Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 27-02-2023, ECLI:NL:RBZWB:2023:1286, 21/5610

Niet in geschil is dat het bedrag van € 500.000 tot het ROW behoort. Ook de periode waarover belastingrente wordt berekend is in beroep niet meer in geschil. De rechtbank beoordeelt uitsluitend of de vergoeding van wettelijke handelsrente van € 291.050 eveneens tot het ROW behoort. Indien de vergoeding van wettelijke handelsrente tot het ROW behoort, beoordeelt de rechtbank daarnaast of de foutenleer met zich brengt dat rekening moet worden gehouden met een ‘redelijke tegemoetkoming’. Zij doet dat aan de hand van de beroepsgronden van belanghebbende.

De rechtbank is van oordeel dat het beroep ongegrond is. De door belanghebbende ontvangen vergoeding van wettelijke handelsrente is door de inspecteur terecht tot het ROW gerekend. De foutenleer leidt niet tot een verlaging van het ROW. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.

Op grond van artikel 6:119a, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek bestaat de schadevergoeding, verschuldigd wegens vertraging in de voldoening van een geldsom, in het geval van een handelsovereenkomst in de wettelijke rente van die som met ingang van de dag volgend op de dag die is overeengekomen als de uiterste dag van betaling tot en met de dag waarop de schuldenaar de geldsom heeft voldaan. Onder handelsovereenkomst wordt verstaan de overeenkomst om baat die een of meer van de partijen verplicht iets te geven of te doen en die tot stand is gekomen tussen een of meer natuurlijke personen die handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf of rechtspersonen.

Belanghebbende stelt primair dat de vergoeding van de door hem op grond van voornoemd artikel ontvangen wettelijke handelsrente van € 291.050 niet tot het ROW behoort. De oorzaak van deze vergoeding is niet gelegen in de door belanghebbende verrichte werkzaamheden maar in de omstandigheid dat [B.V.] niet tijdig heeft betaald. Belanghebbende heeft verder verwezen naar aanwijzingen in andere heffingssferen, waaruit kan worden afgeleid dat de ontvangen wettelijke rente wegens te late betaling niet het regime van de te laat betaalde inkomsten volgt. Verwezen wordt naar de behandeling van wettelijke rente bij de deelnemingsvrijstelling³, het voormalige beleid ten aanzien van de wettelijke rente binnen de loonbelasting⁴ en de rechtspraak ten aanzien van moratoire interessen⁵.

De inspecteur stelt samengevat dat de wettelijke handelsrente die door [B.V.] is vergoed in verband met de vertraging in de uitbetaling van belanghebbendes vordering tot het ROW moet worden gerekend gezien het zakelijk verband met de werkzaamheid. De ontvangen vergoeding van wettelijke handelsrente is het gevolg van de (normale) bedrijfsuitoefening, waartoe het voeren van procedures met als doel te komen tot uitbetaling van de zakelijke vordering behoort. Zonder werkzaamheid zou het voordeel van de ontvangen vergoeding van wettelijke handelsrente er immers niet zijn geweest. De aan de vordering ten grondslag liggende overeenkomst is tot stand gekomen tussen één of meer natuurlijke personen die handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf of rechtspersonen. Tot slot verwijst de inspecteur naar de uitspraak van het Gerechtshof ’sGravenhage van 16 november 2022 (ECLI:NL:GHDHA:2022:2631).

Voor de beantwoording van de vraag of de vergoeding van wettelijke handelsrente behoort tot het ROW acht de rechtbank van belang om vast te stellen of de vergoeding is opgekomen in de ROW-sfeer, dan wel in de privésfeer.

In dat kader stelt de rechtbank voorop dat de vergoeding van wettelijke handelsrente direct verband houdt met de vordering tot betaling van € 500.000. Die laatste vordering behoorde tot het ROW-vermogen. Ook als belanghebbendes ROW-activiteiten zijn gestaakt, blijft deze vordering tot het ROW-vermogen behoren, omdat op dat moment sprake was van uit de ROW-sfeer stammende onzekerheden omtrent de afwikkeling van deze vordering.⁶ Dat betekent dat, behoudens bijzondere omstandigheden, ook de vruchten van dat vermogensbestanddeel moeten worden gerekend tot het ROW.

Naar het oordeel van de rechtbank is aannemelijk dat de vergoeding van wettelijke handelsrente in het onderhavige geval is opgekomen in de ROW-sfeer en niet in de privésfeer zoals belanghebbende stelt, aangezien belanghebbende deze heeft ontvangen in verband met de onzekerheid omtrent de afwikkeling van een tot het ROW behorende vordering. Belanghebbende heeft de rente ontvangen als schadevergoeding voor gemist rendement van een tot het ROW behorende vordering en dus als resultaatgenieter. ⁷ De omstandigheid dat belanghebbende nadien geen verdere ROW-werkzaamheden meer heeft verricht en de € 500.000 bij tijdige betaling was overgegaan naar box 3 en het rendement daarover zou zijn genoten als privépersoon, maakt naar het oordeel van de rechtbank niet dat hij daardoor in de hoedanigheid van privépersoon als schuldeiser moet worden aangemerkt. Dit doet er immers niet aan af dat de vordering in dit geval in al die jaren tot het ROW-vermogen heeft behoord en belanghebbende voor het gemiste rendement als resultaatgenieter is gecompenseerd. De rechtbank is van oordeel dat aangezien belanghebbende in zijn hoedanigheid van resultaatgenieter als schuldeiser moet worden aangemerkt, de door hem ontvangen vergoeding van wettelijke handelsrente door de inspecteur terecht tot het ROW is gerekend.

De rechtbank overweegt met betrekking tot belanghebbendes verwijzing naar de behandeling van wettelijke rente bij de deelnemingsvrijstelling, dat de omstandigheid dat de wettelijke rente niet is aan te merken als voordeel uit hoofde van een deelneming, niet wegneemt dat de vergoeding wel is opgekomen in de ondernemingssfeer.⁸ Belanghebbendes verwijzing naar het voormalige beleid ten aanzien van de wettelijke rente binnen de loonbelasting leidt ook niet tot een ander oordeel. Een werknemer geniet loon uit dienstbetrekking als privépersoon en wordt daarom in de hoedanigheid van privépersoon als schuldeiser aangemerkt. Hetgeen belanghebbende overigens heeft aangevoerd, leidt evenmin tot een ander oordeel.

Belanghebbende stelt subsidiair dat de navorderingsaanslag dient te worden verminderd wegens toepassing van een redelijke tegemoetkoming die voortkomt uit de foutenleer. Volgens belanghebbende bestond er een vordering die hij in het jaar 2005 dan wel 2007 in zijn aangifte IB/PVV had moeten aangeven. Deze fout is hersteld in het jaar 2017. Dit heeft volgens belanghebbende onder verwijzing naar het arrest van de Hoge Raad van 29 juni 1988⁹ het gevolg gehad dat een hoger bedrag aan belasting wordt geheven dan uit een juiste wetstoepassing zou zijn voortgevloeid. Indien hij de vordering eerder had aangegeven, zou de wettelijke handelsrente niet zijn belast.

De rechtbank is van oordeel dat de door belanghebbende ontvangen vergoeding van wettelijke handelsrente een nagekomen bate is uit zijn werkzaamheid, die is opgekomen in het jaar 2017. De vergoeding en belastbaarheid van wettelijke handelsrente vindt niet zijn oorzaak in de omstandigheid dat belanghebbende de vordering niet op de juiste wijze in zijn aangiften zou hebben verwerkt, maar in de vertraging in de voldoening van een geldsom door de schuldenaar. De rechtbank volgt belanghebbende niet in zijn vergelijking met een pand dat inmiddels in waarde is gestegen. In dit geval heeft de vraag of de foutenleer op het bedrag van € 500.000 van toepassing is, naar het oordeel van de rechtbank geen invloed op de vraag of de vergoede wettelijke handelsrente belast is. Er bestaat daarom geen aanleiding belanghebbende een redelijke tegemoetkoming te bieden.

Het beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de belastingrente. Belanghebbende heeft geen klachten geformuleerd tegen de beschikking belastingrente na de vermindering hiervan bij uitspraak op bezwaar. De rechtbank ziet geen aanleiding af te wijken van de belastingrentebeschikking.