Aflevering 12

‘Thoroughly unprepared we take the step into the afternoon of life; worse still, we take this step with the false presupposition that our truths and ideals will serve us as hitherto. But we can not live the afternoon of life according to the program of life’s morning – for what was great in the morning will be little at the evening, and what in the morning was true will at the evening have become a lie.’C.G. Jung, ed. (1933). Modern Man in Search of Soul. Harcourt, Brace & World, New York, p. 108.

In deze bijdrage wordt vooral aandacht besteed aan de fiscale uitdaging van de tweede adolescentie. Daarbij wordt ingegaan op de afschaffing van VUT/prepensioen en de invoering van de levensloopregeling en de recente discussie over fiscalisering van de AOW. Vervolgens wordt stil gestaan bij de mogelijk­heden tot fiscalisering van de vergrijzing.

Is de vergrijzing een probleem? Of stelt de individualisering het Nederlandse pensioenstelsel voor een grotere opgave? Er lijkt nogal wat verwarring te bestaan. Zo beloven CDA en VVD hun eigen beleid van fiscalisering van de AOW weer terug te draaien. Volgens de rekensommen van het Centraal Planbureau is de vergrijzing een ernstig financieel-economisch probleem en moet er fors worden omgebogen op de overheidsuitgaven. Hoewel sommigen vinden dat de CPB-berekeningen ten onder gaan aan zwaarmoedigheid, domineren ze de politieke discussie wel. Maar hoe hard zijn die rekensommen? In welke mate hangen de uitkomsten af van arbitraire veronderstellingen? En was het probleem van de vergrijzing al niet opgelost door de instelling van het Spaarfonds AOW?

De uitdaging van de tweede adolescentie stelt ook zijn eisen aan het bouwwerk van de oudedagsvoorzieningen. In deze bijdrage wordt nagegaan in welke mate de drie pijlers van toekomstvoorzieningen zodanig flexibel zijn dat werknemers ook de mogelijkheid hebben op die uitdaging in te gaan. Naast de AOW komen aan bod de werknemerspensioenen en lijfrenten. Maar ook wordt aandacht besteed aan de levensloopregeling en het box 3-sparen.