover dit bedrag reeds is uitbetaald, kan verweerder dit verrekenen met de thans vastgestelde en uit te betalen proceskostenvergoeding in bezwaar. De proceskosten in beroep stelt de rechtbank vast op € 1.002 (te weten 1 punt voor het indienen van de beroepschriften, 1 punt voor het verschijnen ter zitting, met een waarde per punt van € 501 en een wegingsfactor 1).

18. De rechtbank ziet tevens aanleiding verweerder te veroordelen tot vergoeding van de kosten van het taxatierapport dat door eiseres in beroep is overgelegd. In de "Richtlijn van de belastingkamers van de gerechtshoven inzake vergoeding van proceskosten bij WOZ-taxaties, Raad voor de Rechtspraak" (Stcrt. 2012, 26039) is voor wat betreft het uurtarief van de taxateur ten aanzien van taxaties van alle incourante niet-woningen vermeld: de gefactureerde taxatiekosten tot het in het Bpb vermelde maximum. In dit geval wordt de vergoeding volgens artikel 1, eerste lid, aanhef en letter b, in verbinding met artikel 2, eerste lid, aanhef en letter b, van het Bpb vastgesteld met overeenkomstige toepassing van artikel 6 van het Besluit tarieven in strafzaken 2003. Daarmee geldt een tarief van ten hoogste

€ 121,95 per uur. Eiseres heeft als taxatiekosten 18 uren met een uurtarief van € 81 opgevoerd. Verweerder heeft zich hiertegen niet verzet. De rechtbank zal de gevorderde taxatiekosten dan toekennen. Daarbij wijst de rechtbank erop dat verweerder in bezwaar reeds een bedrag van € 78,65 (voor 1 uur) heeft toegekend voor dit taxatierapport. De rechtbank stelt de kosten vast op € 1.458 (18 uren maal € 81).

19. De totale door verweerder te vergoeden proceskosten bedragen aldus

€ 747 + 1.002 + € 1.458 = € 3.207. Omdat de rechtbank heeft vastgesteld – zie voorgaande rechtsoverweging 16 – dat de zaken met procedurenummers SHE 17/164 en SHE 17/906 als één zaak worden beschouwd, en die zaak, zoals overwogen in rechtsoverweging 17, samenhangt met de zaak SHE 17/1237, wordt in iedere zaak de helft van het totaalbedrag, te weten in iedere zaak € 1.603,50 toegekend.

20. Eiseres heeft aangevoerd dat in de zaken met procedurenummers SHE 17/164 en