Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 18-08-2022, ECLI:NL:RBZWB:2022:4807, 21/1281

De rechtbank beoordeelt of de naheffingsaanslag terecht is opgelegd. Meer specifiek gaat de rechtbank in op de vraag of belanghebbende een beroep kan doen op de vrijstelling voor onderwijsdiensten, zodat de diensten zijn vrijgesteld van heffing van OB. Daarnaast beoordeelt de rechtbank of de boeten terecht en tot de juiste bedragen zijn opgelegd. De rechtbank doet de beoordeling aan de hand van de argumenten die belanghebbende heeft aangevoerd, de beroepsgronden.

De rechtbank is van oordeel dat de naheffingsaanslag terecht is opgelegd. Niet aannemelijk is geworden dat belanghebbende in aanmerking komt voor de vrijstelling van OB voor onderwijsdiensten. Er is dan 21% OB verschuldigd over de diensten. Naar het oordeel van de rechtbank zijn terecht een verzuimboeten opgelegd. Vanwege overschrijding van de redelijke termijn worden de boeten verminderd tot een bedrag van in totaal € 25.070. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.

Het verzorgen van onderwijs, met inbegrip van de diensten en leveringen die daarmee nauw samenhangen, is van heffing van OB vrijgesteld.¹ Deze vrijstelling geldt niet alleen voor scholen en onderwijsinstellingen, maar onder voorwaarden ook voor door anderen gegeven algemeen vormend onderwijs.²

Tussen partijen is niet in geschil dat de docenten die door belanghebbende worden ingezet onderwijs verzorgen en dat zij dit onderwijs verzorgen op scholen die vallen onder de vrijstelling. Het geschil spitst zich toe op de vraag of de diensten van belanghebbende ook kwalificeren als het verzorgen van onderwijs. Op de zitting heeft belanghebbende verklaard dat hij geen beroep doet op de vrijstelling die geldt voor diensten en leveringen die nauw met het verzorgen van onderwijs samenhangen. Op belanghebbende rust de bewijslast feiten en omstandigheden aannemelijk te maken die de conclusie rechtvaardigen dat recht bestaat op de vrijstelling voor onderwijsdiensten.

Belanghebbende voert aan dat zij de intentie heeft om onderwijsdiensten te verrichten en niet om personeel ter beschikking te stellen. Door de wijze waarop zij haar diensten heeft ingericht is geen sprake van een belaste prestatie en kan zij een voordeel behalen ten opzichte van uitzendbureaus. Deze intentie vindt haar weerslag in de gesloten overeenkomsten, die afwijken van die van uitzendbureaus. De docent verricht de diensten onder verantwoordelijkheid van belanghebbende en niet die van de inlener. De scholen zijn verantwoordelijk richting de onderwijsinspectie en belanghebbende voor de prestaties van de docent. Er is geen sprake van ondergeschiktheid van de docenten aan de scholen, zij hebben de vrijheid om het verstrekte onderwijs naar eigen inzichten te verrichten. Dat scholen de facturen hebben voldaan laat zien dat zij het eens zijn met de voorwaarden voor de verrichte diensten en de kwaliteit daarvan. Tot slot voert belanghebbende aan dat de derdenonderzoeken onvoldoende van omvang zijn om daaraan conclusies te ontlenen. Bovendien kan het feit dat deze scholen kennelijk in hun administratieve verwerking de docenten van belanghebbende hetzelfde behandelen als hun eigen werknemers, niet leiden tot de conclusie dat sprake is van uitlenen van docenten.

De rechtbank stelt voorop dat de docenten ten opzichte van belanghebbende juridisch in een verhouding van ondergeschiktheid staan. Zij verrichten hun werkzaamheden dus niet zelfstandig, maar door tussenkomst van belanghebbende. Naar het oordeel van de rechtbank zijn daarom in dit geval de aard van de diensten van belanghebbende relevant voor de beoordeling en niet de diensten die haar werknemers – de docenten – binnen de scholen verrichten ten behoeve van de basisschoolleerlingen.³ De vrijstelling geldt dus niet alleen al vanwege de aard van de diensten verricht door de docenten. De situatie van belanghebbende is gelet op het voorgaande niet gelijk aan de situatie van het arrest van de Hoge Raad van 13 juni 2014.⁴ In dat arrest was het uitgangspunt namelijk dat de personen die feitelijk het werk verrichtten (de maten) níet in een verhouding van ondergeschiktheid ten opzichte van de maatschap werkten. De Hoge Raad overwoog daarbij dat gelet op de rechtsvorm van de maatschap de maten feitelijk zelf de werkzaamheden zonder tussenkomst van een derde verrichtten. Gelet op de verhouding van ondergeschiktheid is in het geval van belanghebbende juist wel sprake van tussenkomst van een derde, namelijk belanghebbende.

Belanghebbende maakt dus naar het oordeel van de rechtbank niet aannemelijk dat een onderwijsdienst is verricht. Dit betekent dat belanghebbende niet in aanmerking komt voor de vrijstelling voor onderwijsdiensten. Het algemene tarief van 21% is daarom van toepassing op de diensten. Voor zover belanghebbende nog het standpunt heeft willen innemen dat sprake is van vooringenomenheid aan de zijde van de inspecteur, wordt dit door de rechtbank verworpen. De rechtbank acht dat niet aannemelijk gemaakt. Tussen partijen is dan niet in geschil dat de naheffingsaanslag terecht en tot het juiste bedrag is opgelegd. Het beroep is in zoverre ongegrond.

Het beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de belastingrente. Belanghebbende heeft geen zelfstandige gronden tegen de in rekening gebrachte belastingrente aangevoerd. De rechtbank ziet geen aanleiding af te wijken van de belastingrentebeschikking. Hierbij wijst de rechtbank belanghebbende erop dat het bedrag van de belastingrente het bedrag van de aanslag volgt.

De inspecteur kan een verzuimboete opleggen indien blijkt dat de belasting (gedeeltelijk) niet of niet tijdig is betaald. De verzuimboete bedraagt 10% van de verschuldigde belasting, met in de in geschil zijnde tijdvakken een maximum van € 5.278.⁶ In een geval als dit waarin het verzuim betrekking heeft op tijdvakken die in meer kalender- of boekjaren vallen, legt de inspecteur per jaar een boete op.⁷

De rechtbank heeft hiervoor geoordeeld dat de naheffingsaanslag terecht is opgelegd. Tussen partijen is dan niet in geschil dat belanghebbende in verzuim was om de verschuldigde belasting tijdig te betalen.

Bij afwezigheid van alle schuld (avas) of in geval van een pleitbaar standpunt kan de inspecteur geen boete opleggen. Voor avas is vereist dat belanghebbende alle in de gegeven omstandigheden van haar in redelijkheid te vergen zorg heeft betracht om het verweten feit, op grond waarvan te weinig belasting zou zijn geheven, te voorkomen.⁸ Belanghebbende wordt dan geacht niet in verzuim te zijn geweest. Van een pleitbaar standpunt is sprake als een door belanghebbende ingenomen standpunt, gelet op de stand van de jurisprudentie en de heersende leer, in die mate juridisch pleitbaar of verdedigbaar is dat belanghebbende redelijkerwijs kon en mocht menen juist te handelen.⁹ Is er sprake van een pleitbaar standpunt, dan kan de belanghebbende er geen verwijt van worden gemaakt dat er aanvankelijk geen of te weinig belasting is geheven.¹⁰ Belanghebbende heeft hiervan de bewijslast.

Naar het oordeel van de rechtbank is van beide geen sprake. Belanghebbende heeft weliswaar voordat zij startte met de activiteiten enig vooronderzoek verricht door kennis te nemen van de correspondentie inzake het vooroverleg van [B.V.] en [naam] , een zzp’er van [B.V.] , met de Belastingdienst. Beide situaties zijn echter niet gelijk aan die van belanghebbende. Bij het vooroverleg van [B.V.] heeft de inspecteur verder uitvoerig uiteengezet dat aan de vrijstelling voor onderwijsdiensten verschillende voorwaarden zijn verbonden en de specifieke feiten en omstandigheden van belang zijn. Van belanghebbende mag dan, zeker aangezien de inzet van docenten haar kernactiviteit betreft en uitzendbureaus voor docenten wel OB in rekening moeten brengen, worden verwacht dat zij de reikwijdte en toepassing van de vrijstelling nader zou onderzoeken. Zij heeft op de zitting wel gesteld dat zij deze vraag aan een fiscalist heeft voorgelegd en ook bestuurders van scholen deze vraag aan hun accountants hebben gesteld, maar zij heeft dit standpunt niet onderbouwd. Belanghebbende heeft daarvan geen stukken overgelegd. Belanghebbende maakt dus niet aannemelijk dat sprake is van avas. Gezien de jurisprudentie zoals hiervoor is aangehaald en de grote feitelijke gelijkenis van de werkwijze van belanghebbende met uitzendbureaus, was het standpunt ook niet pleitbaar.

De boeten zijn dan ook terecht opgelegd. De rechtbank acht boeten van € 5.278 per jaar en in totaal van € 26.390 passend en geboden.

Wel dient (ambtshalve) te worden beoordeeld of de boeten gematigd moeten worden wegens de overschrijding van de redelijke termijn als genoemd in artikel 6 van het EVRM. In beginsel is daarvan sprake indien de rechtbank niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen, uitspraak heeft gedaan. Deze termijn vangt aan op het moment dat een handeling is verricht waaraan belanghebbende in redelijkheid de verwachting kan ontlenen dat aan hem een boete zal worden opgelegd.¹¹

Tussen partijen is niet in geschil dat het voornemen tot het opleggen van de boeten voor het eerst op 17 april 2020 aan belanghebbende bekend is gemaakt. Aangezien tussen het moment van bekendmaking en deze uitspraak van de rechtbank meer dan twee jaren zijn verstreken, is de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het EVRM overschreden. De rechtbank ziet daarom aanleiding om de boeten met 5% te matigen tot in totaal € 25.070.¹²