Aflevering 12

1. Een kleine 80 jaar geleden…Het gezag van de Hoge Raad in belastingzaken staat niet serieus ter discussie. Dat is wel eens anders geweest. Een kleine tachtig jaar geleden werd zelfs gesproken over ‘de afschaffing van de belastingkamer van den Hoogen

1. Vroeger (rond 1933)Uit de eerste jaarindexen van het Maandblad is niet af te leiden dat de inkomstenbelastingheffing van aandeelhouders in die jaren een hot item is geweest. Toch bestond er in die tijd nog geen eenstemmigheid over de opbrengst van

In 1932 stond het verschijnsel belastingverdragen in de kinderschoenen. Het probleem van dubbele belasting speelde in de tweede helft van de 19e eeuw met name tussen de verschillende staten van een federatie respectievelijk tussen staten en hun koloniën. Door de toenemende industrialisering en grensoverschrijdende handel, alsmede door de opkomst van de inkomstenbelasting, ontstond eind 19e eeuw ook behoefte aan regelingen ter voorkoming van dubbele belasting tussen onafhankelijke staten. Het eerste verdrag ter voorkoming van dubbele inkomstenbelasting werd in 1899 gesloten tussen Oostenrijk-Hongarije en Pruisen.Volkenbond, Document C.345.M.102.1928.II.45, p. 249.

Het begrip ‘belastingwetenschap’ wekt de indruk van bepaaldheid: een tak van wetenschap die met een herkenbare methode een afgebakend terrein bewerkt. Het begrip is vastgelegd in een naam: de Vereniging voor Belastingwetenschap. Die is opgericht in 1925; juist bij de aanvang van de periode die wij in deze bijdrage willen overzien. Onze stelling is dat zoiets als een ‘volwassen belastingwetenschap’ in Nederland sindsdien nog niet echt bestaat. En onze vraag is: waarom eigenlijk niet – en wat is er aan te doen? Wij beantwoorden deze vraag door de ontwikkelingen in de belastingwetenschap te analyseren waarin de zoektocht naar belastingbeginselen lange tijd overheersend was. Die zoektocht werd gekenmerkt door zowel een economisch als een juridisch perspectief.

Toen de voorganger van MBB, het Maandblad voor belastingrecht, in mei 1932 van start ging, was de Grote Depressie gaande. Deze crisis heeft in die periode ook invloed gehad op het belastingstelsel en de verschillende belastingen die toen geheven werden. Nu, zo’n 80 jaar later, zitten we min of meer in hetzelfde schuitje en ook deze crisis heeft zijn invloed op het belastingstelsel. In deze bijdrage wil ik beide periodes met elkaar vergelijken en tevens nagaan of het huidige fiscale beleid als crisisbeleid is te kwalificeren.

1. VoorspelTot de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) werd in Europa de invoering van een algemene omzetbelasting als een weinig aantrekkelijke optie beschouwd. Gedwongen door de grote financiële problemen die de Eerste Wereldoorlog meebracht, gingen de meeste

1. IntroductieOnder de titel ‘De Ruilarresten’ wijdde B. Schippers in het Maandblad voor Belastingrecht1 een bijdrage aan een drietal arresten van de Hoge Raad waarin – in het kader van de fiscale jaarwinstbepaling – het ruilen van bedrijfsmiddelen centraal

In het januarinummer van dit jaar heb ik al kort stilgestaan bij het 80-jarig bestaan van MBB en toen aangekondigd dat het decembernummer een bijzonder nummer zou zijn ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan, vandaar dit vervolg.