Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 14-09-2022, ECLI:NL:RBZWB:2022:5285, 21/2766, 21/4246 en 22/2749

De rechtbank beoordeelt of de activiteiten van belanghebbende kwalificeren als een bron van inkomen. Tevens beoordeelt de rechtbank of het vertrouwensbeginsel geschonden is. Zij doet dat aan de hand van de argumenten die belanghebbende heeft aangevoerd, de beroepsgronden.

De rechtbank is van oordeel dat de activiteiten van belanghebbende geen bron van inkomen vormen en dat het vertrouwensbeginsel niet geschonden is. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.

Om te kunnen spreken van een bron van inkomen is vereist dat belanghebbende met de betreffende activiteiten (i) deelneemt aan het economisch verkeer, (ii) redelijkerwijs voordeel kan verwachten en (iii) dit voordeel beoogt te verwerven. Tussen partijen is alleen in geschil of belanghebbende redelijkerwijs voordeel kan verwachten (de objectieve voordeelsverwachting).

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 21 december 2018 overwogen dat er sprake is van een objectieve voordeelsverwachting wanneer met de uitgevoerde activiteiten naar maatschappelijke opvatting redelijkerwijs voordeel kan worden verwacht.¹ De vraag of sprake is van een objectieve voordeelsverwachting moet in beginsel worden beantwoord op basis van feiten en omstandigheden van dat jaar, maar feiten en omstandigheden van andere jaren kunnen daarbij mede in aanmerking worden genomen.² De bewijslast rust op belanghebbende om feiten en omstandigheden te stellen en aannemelijk te maken dat aan de genoemde voorwaarden is voldaan.

Belanghebbende stelt dat sprake is van een objectieve voordeelsverwachting, omdat zijn resultaten elk jaar stijgen. Een uitzondering is het jaar 2020, omdat in dat jaar sprake was van invloed van het coronavirus. Ter onderbouwing heeft belanghebbende grafieken overgelegd van hoe de omzet eruit kan zien in de toekomst. De inspecteur heeft dit gemotiveerd bestreden en gesteld dat objectief bezien niet aannemelijk is dat de gecumuleerde verliezen zouden kunnen worden ingelopen.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft belanghebbende niet aannemelijk gemaakt dat sprake is van een objectieve voordeelsverwachting. Uit de door belanghebbende ingediende aangiften IB/PVV (zie 2.4) volgt dat enkel zeer beperkte positieve resultaten behaald zijn in de jaren 2019 en 2021, waarbij er geen sprake is van een aanhoudende stijgende trend. Over het geheel bezien is er sprake van omvangrijke negatieve resultaten. Belanghebbende heeft zijn standpunt dat objectief voordeel te verwachten is en dat de verliezen zullen worden ingelopen, niet met relevante objectieve stukken gestaafd. Belanghebbende heeft daarnaast slechts in algemene termen omschreven welke activiteiten hij verricht en heeft niet aangegeven op welke wijze daaruit concreet voordeel te verwachten valt. Naar het oordeel van de rechtbank heeft belanghebbende daarom tegenover de gemotiveerde betwisting van de inspecteur, niet aannemelijk gemaakt dat zijn activiteiten een bron van inkomen vormen voor de jaren 2016, 2017 en 2018.

Belanghebbende doet voor alle jaren een beroep op het vertrouwensbeginsel op verschillende gronden. Voor een geslaagd beroep op het vertrouwensbeginsel is vereist dat de belastingplichtige aannemelijk maakt dat van de zijde van de overheid toezeggingen of andere uitlatingen zijn gedaan of gedragingen zijn verricht waaruit de betrokkene in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs kon en mocht afleiden of en zo ja, hoe de inspecteur in een concreet geval zijn bevoegdheden zou uitoefenen.³

Belanghebbende stelt dat uit de ontvangstbevestiging van het bezwaarschrift (zie 2.6) volgt dat indien de inspecteur niet binnen de beslistermijn contact opneemt, volledig tegemoet zou komen aan het bezwaarschrift.

Naar het oordeel van de rechtbank is de stelling van belanghebbende onjuist. De brief van de inspecteur betreft enkel een ontvangstbevestiging van het bezwaarschrift waarin wordt vermeld hoe de verdere procedure verloopt. De ontvangstbevestiging geeft geen (indicatie van de) beslissing van de inspecteur weer.

Daarnaast stelt belanghebbende dat uit de afspraken die gemaakt zijn tijdens het boekenonderzoek volgt dat de inspecteur voor het jaar 2016 akkoord is gegaan met de standpunten van belanghebbende over het aanwezig zijn van een onderneming, althans dat het komende standpunt van de adviseur zoals zou worden verwerkt in aangifte zonder meer zou worden gevolgd. Deze afspraak is volgens belanghebbende gemaakt tijdens het gesprek met de inspecteur in januari 2017 waarbij ook zijn adviseur aanwezig was.

De rechtbank is van oordeel dat belanghebbendes stelling niet volgt uit de in het boekenonderzoek vastgelegde afspraken (zie 2.2). Hieruit volgt enkel dat voor het jaar 2016, na wijziging van belanghebbendes activiteiten, opnieuw een beoordeling zou plaatsvinden. De rechtbank ziet voorts dat de adviseur van belanghebbende drie dagen na de bespreking op 20 januari 2017 een e-mail stuurt aan de inspecteur met een vastlegging van de gemaakte afspraken (zie 2.3). Daaruit blijkt de door belanghebbende gestelde afspraak niet. De rechtbank is gelet op de feiten en omstandigheden van oordeel dat belanghebbende zijn stelling niet aannemelijk heeft gemaakt.

Met betrekking tot het jaar het jaar 2016 slaagt belanghebbendes beroep op het vertrouwensbeginsel dus niet.

Met betrekking tot de jaren 2017 en 2018 stelt belanghebbende, met een beroep op het vertrouwensbeginsel, dat wel sprake is van een onderneming omdat uit de OndernemersCheck op de website van de Belastingdienst volgt dat hij een onderneming drijft (zie 2.7).

Naar het oordeel van de rechtbank kan geen in rechte te beschermen vertrouwen ontleend worden aan de gestelde uitkomst van de OndernemersCheck. In de introductie staat vermeld dat het gaat om een indicatie en bij het resultaat staat vermeld “het lijkt erop dat u ondernemer voor de inkomstenbelasting bent”, waarna nog een voorbehoud volgt. Reeds daarom kan er op deze grond geen sprake zijn van in rechte te beschermen vertrouwen.

Al het overige door belanghebbende gestelde kan niet leiden tot een ander oordeel.

Belanghebbende heeft om schadevergoeding verzocht en heeft aangegeven dat deze procedures zware negatieve gevolgen hebben voor hem en zijn gezin. De rechtbank vat dit op als een verzoek om een vergoeding van immateriële schade wegens de lange duur van de procedure. De rechtbank ziet aanleiding voor toekenning van een vergoeding van immateriële schade in verband met overschrijding van de redelijke termijn. De Hoge Raad heeft als uitgangspunt bepaald dat een redelijke behandeltermijn voor de bezwaar- en beroepsfase in eerste aanleg een periode van twee jaar bedraagt.⁴ Indien deze termijn wordt overschreden, is er aanleiding voor een vergoeding van immateriële schade.

De inspecteur heeft het bezwaar van belanghebbende over het jaar 2016 ontvangen op 22 november 2018. De uitspraak op bezwaar is van 8 juni 2021. De rechtbank doet uitspraak op 14 september 2022. De redelijke termijn is daarmee overschreden met 1 jaar en 10 maanden. Naar het oordeel van de rechtbank heeft belanghebbende recht op een schadevergoeding van € 2.000. Dit bedrag komt geheel voor rekening van de inspecteur.

Met betrekking tot de procedures over de jaren 2017 en 2018 is de redelijke termijn niet overschreden.

Aangezien de beroepen van belanghebbende ongegrond worden verklaard, is er ook geen sprake een recht op verdere vergoeding van schade omdat de aanslagen onrechtmatig zouden zijn, zoals belanghebbende heeft gesteld.