Aflevering 2

De Hoge Raad besliste op 23 juni 2023 in het Sterrehofcomplex-arrest dat een retentierecht pas ontstaat als de vordering van de schuldeiser opeisbaar is, niet eerder. Dat kan voor de praktijk nogal verschil maken. Ook hakte de Hoge Raad een knoop door waar het betreft de positie van rechtsopvolgers van hen die een sterker recht dan de retentor hadden op de onroerende zaak waarop het retentierecht rust. Beide elementen zijn onderdeel van een algemene bespreking van het retentierecht.

Bij een beroep op de legitieme portie is veelal het grootste discussiepunt de vraag wat er meetelt voor de berekening van de legitimaire massa. Zijn er schenkingen gedaan of juist leningen verstrekt? En hoe moet de waarde van een overgedragen bedrijf of woning worden bepaald? In de zaak die voorlag bij het hof Den Haag (hof Den Haag 2 mei 2023, ECLI:NL:GHDHA:2023:848) ging het niet om een feitelijke maar om een principiële vraag: moest het vermogen van erflaatster dat zij in een stichting had ingebracht, meegeteld worden voor de berekening van de legitieme portie?

Onlangs zijn wij getrakteerd op twee uitspraken over de zogenaamde samenvallende gemeenschappen (in de literatuur wordt ook wel gesproken van ‘samengestelde gemeenschappen’). Uitspraken over dit leerstuk zijn behoorlijk schaars, dus des te meer aanleiding voor ons om deze uitspraken eens onder de loep te nemen. Samenvallende gemeenschappen bestaan uit een hoofd- en een ondergemeenschap. De deelgenoten in de ondergemeenschap hebben een aandeel in het tot de ondergemeenschap behorende aandeel in de hoofdgemeenschap.

In deze bijdrage wordt ingegaan op een recent arrest van de Hoge Raad over verkrijging door verjaring. Het arrest verdient bespreking omdat het duidelijk maakt dat het door de eigenaar voor zichzelf ontoegankelijk maken van een deel van zijn erf, niet tot gevolg heeft dat de eigenaar van het buurerf vanaf waar het desbetreffende deel van het erf wél toegankelijk is, zonder meer bezitter wordt. Het arrest verdient ook aandacht omdat oppervlakkige lezing ervan een verkeerde indruk zou kunnen wekken.

In deze rubriek wordt opgenomen hetgeen op civielrechtelijk gebied door Notamail is bericht, maar (nog) niet in JBN is besproken. Bijbehorende trefwoorden zijn in het register opgenomen. De nummers voor de berichten corresponderen met dat van het desbetreffende bericht in Notamail.