Rechtbank 's-Gravenhage, 29-11-2012, BY9884, AWB 11/6484, AWB 11/6486, AWB 11/6488, AWB 11/6489, AWB 11/6490

RECHTBANK 'S-GRAVENHAGE

Sector bestuursrecht

zaaknummers: AWB 11/6484, AWB 11/6486, AWB 11/6488, AWB 11/6489, AWB 11/6490

uitspraak van de meervoudige kamer van 29 november 2012 in de zaken tussen

en

de inspecteur van de Belastingdienst [te P], verweerder.

Procesverloop

Verweerder heeft met dagtekening 11 november 2008 aan eiser navorderingsaanslagen inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (IB/PVV) over de jaren 2001, 2003 en 2004 opgelegd. Bij deze aanslagen zijn vergrijpboetes van 100% opgelegd. Voorts is bij alle aanslagen heffingsrente in rekening gebracht.

Verweerder heeft met dagtekening 5 december 2008 aan eiser over het jaar 2005 een definitieve aanslag IB/PVV opgelegd. Bij deze aanslag is een vergrijpboete van 100% opgelegd. Voorts is bij de aanslag heffingsrente in rekening gebracht.

Verweerder heeft met dagtekening 3 oktober 2009 aan eiser over het jaar 2006 een definitieve aanslag IB/PVV opgelegd. Bij deze aanslag is een vergrijpboete van 100% opgelegd. Voorts is bij de aanslag heffingsrente in rekening gebracht.

Verweerder heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar van 5 juli 2011 de bezwaren van eiser tegen de (navorderings)aanslagen IB/PVV, de vergrijpboetes en de heffingsrenten gedeeltelijk gegrond verklaard. In verband hiermee zijn bij beschikkingen van 30 juli 2011 de (navorderings)aanslagen IB/PVV, de vergrijpboetes en de heffingsrenten voor alle onderhavige jaren verminderd.

Eiser heeft hiertegen beroep ingesteld.

Verweerder heeft een verweerschrift ingediend.

De rechtbank heeft het onderzoek ter zitting op 15 mei 2012 te 's-Gravenhage geschorst naar aanleiding van een door eiser ingediend verzoek tot wraking van twee leden van de meervoudige kamer, mr. I. Obbink-Reijngoud en mr. T. van Rij. Eiser is bij beslissing van de wrakingskamer van de rechtbank van 9 juli 2012 niet-ontvankelijk verklaard in zijn verzoek.

Partijen hebben vervolgens nadere stukken ingediend.

Overwegingen

2. Verweerder heeft renseignementen ontvangen betreffende de rekeningen bij de VLB. De daarop voorkomende getallen zijn rekeningnummers en de daarbij behorende saldi van bankrekeningen en effectenportefeuilles per 21 december 1994, 5 september 1996 en 28 november 1996 zijn in Nederlandse guldens. De renseignementen van 5 september 1996 en 28 november 1996 luiden – voor zover hier van belang – als volgt:

Tabel 1

3. Eiser, geboren op [datum] 1943, is gehuwd met [H]. Eiser is in de onderhavige jaren beschreven voor de inkomstenbelasting. Hij heeft in zijn aangiften geen inkomensbestanddelen opgenomen die betrekking hebben op een rekening bij de VLB.

4. Verweerder heeft eiser bij brief van 16 maart 2007 verzocht gegevens en inlichtingen te verstrekken ter zake van zijn in het buitenland aangehouden bankrekeningen. Verweerder heeft eiser daarbij onder meer gewezen op artikel 47, eerste lid, onderdeel a, artikel 49, artikel 25, zesde lid, onderdeel b, en artikel 27e, onderdeel b, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: de Awr) inzake omkering van de bewijslast. Als bijlage bij deze brief zijn een tweetal formulieren gevoegd, te weten een formulier “Verklaring In het buitenland aangehouden bankrekening(en)” en een formulier “Opgaaf In het buitenland aangehouden bankrekening(en)”. In die formulieren wordt van eiser gevraagd om – onder vermelding van onder andere rekeningnummers, namen van buitenlandse banken en jaren van opening van de rekeningen – aan te geven van welke in het buitenland aangehouden bankrekeningen hij rekeninghouder is geweest.

5. Op 20 juni 2007 heeft verweerder, onder verwijzing naar vorengenoemde vragenbrief van 16 maart 2007, een herinneringsbrief aan eiser gestuurd. Een reactie van de zijde van eiser is vervolgens uitgebleven.

6. Verweerder heeft bij brieven van 8 oktober 2008 eiser in kennis gesteld van zijn voornemen om in verband met een door eiser aangehouden bankrekening bij de VLB navorderingsaanslagen IB/PVV op te leggen over de jaren 2001, 2003 en 2004, met vergrijpboetes van 100%. Voorts heeft verweerder bij brieven van 8 oktober 2008 (2005) en 25 augustus 2009 (2006) eiser in kennis gesteld van zijn voornemen om bij de aanslagregeling voor de jaren 2005 en 2006 in verband met een door eiser aangehouden bankrekening bij de VLB op de aangiften IB/PVV correcties toe te passen, met oplegging van vergrijpboetes van 100%.

7. Bij brieven van respectievelijk 27 oktober 2008 (2001, 2003, 2004 en 2005) en 22 september 2009 (2006) heeft verweerder meegedeeld dat de aangezegde (navorderings)aanslagen en vergrijpboetes zullen worden opgelegd.

8. Met dagtekening van respectievelijk 11 november 2008, 5 december 2008 en 3 oktober 2009 zijn de (navorderings)aanslagen en vergrijpboetes opgelegd (zie ook onder Procesverloop).

9. Bij beschikkingen van 30 juli 2011 zijn de (navorderings)aanslagen IB/PVV, de vergrijpboetes en de heffingsrenten verminderd.

10. De vergrijpboetes zijn op de voet van respectievelijk artikel 67e en 67d van de Awr (tekst vanaf 1998) opgelegd.

12. Eiser concludeert tot gegrondverklaring van de beroepen, vernietiging van de uitspraken op bezwaar, vernietiging van de navorderingsaanslagen en de daarbij opgelegde vergrijpboetes en beschikkingen heffingsrente, vernietiging van de bij de aanslagen over 2005 en 2006 opgelegde vergrijpboetes en vermindering van de aanslagen over 2005 en 2006 overeenkomstig de ingediende aangiftes alsmede vermindering van de daarbij opgelegde beschikkingen heffingsrente.

13. Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van de beroepen.

14. Voor de standpunten van partijen verwijst de rechtbank naar de gedingstukken.

Beoordeling van het geschil

16. Eiser stelt zich op het standpunt dat verweerder niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken heeft overgelegd. Meer specifiek voert eiser aan dat verweerder niet volledig heeft voldaan aan de tussenuitspraak van 15 juni 2010, omdat verweerder in afwijking van die uitspraak niet de namen van individuele belastingambtenaren heeft verstrekt en niet het geanonimiseerde memo inzake zogeheten meewerkers in eerdere rekeningprojecten heeft ingebracht.

17. Met eiser is de rechtbank van oordeel dat verweerder niet volledig heeft voldaan aan de tussenuitspraak van 15 juni 2010. Ingevolge artikel 8:31 van de Awb kan de rechtbank daaraan de gevolgen verbinden die haar geraden voorkomen. De rechtbank ziet er in dit geval van af om aan de weigering van verweerder om de betreffende namen in te brengen gevolgen te verbinden. Gelet op de gegevens waarover de rechtbank thans beschikt, heeft de rechtbank de betreffende namen voor de beoordeling van het onderhavige geschil niet nodig. Ook overigens is niet aannemelijk geworden dat eiser door de weigering van verweerder om de betreffende namen te verstrekken in zijn procesbelangen is geschaad.

18. Verweerder heeft wel het geanonimiseerde memo inzake zogeheten meewerkers in eerdere rekeningprojecten -bijlage E in de tussenuitspraak- ingebracht. De rechtbank gaat voorbij aan de stelling van eiser dat dit memo ten onrechte in geanonimiseerde vorm is ingebracht aangezien hierop al is beslist door de hiervoor genoemde geheimhoudingskamer van deze rechtbank. In de tussenuitspraak van 15 juni 2010 heeft de rechtbank geoordeeld dat de in dat stuk genoemde namen en sofinummers en de in het stuk genoemde rekeningnummers mogen worden geanonimiseerd.

19. Voorts heeft verweerder naar het oordeel van de rechtbank met de bij het verweerschrift gevoegde bijlagen alle relevante stukken voor de cijfermatige onderbouwing van de redelijke schatting ingebracht. Hetzelfde heeft te gelden voor de gegevens met betrekking tot de identificatie.

20. Voor zover eiser betoogt dat de rechtbank voor wat betreft de overlegging en geheimhouding van de rekeningstandenlijsten B1, B2 en B6 in afwijking van de tussenuitspraak van 15 juni 2010 moet uitgaan van de beslissing van de geheimhoudingskamer van de rechtbank Haarlem van 23 september 2011, verwerpt de rechtbank dat betoog. De rechtbank ziet geen aanleiding om met betrekking tot deze stukken nu anders te beslissen dan in de tussenuitspraak van 15 juni 2010 is gedaan. Overigens heeft de Belastingdienst, naar verweerder ter zitting heeft verklaard, tegen de bedoelde geheimhoudingsuitspraak van de rechtbank Haarlem hoger beroep ingesteld.

Volgens de jurisprudentie van de Hoge Raad (25 april 2008, nr. 43.448) dient in beginsel slechts tegemoet te worden gekomen aan een verzoek van de belanghebbende, indien dit verzoek strekt tot overlegging van een bepaald stuk én indien deze voldoende gemotiveerd heeft gesteld dat het stuk van enig belang kan zijn (geweest) voor de besluitvorming in zijn zaak. Mocht belanghebbende menen dat een bepaald stuk een rol kan hebben gespeeld bij de besluitvorming en de inspecteur meent dat het stuk geen op de zaak betrekking hebbend stuk is, kan de inspecteur, gelet op genoemde jurisprudentie van de Hoge Raad, zich niet verweren met de enkele stelling dat het stuk geen op de zaak betrekking hebbend stuk is. In dat geval zal uw rechtbank dienen te bepalen of het betreffende stuk een op de zaak betrekking hebbend stuk is. In dat licht kom ik tot de volgende reactie (…)

- agendapunten en bijbehorende verslagen in het kader van het project BZN;

- agendapunten en bijbehorende verslagen met betrekking tot de kick-off bijeenkomsten van 16 en 17 november 2006:

De gehouden kick-off bijeenkomsten zien niet op besluitvorming in individuele gevallen. Deze bijeenkomsten zijn algemeen van aard geweest. Een agenda of verslag is, voor zover ik weet, niet opgemaakt.

- de e-mail van 20 november 2006 waarin wordt verzocht de verzending van de vragenbrief aan belanghebbende op te schorten;

- verslag van 21 november 2006 inzake de wijze van identificatie;

- agendapunten en bijbehorende verslagen van alle bijeenkomsten gehouden door de betrokken belastingregio’s in het kader van de afpersingskwestie;

- verslag van de positieve uitkomsten van de extra identificatiecheck en chi-kwadraattoets.

24. Gelet op de onder 23 opgenomen reactie van verweerder en de door hem in het geding gebrachte e-mails is de rechtbank van oordeel dat verweerder alle op de zaak betrekking hebbende stukken in het geding heeft gebracht. De rechtbank ziet geen aanleiding om aan de weigering van verweerder om de betreffende namen in de e-mails in te brengen gevolgen te verbinden. Deze heeft de rechtbank voor de beoordeling van het onderhavige geschil niet nodig. Evenmin acht de rechtbank aannemelijk geworden dat eiser door de weigering van verweerder om de betreffende namen te verstrekken in zijn procesbelang is geschaad.

25. Ter zitting heeft eiser voorts nog aangevoerd dat verweerder alle aangiftebiljetten over de onderhavige jaren dient in te brengen en dat de rechtbank hem daar ambtshalve om had moeten verzoeken. De rechtbank verwerpt ook deze stelling, omdat de aangiftegegevens met de door verweerder in het geding gebrachte schermprintjes zijn overgelegd. De rechtbank heeft geen reden om aan de juistheid van deze gegevens te twijfelen, temeer daar door eiser niets is aangevoerd of overgelegd op grond waarvan ervan moet worden uitgegaan dat de zogenoemde schermprintjes niet de gegevens bevatten die bij de indiening van de aangiftebiljetten zijn verstrekt.

27. De stelling van eiser dat sprake is van onrechtmatig verkregen bewijs, omdat zowel de Belgische- als de Nederlandse autoriteiten de onder 1 genoemde Richtlijn hebben geschonden doordat zij de Luxemburgse autoriteiten niet hebben verzocht of de gegevens opgenomen in de gestolen fotokopieën voor fiscale doeleinden mochten worden gebruikt, faalt. De rechtbank heeft daarbij in aanmerking genomen dat de Richtlijn uitsluitend is gericht tot de lidstaten en dat belastingplichtigen, zoals eiser, daaraan geen rechten kunnen ontlenen (vgl. Hof van Justitie 27 september 2007, C-184/05, BNB 2008/13 (Twoh International BV)). Bovendien is de Richtlijn niet van toepassing op door een lidstaat (België) aan een derde lidstaat (Nederland) doorgegeven inlichtingen die weliswaar afkomstig zijn uit een andere lidstaat (Luxemburg), maar niet aan de doorgevende staat zijn verstrekt door de bevoegde autoriteit van die andere lidstaat (vgl. Hoge Raad 4 juni 2010, nr. 09/00212, LJN BM0137). Nu vaststaat dat België de aan Nederland doorgegeven inlichtingen niet op basis van de Richtlijn van Luxemburg maar op andere wijze heeft ontvangen, is de Richtlijn in het onderhavige geval niet van toepassing. Voor het stellen van prejudiciële vragen ziet de rechtbank gezien het vorenstaande geen aanleiding.

28. Voorts mag verweerder naar het oordeel van de rechtbank de gegevens in de gestolen fotokopieën als bewijsmiddel gebruiken. De rechtbank acht daarbij van belang dat de Nederlandse fiscus in het bezit van de gestolen fotokopieën is gekomen doordat de Belgische autoriteiten deze gegevens spontaan op basis van de Richtlijn aan de Nederlandse autoriteiten hebben verstrekt. Indien al kan worden aangenomen dat de fotokopieën op strafrechtelijk onrechtmatige wijze door de Belgische autoriteiten zijn verkregen, zoals eiser ter zitting heeft gesteld, dan zijn de gegevens door de Nederlandse fiscus naar het oordeel van de rechtbank niet verkregen op een wijze die zozeer indruist tegen hetgeen van een behoorlijk handelende overheid mag worden verwacht dat het gebruik van die gegevens ontoelaatbaar moet worden geacht. De rechtbank heeft daarbij in aanmerking genomen dat er geen enkele aanwijzing is dat de Belgische overheid de hand heeft gehad in de ontvreemding van gegevens van de VLB en dat ook anderszins voor de Nederlandse belastingautoriteiten geen redenen bestonden om aan te nemen dat bij de verkrijging van de gegevens een zo fundamenteel recht van de in die gegevens vermelde personen was geschonden dat het instellen van een nader onderzoek naar de fiscale relevantie van die gegevens ontoelaatbaar moest worden geoordeeld (vgl. Hoge Raad 21 maart 2008, nr. 43 050, LJN BA8179).

29. De rechtbank ziet voorts, gelet op de toelichting die is ontvangen van de Belgische autoriteiten bij de brief van 18 februari 2005 en hetgeen verweerder daartoe overigens heeft aangevoerd, geen aanleiding om aan de aard en herkomst van de in de renseignementen opgenomen gegevens, als ook de betrouwbaarheid van de inhoud daarvan, te twijfelen. Bovendien valt ook uit de informatie die van de meewerkende VLB- spaarders is verkregen niet af te leiden dat er sprake zou zijn van onjuiste of onbetrouwbare informatie. Derhalve dient naar het oordeel van de rechtbank van de juistheid van de in de renseignementen opgenomen gegevens te worden uitgegaan. Hetgeen eiser overigens op dit punt heeft aangevoerd, kan evenmin aan voormeld oordeel afdoen. Aan de enkele, blote stelling van eiser dat de VLB na voorlegging van de renseignementen heeft ontkend dat deze afkomstig zijn uit de interne administratie van de VLB, gaat de rechtbank voorbij, nu eiser zijn stelling niet nader met bewijsstukken heeft onderbouwd.

35. Tussen het moment waarop de informatie bij de FIOD/ECD binnenkwam en het moment waarop aan eiser de 1e vragenbrief werd toegezonden, is ongeveer twee jaar verstreken. Vaststaat dat in die periode voor de verwerking van die gegevens het project Bank Zonder Naam is opgestart en dat in die periode ook de identificatie van mogelijke belastingplichtigen heeft plaatsgevonden. Om dit zorgvuldig en betrouwbaar te kunnen doen, alsmede om in deze periode een berekeningswijze voor de tegoeden op andere momenten te kunnen bepalen, heeft de Belastingdienst kennelijk voor een projectmatige aanpak gekozen. De met dit project gemoeide tijd van ruim 2 jaar voordat verweerder tot identificatie van eiser is gekomen en vervolgens hem op 16 maart 2007 heeft aangeschreven, acht de rechtbank gezien de massaliteit van het aantal gegevens, de massaliteit van de vermeende rekeninghouders en de ten aanzien van ieder van hen te betrachten zorgvuldigheid om tot een eenduidige identificatie te komen, niet onredelijk lang.

37. De rechtbank stelt voorop dat zij de termijn tussen het aanschrijven van eiser ter verkrijging van informatie en het opleggen van de eerste navorderingsaanslag op 28 december 2007 niet onredelijk lang acht. Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat eiser en later zijn gemachtigde in het geheel geen informatie over het al dan niet hebben van een rekening bij de VLB verstrekten.

38. De onderwerpelijke navorderingsaanslag IB/PVV 2001 is bijna een jaar later opgelegd. De rechtbank is van oordeel dat verweerder ook bij het opleggen van deze navorderingsaanslag voldoende voortvarend heeft gehandeld. De rechtbank heeft daarbij in aanmerking genomen dat eiser pas op 22 april 2008 heeft ontkend een rekening in het buitenland te hebben (gehad). Verder heeft verweerder aannemelijk gemaakt dat in zomer van 2008 een (door de projectleiding) noodzakelijk geachte hercheck bij de identificatie van dubbele namen -waarvan in casu sprake is- heeft plaatsgevonden. Voorts dient verweerder bij het opleggen van navorderingsaanslagen de benodigde zorgvuldigheid te betrachten, waarbij hij zoveel als mogelijk is dient aan te sluiten bij de daadwerkelijk verschuldigde belasting. De rechtbank acht het in het kader van de te betrachten zorgvuldigheid dan ook niet onredelijk dat verweerder er in het onderhavige geval voor heeft gekozen om in eerste instantie de uitkomsten van het heffingsonderzoek over het jaar 2002 af te wachten, alvorens de onderhavige navorderingsaanslagen op te leggen, daar verweerder zoveel mogelijk heeft willen aansluiten bij een juiste omvang van de verschuldigde belasting over de verschillende jaren.

39. Alle genoemde feiten en omstandigheden, bezien in het kader van de zorgvuldigheid die verweerder bij het opleggen van navorderingsaanslagen dient te betrachten, leiden de rechtbank tot het oordeel dat verweerder de navorderingsaanslag IB/PVV 2001 met redelijke voortvarendheid heeft voorbereid en vastgesteld. Derhalve mocht verweerder deze navorderingsaanslag met gebruikmaking van de verlengde navorderingstermijn opleggen.

40. De navorderingsaanslagen IB/PVV voor de jaren 2003 en 2004 zijn eveneens opgelegd op 11 november 2008. Voor die jaren is door verweerder derhalve geen gebruik gemaakt van verlenging van de termijn voor navordering van 5 jaar. Voor zover eiser stelt dat de navorderingsaanslagen die zijn opgelegd met toepassing van de navorderingstermijn van 5 jaar niet met de nodige voortvarendheid zijn opgelegd en deze aanslagen, naar eiser stelt, om die reden niet in stand kunnen blijven, verwerpt de rechtbank die stelling, reeds omdat de hiervoor in 34 genoemde arresten niet inhouden dat het beginsel van evenredigheid ook geldt in het geval artikel 16, vierde lid, van de Awr geen toepassing vindt. De rechtbank zal derhalve de toets van voortvarendheid bij de navorderingsaanslagen IB/PVV 2003 en 2004 niet aanleggen.

41. De stelling van eiser dat een eventueel gebrek aan voortvarend handelen in laatstgenoemde situaties heeft te leiden tot een extra tegemoetkoming is de boetesfeer, verwerpt de rechtbank eveneens. Eisers standpunt vindt geen steun in de geldende regelgeving en/of jurisprudentie.

43. Gelet op hetgeen hiervoor onder 30 is overwogen, moet het er voor worden gehouden dat eiser houder was van de in de renseignementen vermelde VLB-rekening met nummer [nummer a]. Niet in geschil is dat de saldi en inkomsten van die rekening niet in de aangiften van eiser en zijn echtgenote zijn aangegeven. Gelet op de hoogte van de saldi van de VLB-rekening van eiser, zoals vermeld in de renseignementen, acht de rechtbank het aannemelijk dat het bedrag aan belasting dat daardoor niet zou worden geheven relatief en absoluut omvangrijk is en dat eiser dat wist of zich daarvan bewust moet zijn geweest. Aldus heeft eiser niet de vereiste aangiften gedaan. De rechtbank is daarom van oordeel dat ingevolge het bepaalde in artikel 27e, eerste lid, van de Awr (tekst vanaf 1 juli 2011) de bewijslast dient te worden omgekeerd.

44. Nu de bewijslast wegens het niet doen van de vereiste aangiften reeds is omgekeerd, komt de rechtbank niet meer toe aan de beoordeling van de vraag of de bewijslast ook moet worden omgekeerd op de grond dat eiser niet aan de inlichtingenverplichting heeft voldaan.

45. Gelet op het vorenoverwogene is de rechtbank gehouden de beroepen, ingevolge artikel 27e, eerste lid, van de Awr (tekst vanaf 1 juli 2011), ongegrond te verklaren, tenzij is gebleken dat en in hoeverre de uitspraken op bezwaar -nader geconcretiseerd in de verminderingsbeschikkingen van 30 juli 2011- onjuist zijn, waarbij het op de weg van eiser ligt om overtuigend aan te tonen dat de uitspraken op bezwaar niet in stand kunnen blijven. Naar het oordeel van de rechtbank is eiser daarin niet geslaagd. De enkele, blote stelling van eiser dat hij geen rekeninghouder bij de VLB bank is (geweest), is daarvoor onvoldoende.

47. Alhoewel aan de berekeningswijze van verweerder een zekere grofheid niet kan worden ontzegd, is die berekeningswijze op zichzelf bezien niet zodanig willekeurig en onbetrouwbaar dat de daaruit voortvloeiende schatting als onredelijk ter zijde moet worden geschoven. Bovendien heeft eiser, als houder van de VLB-rekening in de positie verkerend om over gegevens daarvan te beschikken dan wel beschikking te krijgen, niets aangevoerd om de redelijkheid van de schatting met argumenten te bestrijden. De rechtbank verwerpt eisers stelling dat de schatting van verweerder niet controleerbaar zou zijn, nu verweerder, zoals ook onder 19 is overwogen, alle relevante stukken voor de cijfermatige onderbouwing van de redelijke schatting, heeft ingebracht.

48. Wel heeft verweerder bij het opleggen van de (navorderings)aanslagen ten onrechte 100% van het gecorrigeerde vermogen bij eiser in aanmerking genomen. Hij had op grond van het bepaalde in artikel 2.17, vierde lid, van de Wet inkomstenbelasting 2001 Wet IB 2001), 50% bij eiser en 50% bij zijn echtgenote in aanmerking moeten nemen. In verband daarmee heeft verweerder bij de in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar de bij eiser toegepaste correcties met 50% verminderd. Deze verminderingen zijn geëffectueerd bij de verminderingsbeschikkingen van 30 juli 2011. Uit de verminderingsbeschikkingen blijkt dat de verminderingen voor de jaren 2001, 2003 en 2004 neerkomen op een vermindering van 50% van de correctie ‘buitenlands vermogen box 3’ en de daarmee samenhangende vergrijpboetes. Voor de jaren 2005 en 2006 geldt dat de verminderingen bestaan uit 50% van het totaal op de primitieve aanslagen te betalen bedrag. De rechtbank stelt vast dat eiser daarmee in ieder geval niet te kort is gedaan en dat verweerder bij de verminderings-beschikkingen de (navorderings)aanslagen en vergrijpboetes in verband met de toepassing van artikel 2.17, vierde lid, van de Wet IB 2001, juist, althans in ieder geval voldoende, heeft verminderd. Eiser heeft ook niet betwist dat dit het geval is. Voor een verdere vermindering van de belastingaanslagen ziet de rechtbank geen aanleiding.

49. Gelet op al het vorenoverwogene zijn de beroepen voor zover ze zijn gericht tegen de (navorderings)aanslagen IB/PVV ongegrond.

51. De rechtbank stelt tevens voorop dat op verweerder de bewijslast rust dat het aan opzet van eiser is te wijten dat over het saldo op de VLB rekening in de onderhavige jaren te weinig inkomstenbelasting is geheven.

54. Daar het voorts van algemene bekendheid is dat banktegoeden moeten worden aangegeven voor de heffing van de IB/PVV, en Nederlandse banken verplicht zijn opgave te doen aan de fiscus van de bij hen aangehouden rekeningen, heeft eiser door omvangrijke bedragen te storten op een rekening in een land met een bankgeheim dit geld en de daaruit ontvangen inkomsten gedurende een lange reeks van jaren bewust aan het zicht van de fiscus onttrokken. Vorengenoemde omstandigheden maken dat sprake is van omstandigheden die in beginsel een vergrijpboete van 100% van het verschuldigde belastingbedrag rechtvaardigen.

55. Met betrekking tot de vraag of een boete passend en geboden is, neemt de rechtbank in aanmerking de wijze waarop de hoogte van de verschuldigde belasting is komen vast te staan, waaronder ook valt de omstandigheid dat de zogenoemde omkering van de bewijslast is toegepast (vgl. Hoge Raad 18 januari 2008, nr. 41 832, LJN BC1962 en Hoge Raad 24 oktober 2008, nr. 07/12139, LJN BG1239). In het onderhavige geval is de hoogte van het verschuldigde belastingbedragen komen vast te staan met toepassing van de omkering van de bewijslast. Daarbij heeft verweerder het saldo van eisers VLB rekening en de daaruit genoten inkomsten geschat. De rechtbank heeft, naar hiervoor onder 47 is overwogen, geoordeeld dat deze schatting redelijk is. Het schatten van het saldo brengt naar zijn aard de mogelijkheid mee dat het in werkelijkheid aanwezige tegoed lager is. Eiser verkeerde echter als rekeninghouder als enige in de positie om duidelijkheid te verschaffen omtrent het daadwerkelijk aanwezige saldo. Als gevolg van eisers keuze om die informatie niet te verstrekken, was verweerder genoodzaakt om een schatting van het saldo te maken. De rechtbank acht de door verweerder opgelegde vergrijpboetes -zoals die luiden na vermindering (zie 50)- onder die omstandigheden, ook rekening houdend met de omstandigheid dat de verschuldigde belastingbedragen zijn komen vast te staan met omkering van de bewijslast, passend en vanuit een oogpunt van normhandhaving geboden.

56. De door eiser gestelde schending van de motiveringsplicht door verweerder kan evenmin tot een matiging van de vergrijpboetes leiden. Van een schending van die plicht is de rechtbank overigens niet gebleken.

58. De vergrijpboetes voor de jaren 2001, 2003, 2004 en 2005 zijn voor het eerst bij brief van 8 oktober 2008 aangekondigd, terwijl de vergrijpboete voor het jaar 2006 voor het eerst bij brief van 25 augustus 2009 is aangekondigd (zie onder 6). De rechtbank volgt eiser niet in zijn stelling dat voor de eerste kennisgeving van de vergrijpboetes van een eerdere datum, bijvoorbeeld de datum van verzending van de eerste vragenbrief of de datum van de aankondiging van de vergrijpboete voor het jaar 2002, moet worden uitgegaan. Pas bij de voornoemde brieven is door verweerder jegens eiser een handeling verricht waaraan hij in redelijkheid de verwachting kon ontlenen dat aan hem (ook) voor de onderhavige jaren een vergrijpboete zou worden opgelegd.

59. Het vorenstaande brengt mee dat op het moment waarop de rechtbank uitspraak doet met betrekking tot de voor de jaren 2001, 2003, 2004 en 2005 opgelegde vergrijpboetes ruim vier maanden en voor de voor het jaar 2006 opgelegde vergrijpboete ruim vijf maanden zijn verstreken sinds de afloop van de redelijke termijn. Op grond van voormeld arrest levert dit in beginsel een overschrijding van de redelijke termijn op.

60. Op grond van het vorenoverwogene matigt de rechtbank de vergrijpboetes voor de jaren 2001, 2003, 2004 en 2005 met 5% tot op € 6.129 (2001), € 7.529 (2003), € 8.229 (2004) en € 8.930 (2005) en matigt zij de vergrijpboete voor 2006 met 5% tot op € 9.630. In zoverre zijn de beroepen van eiser gegrond.

62. Het onder 61 overwogene brengt met zich dat de beroepen ongegrond zijn voor zover zij zijn gericht tegen de beschikkingen heffingsrente.

64. Bij de beoordeling van het verzoek geldt als uitgangspunt dat de Hoge Raad in zijn arresten van 10 juni 2011 heeft beslist dat het rechtszekerheidsbeginsel ertoe noopt dat ook zuivere belastinggeschillen (zonder boete) binnen een redelijke termijn worden beslecht en dat in voorkomend geval overschrijding van de redelijke termijn, behoudens bijzondere omstandigheden, dient te leiden tot vergoeding van immateriële schade (nrs. 09/02639, 09/05112 en 09/05113, LJN BO5046, LJN BO5080 en LJN BO5087). Voor de beantwoording van de vraag of de redelijke termijn is overschreden, wordt aangesloten bij de uitgangspunten die zijn neergelegd in HR 22 april 2005, nr. 37.984, LJN AO9006. Dit betekent dat als uitgangspunt geldt dat, behoudens bijzondere omstandigheden, de berechting van een zaak door de rechtbank niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien de rechtbank niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen, uitspraak doet. Die termijn vangt op grond van de arresten van de Hoge Raad van 10 juni 2011 in beginsel aan op het moment dat verweerder het bezwaarschrift ontvangt. Als uitgangspunt voor de hoogte van de schadevergoeding hanteert de Hoge Raad een tarief van € 500 per halfjaar dat de redelijke termijn is overschreden, waarbij het totaal van de overschrijding naar boven wordt afgerond.

66. De bezwaarschriften voor de jaren 2001, 2003 en 2004 zijn bij verweerder binnengekomen op 2 december 2008, voor het jaar 2005 op 22 december 2008 en voor het jaar 2006 op 10 november 2009. De bezwaarschriften voor de jaren 2001, 2003, 2004 en 2005 zijn door de gemachtigde van eiser gemotiveerd op 10 november 2009. Verweerder heeft met dagtekening 5 juli 2011 voor alle onderhavige jaren uitspraak op bezwaar gedaan. Het (pro-forma) beroepschrift betreffende de bewuste jaren is op 10 augustus 2011 bij de rechtbank ingekomen. In deze uitspraak, gedagtekend 29 november 2012, wordt voor alle onderhavige jaren uitspraak gedaan door de rechtbank.

67. De rechtbank zal gelet op de overwegend gezamenlijke behandeling in bezwaar en beroep, voor de bepaling van de redelijke termijn uitgaan van de ontvangst van het eerste bezwaarschrift. Tussen de indiening van het pro-forma bezwaarschrift en de motivering daarvan zit een periode van ruim elf maanden. Deze termijn komt naar het oordeel van de rechtbank voor rekening van eiser. Dit brengt mee dat voor de aanvang van de redelijke termijn in dit geval moet worden uitgegaan van de datum waarop het eerste bezwaar is gemotiveerd, te weten 10 november 2009.

68. Heeft de procedure tot de uitspraak van de rechtbank langer dan twee jaar geduurd, dan dient vervolgens voor de bezwaar- en de beroepsfase afzonderlijk te worden bezien of sprake is van een langere behandelingsduur dan gerechtvaardigd, waarbij in beginsel geldt dat de bezwaarfase binnen een half jaar en de beroepsfase binnen anderhalf jaar zou moeten worden afgerond (vergelijk CRvB 26 januari 2009, 05/1789 WAO + 08/4026 WAO, LJN BH1009). In het onderhavige geval ziet de rechtbank wegens de complexiteit van de zaken aanleiding om een langere termijn als redelijk aan te merken. De rechtbank stelt, gelet op de complexiteit van het BZN-project waarbij tevens heeft te gelden dat het in dit geval om een ontkenner gaat, de redelijke termijn voor de bezwaarfase vast op één jaar en houdt vast aan de termijn van anderhalf jaar voor de beroepsfase. Voorts zal de rechtbank het extra tijdsverloop van vier maanden dat het gevolg was van het wrakingsverzoek van eiser aan hem toerekenen. Dit brengt mee dat de redelijke termijn in dit geval derhalve twee jaar en tien maanden bedraagt.

69. Vanaf de motivering van het eerste bezwaarschrift op 10 november 2009 tot de uitspraak van de rechtbank op 29 november 2012 is ruim drie jaar verstreken. Derhalve is sprake van een overschrijding van de redelijke termijn met bijna drie maanden. Gelet hierop zal de rechtbank verweerder veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 500 voor de overschrijding van de redelijke termijn in bezwaar.

70. Gelet op al het vorenoverwogene dient te worden beslist als hieronder vermeld.

griffier voorzitter

Afschrift verzonden aan partijen op: