Rechtbank 's-Hertogenbosch, 26-02-2009, BH6966, AWB 07-3556

Uitspraakdatum: 26 februari 2009

Uitspraak als bedoeld in afdeling 8.2.6 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

en

de heffingsambtenaar van de gemeente [gemeente], [heffingsambtenaar], verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

Verweerder heeft aan eiseres ter zake van het in behandeling nemen van een aanvraag om een bouwvergunning voor het oprichten van een co-vergistingsinstallatie aan de [perceel] bij aanslag met dagtekening 28 september 2006, onder nummer [nummer], een aanslag leges opgelegd ten bedrage van € 42.000,00.

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 12 september 2007 de aanslag verlaagd tot een bedrag van € 11.605,54.

Eiseres heeft tegen deze uitspraak bij brief van 24 oktober 2007, ter griffie ontvangen op 25 oktober 2007, beroep ingesteld.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 30 januari 2009. Eiseres heeft zich ter zitting laten vertegenwoordigen door haar gemachtigde. Verweerder is ter zitting verschenen, daarbij bijgestaan door zijn gemachtigde [gemachtige verweerder].

2. Feiten

3. Geschil

De rechtbank stelt allereerst vast dat niet in geschil is tussen partijen dat verweerder bij de uitspraak op bezwaar de bouwkosten terecht heeft gesteld op € 666.171,00, nu eiseres in beroep heeft aangegeven zich neer te leggen bij de raming van de bouwkosten door verweerder.

Het geschil tussen partijen betreft de vraag of verweerder, op grond van deze bouwkosten, eiseres een te hoog bedrag aan leges heeft opgelegd, meer in het bijzonder de vraag of de Tarieventabel 2006 (hierna: de Tarieventabel), behorend bij de Verordening op de heffing en invordering van leges {gemeente] 2006 (hierna: de Verordening), al dan niet verbindend is op het punt van het tarief voor het in behandeling nemen van een bouwaanvraag.

Verweerder stelt, onder meer onder verwijzing naar de uitspraken van het Gerechtshof Amsterdam van 23 maart 2007 (nr. 05/00384, LJN BB4227) en van het Gerechtshof Leeuwarden van 15 augustus 2003 (nr. 1069/02, LJN AI1299), dat het bij het vaststellen van de hoogte van de tarieven voor van gemeentewege verstrekte diensten niet gaat om de kostendekkendheid per dienst of groepen van diensten, maar om de kostendekking van alle in de verordening opgenomen diensten. Voorts is uit een in 2006 uitgevoerd onderzoek in verweerders gemeente gebleken dat er geen sprake is van een totale kostendekkendheid van de totale legesverordening in die zin dat de jaarlijkse baten niet uitkomen boven de lasten ter zake als bedoeld in artikel 229b, eerste lid, van de Gemeentewet. Daar komt nog bij dat het vaststellen van de tarieven alsook de wijze waarop de tariefstructuur wordt vormgegeven behoort tot de autonome bevoegdheid van de gemeenteraad. Verweerder stelt verder dat, anders dan eiseres meent, in artikel 5.2.1. van de Legestabel wel degelijk sprake is van een degressief tarief. Volgens verweerder is derhalve de onderhavige legesnota terecht en tot het juiste bedrag opgelegd.

In reactie op het verweerschrift, en als ter zitting nader toegelicht, heeft eiseres haar eerder ingenomen standpunt gehandhaafd en daaraan toegevoegd dat verweerder niet, ook niet in zijn verweerschrift, heeft voldaan aan de op hem rustende bewijslast. Verweerder heeft het in zijn verweerschrift genoemde onderzoek dat in 2006 in de gemeente [gemeente] zou zijn uitgevoerd naar de kostendekkendheid van de leges niet aan eiseres verstrekt. Evenmin heeft verweerder inzicht gegeven welke uitgaven zij in welke mate door elk van de heffingen beoogt te dekken.

Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken.

4. Beoordeling van het geschil

Artikel 229, eerste lid, aanhef en onder b, van de Gemeentewet bepaalt dat rechten kunnen worden geheven ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten.

Ingevolge artikel 229b, eerste lid, van de Gemeentewet worden in verordeningen op grond waarvan dergelijke rechten worden geheven, de tarieven zodanig vastgesteld dat de geraamde baten van de rechten niet uitgaan boven de geraamde lasten ter zake.

De heffing van de onderhavige leges heeft plaatsgevonden op basis van de voor het jaar 2006 geldende tarieventabel, behorende bij de ‘Verordening op de heffing en invordering van leges [gemeente] 2006’, vastgesteld door de raad van de gemeente [gemeente] op 22 december 2005. De Verordening is op 30 december 2005 bekend gemaakt in het huis-aan-huis blad “[huis-aan-huis blad]”.

Ingevolge artikel 2 van de op artikel 229, eerste lid, aanhef en onder b, van de Gemeentewet berustende Legesverordening 2006 worden onder de naam ‘leges’ rechten geheven ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten, genoemd in deze verordening en de daarbij behorende tarieventabel.

De rechtbank stelt voorop dat de gemeentelijke wetgever in beginsel vrij is bij het vaststellen van de legestarieven voor de onderscheiden groepen van diensten. Het behoort dan ook tot de bevoegdheid van die wetgever om, indien hij dat gewenst acht, diensten van een bepaalde soort te onderwerpen aan een tarief dat slechts in geringe mate verband houdt met de hoogte van de aan de betreffende diensten voor de gemeente verbonden lasten, of sommige diensten zelfs in het geheel niet in de legesheffing te betrekken. Dit brengt mee dat het bestaan van verschillen tussen de kostendekkingspercentages voor de in de Tarieventabel opgenomen diensten op zichzelf niet kunnen leiden tot onverbindendheid van die tabel. Bij de tariefstelling geldt voor de gemeentelijke wetgever slechts de beperking dat voor alle in een legesverordening geregelde rechten tezamen, de geraamde baten de geraamde gemeentelijke lasten ter zake niet mogen overtreffen (Zie hiervoor: Hoge Raad 4 februari 2005, nr. 38 860, BNB 2005/112, LJN AP1951 en Hoge Raad 4 februari 2005, nr. 40 072, BNB 2005/113, LJN AQ7390). Niet is gebleken is dat verweerder de opbrengstlimiet, die is opgenomen in artikel 229b van de Gemeentewet en welke geldt voor het totaal van de in de Verordening en de Tarieventabel geregelde rechten, heeft overschreden. Hieruit volgt dat de redelijkheid van het legestarief niet kan worden beoordeeld aan de hand van de per individuele dienst of groep van diensten te maken kosten. Anders dan eiseres kennelijk van mening is, gelet op haar stelling ter zitting dat de heffing bouwleges onredelijk hoog is, nu er nauwelijks kosten zijn verbonden aan het in behandeling nemen van een bouwaanvraag, is in beginsel niet van belang hoe in een afzonderlijk geval de hoogte van de heffing voor een bepaalde dienst enerzijds, en de omvang van die dienst en de daarmee gemoeide kosten anderzijds, zich tot elkaar verhouden (Hoge Raad 18 september 1991, nr. 27 457, BNB 1991/351, LJN ZC4704).

Verweerder heeft in zijn verweerschrift aangegeven, en ter zitting nader toegelicht, dat de gemeente [gemeente] in 2006 een onderzoek heeft uitgevoerd naar de kostendekkendheid van de leges. Uit dat onderzoek is gebleken dat de kostendekkendheid van de totale legesverordening in 2005 93,1% bedroeg. Naar aanleiding van dit onderzoek is de gemeente [gemeente] een traject gestart om zo binnen drie jaar de groei naar 100% kostendekkendheid te realiseren. Hieruit blijkt naar het oordeel van de rechtbank dat daarvan kennelijk op dat moment nog geen sprake was. Weliswaar heeft verweerder ter zitting toegelicht dat voor het jaar 2005 de tarieven ter zake van bouwvergunningen in de gemeente [gemeente] meer dan kostendekkend waren en dat dit ook blijkt uit de desbetreffende stukken die openbaar en voor een ieder toegankelijk zijn, doch deze omstandigheid leidt, in het licht van hetgeen hiervoor reeds is overwogen, als zodanig niet tot de onverbindendheid van de tarieven. De stelling van eiseres dat verweerder haar vanwege de op hem rustende bewijslast tijdig, tenminste voorafgaand aan de behandeling ter zitting, het in 2006 uitgevoerde onderzoek naar de kostendekkendheid van de leges had dienen te verstrekken wordt niet gevolgd. Verweerder heeft immers ter zitting toegelicht dat deze beleidsnotitie kostendekkendheid van retributies, welke door de gemeenteraad van de gemeente [gemeente] is vastgesteld op 21 december 2006, ter openbare inzage is gelegd. Het had derhalve op de weg van eiseres gelegen om desgewenst kennis te nemen van deze openbare stukken en eiseres had haar stellingname inzake de betwisting de mate van kostendekkenheid van de leges nader kunnen en ook dienen te onderbouwen. Nu eiseres dit heeft nagelaten gaat de rechtbank aan de grief van eiseres voorbij.

De rechtbank is van oordeel dat met de door verweerder in zijn verweerschrift en ter zitting gegeven toelichting aannemelijk is gemaakt, dat is voldaan aan de eis dat op controleerbare wijze moet zijn vastgelegd welke uitgaven de gemeente in welke mate door de onderhavige heffing beoogt te dekken. De rechtbank vindt geen aanleiding daaraan te twijfelen en eiseres heeft het tegendeel niet aannemelijk gemaakt. Daarmee staat voor dit geding vast dat zowel wat betreft het totaal van de in de Verordening geregelde leges sprake was van een verliessituatie. Naar het oordeel van de rechtbank kan niet op de enkele grond dat het dekkingspercentage van de overige in de Verordening geregelde heffingen mogelijk lager is geweest, worden geconcludeerd dat de Verordening op het onderdeel bouwvergunningen leidt tot een willekeurige en onredelijke heffing. Daarvan zou immers eerst sprake kunnen zijn indien op de bouwvergunningen een meer dan bescheiden winst zou worden gemaakt om de verliezen op de andere heffingen in de Verordening goed te maken (vergelijk Hoge Raad 4 februari 2005, nr. 38.860, BNB 2005/112, LJN AP1951)

Eiseres heeft nog gesteld dat sprake is van een aanzienlijk bedrag aan bouwkosten en leges, die zijn berekend naar een vrijwel proportioneel tarief, waardoor een willekeurige en onredelijke belasting wordt geheven. Ten aanzien van die stelling overweegt de rechtbank dat het aan de gemeentelijke regelgever is de (toegestane) belastingverordeningen vast te stellen en dat in het onderhavige geval de Tarieventabel, als product van die regelgevende bevoegdheid, niet ter toetsing van de administratieve rechter staat. Feiten en omstandigheden op grond waarvan moet worden geoordeeld dat op voorhand duidelijk moet zijn geweest dat de Raad van de gemeente [gemeente] de hem toekomende bevoegdheid gebruikte voor iets anders dan de wetgever in formele zin voor ogen had bij het vaststellen van de Gemeentewet, zijn gesteld noch aannemelijk geworden. In casu is gesteld noch gebleken dat de kosten en de opbrengsten niet met elkaar in evenwicht zijn (vergelijk Hoge Raad 8 oktober 2004, nr. 37.631, BNB 2005/22, LJN AR3495). Daar komt nog bij, dat anders dan kennelijk eiseres veronderstelt, in de tariefstelling van verweerders gemeente wel degelijk sprake is van een daadwerkelijke degressie. Immers, uit artikel 5.2. en 5.2.1 van de Tarieventabel kan worden afgeleid dat de leges in een glijdende schaal dalen van een vast bedrag van € 50,50 (bij bouwkosten van minder dan € 2.500,00) tot 2,25% (bij bouwkosten tussen € 2.500,00 en € 15.000,00), waarna tot 2% (bij bouwkosten tussen € 15.000,00 en € 500.000,00, waarna de daling zich voortzet tot 1,75% van de bouwkosten die uitstijgen boven de € 500.000,00. Derhalve is, anders dan in de uitspraken van de rechtbanken Middelburg en Zutphen en het gerechtshof Arnhem waarnaar eiseres in beroep heeft verwezen, sprake van daadwerkelijke degressie in de tariefstelling.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de bestreden uitspraak op bezwaar in stand kan blijven. De aanslag is terecht opgelegd, en niet tot een te hoog bedrag. Het beroep dient derhalve ongegrond te worden verklaard.

5. Proceskosten en griffierecht

De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling. De rechtbank acht evenmin termen aanwezig om te bepalen dat door verweerder het griffierecht aan eiseres dient te worden vergoed.

6. Beslissing

De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.

Aldus gedaan door mr. P.H.C.M. Schoemaker als rechter in tegenwoordigheid van drs. H.A.J.A. van de Laar als griffier en in het openbaar uitgesproken op 26 februari 2009.

Partijen kunnen ook beroep in cassatie instellen bij de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer), Postbus 20303, 2500 EH Den Haag. Dit is echter alleen mogelijk indien de wederpartij daarmee schriftelijk instemt.