Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 12-04-2019, ECLI:NL:RBZWB:2019:1738, BRE - 17 _ 5013

2.0.

De rechtbank (enkelvoudige belastingkamer) heeft aan het einde van de zitting het onderzoek gesloten en een mondelinge uitspraak aangekondigd. Bij brief van 20 maart 2019 is aan partijen medegedeeld dat de rechtbank besloten heeft om de zaak naar de meervoudige kamer te verwijzen en dat schriftelijk uitspraak zal worden gedaan. Met toestemming van partijen heeft de rechtbank bepaald dat een nader onderzoek ter zitting achterwege blijft.

2.1.

Belanghebbende heeft aangifte gedaan van de door hem op grond van de Wet op de belasting van personenauto’s en motorrijwielen 1992 (hierna: de Wet Bpm) verschuldigde belasting ter zake van de registratie van een Porsche 997 3.8 Carrera 4 GTS PDK, VIN [VIN] (hierna: de auto). De verschuldigde Bpm bedraagt € 18.701. De voldoening op aangifte heeft plaatsgevonden op 2 juli 2012.

2.2.

Bij brief van 22 januari 2014 heeft de inspecteur aangekondigd dat hij een bedrag van € 7.022 aan Bpm zal gaan naheffen, omdat de auto met meer accessoires/opties zou zijn afgeleverd dan in de aangifte is vermeld. Met dagtekening 13 maart 2014 heeft de inspecteur de onderhavige naheffingsaanslag opgelegd.

2.3.

Belanghebbende heeft hiertegen een bezwaarschrift ingediend, gedagtekend 14 maart 2014. De inspecteur heeft met betrekking tot de naheffingsaanslag uitstel van betaling verleend.

2.4.

Bij uitspraak van 9 juli 2014 heeft de inspecteur het bezwaar niet-ontvankelijk verklaard. Belanghebbende heeft hiertegen beroep ingesteld bij de rechtbank. Bij uitspraak van 25 juni 2015 heeft de rechtbank het beroep gegrond verklaard en de zaak teruggewezen naar de inspecteur om opnieuw uitspraak op bezwaar te doen. Daarbij heeft de rechtbank een proceskostenveroordeling uitgesproken tot een bedrag van € 306 en vergoeding van het griffierecht gelast.

2.5.

Met dagtekening 29 mei 2017 heeft de inspecteur opnieuw uitspraak op bezwaar gedaan. Daarbij heeft de inspecteur de naheffingsaanslag vernietigd en aan belanghebbende een forfaitaire kostenvergoeding voor de bezwaarfase van € 246 toegekend.

2.6.

Belanghebbende is in de bezwaarfase niet gehoord.

2.7.

In geschil is het antwoord op de volgende vragen:

1. Is in de bezwaarfase de hoorplicht en/of het Unierechtelijke verdedigingsbeginsel geschonden?

2. Dient de inspecteur wettelijke rente te vergoeden over de kostenvergoeding voor de bezwaarfase?

3. Had de inspecteur een integrale kostenvergoeding moeten toekennen voor de bezwaarfase?

4. Dient de inspecteur rente te vergoeden over de uitbetaalde vergoeding voor de proceskosten en vergoeding van het griffierecht, die zijn toegekend bij de uitspraak van de rechtbank van 9 juli 2014?

2.8.

2.9.

Wat betreft de toegekende kostenvergoeding van de bezwaarfase heeft belanghebbende gesteld dat deze nog niet is uitbetaald, zodat over die bedragen wettelijke rente verschuldigd is geworden. De rechtbank is van oordeel dat de inspecteur daarmee in verzuim is. Analoge toepassing van het arrest van de Hoge Raad van 21 december 2018, ECLI:NL:HR:2018:2358, leidt ertoe dat (1) omdat belanghebbende niet al in de bezwaarfase heeft verzocht om vergoeding van wettelijke rente voor het geval de inspecteur in verzuim zou zijn om die kostenvergoeding te betalen, de uitspraak op bezwaar niet op die grond wordt vernietigd, maar (2) de rechtbank in haar dictum zal bepalen dat de inspecteur wettelijke rente verschuldigd is met ingang van vier weken na die waarop de uitspraak op bezwaar is gedaan, overeenkomstig de in dat arrest genoemde uitgangspunten. Hoewel dat arrest strikt genomen alleen ziet op door de rechter vastgestelde verplichtingen tot schadevergoeding en vergoeding van proceskosten en griffierecht, ziet de rechtbank geen goede grond om, indien het bestuursorgaan het recht van belanghebbende op een kostenvergoeding voor de bezwaarfase erkent, de regels uit dat arrest niet analoog toe te passen. Het recht op een kostenvergoeding staat dan namelijk vast, net zoals wanneer de rechtbank dat recht vaststelt indien het bestuursorgaan dat bij uitspraak op bezwaar heeft verzuimd te erkennen. Dat in laatstbedoeld geval de wettelijke rente op een later moment gaat lopen, brengt de rechtbank niet tot een ander oordeel.

2.10.

2.11.

Belanghebbende heeft gesteld dat de inspecteur de vergoeding voor proceskosten en die van het griffierecht op grond van de eerdere procedure bij de rechtbank pas na twee jaar heeft uitbetaald en heeft de rechtbank verzocht om een rentevergoeding daarover. De rechtbank is niet bevoegd om daarover een oordeel te geven. Het gaat immers om nevenbeslissingen die bij de eerdere procedure zijn gegeven, en die geen voorwerp zijn van deze beroepsprocedure. In aanmerking genomen dat geen rechtsmiddelen zijn aangewend tegen de uitspraak van de rechtbank van 25 juni 2016, kunnen rechtsvorderingen aangaande de wettelijke rente ter zake van de vergoedingen worden ingesteld bij de civiele rechter. Rechtsvorderingen dienaangaande kunnen worden ingesteld bij de civiele rechter.

2.12.

Belanghebbende heeft ter zitting verzocht om een vergoeding van immateriële schade wegens de lange termijn die is verstreken sinds de indiening van haar bezwaarschrift.

2.13.

Als uitgangspunt geldt dat de redelijke termijn voor de behandeling in de bezwaarfase en de beroepsfase tezamen niet meer dan twee jaar bedraagt. Uit vaste jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep volgt dat dit uitgangspunt ook geldt in een situatie als de onderhavige waarin een eerste uitspraak op bezwaar is vernietigd door de rechtbank waardoor een hernieuwde behandeling van bezwaar heeft plaatsgevonden en vervolgens een tweede beroepsprocedure is gevolgd (bijv. CRvB 6 juni 2016 ECLI:NL:CRVB:2016:2019 en eerder bijv. CRvB 18 januari 2013, ECLI:NL:CRVB:2013:BY8815 en CRvB 25 maart 2009, ECLI:NL:CRVB:2009:BH9991 onder verwijzing naar ABRvS 24 december 2008, ECLI:NL:RVS:2008:BG8294). Deze lijn komt er dus op neer dat voor de bepaling of de redelijke termijn is overschreden, de in aanmerking te nemen termijn doorloopt na vernietiging en terugwijzing en dat dus niet een nieuwe termijn aanvangt.

2.14.

Een enkelvoudige kamer van deze rechtbank heeft deze lijn van de hoogste algemene bestuursrechters gevolgd in haar uitspraak van 22 mei 2017, ECLI:NL:RBZWB:2017:3332. Daarbij heeft de rechtbank wel gewezen op een zekere spanning met de lijn in de jurisprudentie van de Hoge Raad – zie HR 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252 – dat de duur van de cassatiefase niet in aanmerking wordt genomen bij de bepaling van de duur van de berechting van de zaak in eerste aanleg in een situatie waarin de Hoge Raad een uitspraak op verzet vernietigt.

2.15.

2.16.

De benadering van het Gerechtshof lijkt meer (dan die van de CRvB) uit te gaan van het perspectief van de overheidsinstanties, namelijk dat deze in elke fase binnen een redelijke termijn moeten handelen. Voor het Gerechtshof is ook niet zozeer de vraag óf er een nieuwe termijn aanvangt, maar wat de lengte van de nieuwe termijn is na terugwijzing, waarbij het Gerechtshof als opties schetst (a) de termijn van een jaar die de Hoge Raad hanteert voor de behandeling van een zaak na verwijzing door de Hoge Raad of (b) de termijn van twee jaren die de Hoge Raad als uitgangspunt neemt voor de behandeling van het bezwaar en beroep.

2.17.

De lijn van de algemene bestuursrechters gaat meer uit van het perspectief van de rechtszoekende: deze heeft recht op een behandeling binnen een redelijke termijn. Kort gezegd, bij een rechtszoekende wordt de (veronderstelde) spanning en frustratie van een procedure niet beëindigd als de zaak wordt teruggewezen naar het bestuursorgaan. Bij deze benadering is de omstandigheid dat een behandeling van een zaak heen en weer gaat tussen de rechtbank en het bestuursorgaan, een interne overheidsaangelegenheid die niet van negatieve invloed mag zijn op het recht van berechting van de zaak in eerste aanleg binnen een redelijke termijn na indiening van het bezwaar.

2.18.

2.19.

Alles afwegende ziet de rechtbank vooralsnog onvoldoende aanknopingspunten om af te wijken van haar eerdere beslissing waarbij de lijn van de CRvB is gevolgd. Daarbij is ook in aanmerking genomen de interne rechtseenheid binnen de rechtbank. Het valt niet goed uit te leggen indien bij de rechtbank een rechtszoekende in een belastingzaak op dit punt slechter zou worden behandeld dan een rechtszoekende in een bestuursrechtelijke zaak.

2.20.

De rechtbank doet in deze tweede beroepsprocedure uitspraak op 12 april 2019, dus bijna vijf jaar en afgerond één maand nadat het bezwaarschrift door de inspecteur is ontvangen op 14 maart 2014. Aangezien de redelijke termijn hier 2 jaar is, bedraagt de overschrijding van de redelijke termijn 3 jaar en afgerond één maand. Belanghebbende heeft daarmee recht op een vergoeding voor immateriële schade van afgerond 7 x € 500 is € 3.500.

2.21.

In een geval als het onderhavige, waarin een vernietiging door de rechtbank van de uitspraak heeft geleid tot een hernieuwde behandeling van bezwaar en een tweede beroepsprocedure, wordt de overschrijding van de redelijke termijn in beginsel volledig aan de inspecteur toegerekend, tenzij in de loop van de hele procedure een of meer keer sprake is geweest van een langere behandelduur bij een rechterlijke instantie dan gerechtvaardigd. Alsdan komt de overschrijding van de behandelduur door de rechter in zoverre niet voor rekening van de inspecteur maar voor rekening van de Minister van Rechtsbescherming (vgl. CRvB 6 juni 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:2019, rov, 4.7).

2.22.

2.23.

De overschrijding van de redelijke termijn van 37 maanden komt daarmee voor 5 maanden voor rekening van de Minister voor Rechtsbescherming en voor het overige (32 maanden) voor rekening van de inspecteur. De inspecteur wordt veroordeeld tot vergoeding van de immateriële schade aan belanghebbende van 32/37 * € 3.500 is € 3.027. De Minister voor Rechtsbescherming wordt veroordeeld tot vergoeding van de immateriële schade aan belanghebbende 5/37 * € 3.500 is € 473. De rechtbank merkt de Minister voor Rechtsbescherming in zoverre mede aan als partij in dit geding.

2.24.

Het beroep is ongegrond. De veroordeling van de inspecteur tot vergoeding van wettelijke rente over de bij uitspraak op bezwaar aan belanghebbende toegekende kostenvergoeding maakt dat niet anders, aangezien de uitspraak op bezwaar in zoverre niet onjuist is. Ook de toekenning van de vergoeding voor immateriële schade maakt dit oordeel niet anders.

2.25.

Voor de toekenning van een integrale proceskostenvergoeding, zoals belanghebbende heeft verzocht, is geen aanleiding, aangezien belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat de inspecteur in vergaande mate onzorgvuldig heeft gehandeld.

2.26.

Wel ziet de rechtbank aanleiding voor een forfaitaire vergoeding van de proceskosten voor de beroepsfase. De proceskostenvergoeding wordt dan op grond van het Besluit voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op (afgerond) € 512 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting, met een waarde per punt van € 512 en een wegingsfactor 0,5). Omdat de vergoeding uitsluitend plaatsvindt in verband met de toekenning van een vergoeding van immateriële schade, is de wegingsfactor voor het gewicht van de zaken gesteld op 0,5 (licht) (vgl. Hoge Raad 20 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:660). De verwijzing van belanghebbende naar de conclusie van Advocaat-Generaal G. Hogan van 28 februari 2019 (ECLI:EU:C:2019:164) maakt dat niet anders.

2.27.

Nu de overschrijding van de redelijke termijn zowel aan de inspecteur als aan de rechtbank is te wijten, zullen om redenen van eenvoud en uitvoerbaarheid de inspecteur en de Minister voor Rechtsbescherming ieder voor de helft worden veroordeeld in de proceskosten (HR 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252). Ook dient om die reden het griffierecht van € 168 door ieder voor de helft te worden vergoed.

2.28.

Voor wettelijke rente over een door de rechter uitgesproken veroordeling tot vergoeding van griffierecht (artikel 8:74 Awb) geldt het uitgangspunt dat de uiterste datum waarop aan deze veroordelingen moet zijn voldaan, is gelegen vier weken na de datum waarop de uitspraak waarin de veroordeling is opgenomen, is gedaan (in dit geval vier weken na 12 april 2019), zie r.o. 2.2.4 van HR 21 december 2018, ECLI:NL:HR:2018:2358. De inspecteur en de Minister voor Rechtsbescherming dienen het griffierecht derhalve uiterlijk vier weken na 12 april 2019 aan belanghebbende te vergoeden. Datzelfde geldt voor de vergoeding voor immateriële schade en proceskosten. Er is geen grond voor enige andere of verdergaande rentevergoeding.

2.29.

Gelet op het voorgaande is beslist als hiervoor vermeld.

1. bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.2 - het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden: a. de naam en het adres van de indiener;