Aflevering 10

Vroeger was geluk nog heel gewoon. Toen wisten verkopers, kopers en notarissen wat het onderwerp was van een vastgoedtrans­actie: ‘stenen’ of ‘grond’. Doordat aan onroerende zaken in de btw en overdrachtsbelasting de laatste jaren veel rechtsoverwegingen zijn gewijd, is niet altijd even duidelijk wat het voorwerp is van een levering. Aangezien met vastgoed grote belangen gemoeid zijn, tonen naast specialisten ook algemene fiscalisten bovengemiddelde interesse in het onderwerp. In dit artikel beschouw ik op grond van Europese en nationale jurisprudentie drie vastgoeditems die (zelfs in crisistijden vrijwel dagelijks) veel aandacht krijgen in fiscalibus. Het gaat om de vervaardiging van een onroerende zaak, de levering van een (onbe)bouw(d)terrein en de btw-behandeling van de situatie waarbij naast de levering van een onroerende zaak ook andere (belaste) prestaties door diegene die levert zijn te onderkennen. Met name leg ik de focus op de invloed van sloopwerkzaamheden (al dan niet als onderdeel van verbouwingswerkzaamheden). Hieronder ga ik eerst kort in op de systematiek van de (in beginsel) vrijgestelde levering van onroerende zaken in de btw en de samenloop met de overdrachtsbelasting.

Na een bespreking van de Papillon-zaak en de recente Philips-zaak en de infractieprocedure van de Europese Commissie tegen Nederland wordt op basis van uitspraken van verschillende rechtbanken in Nederland over de Nederlandse variant van de Papillon-casus de huidige stand van zaken in Nederland weergegeven inzake de grensoverschrijdende fiscale eenheid.

In deze bijdrage staat centraal of de economische realiteit als ‘fundamenteel criterium’ voor de toepassing van de btw bepalend moet zijn in plaats van de juridische werkelijkheid. Aan de hand van jurisprudentie van het HvJ wordt dit geadstrueerd.

Het OESO-Modelverdrag kent sinds jaar en dag een bijzondere bepaling voor werknemers die werkzaam zijn in het internationale verkeer. Het heffingsrecht over de arbeidsbeloning wordt toegewezen aan de staat waar de feitelijke leiding is gevestigd van de onderneming die het schip of luchtvaartuig exploiteert. Nederland zet bij verdragsonderhandelingen juist in op een toewijzing van het heffingsrecht aan de woonstaat van de werknemer. Hoewel de verdragsbepaling voor werknemers in het internationale verkeer een praktische achtergrond kent, kan toepassing ervan in de praktijk tot dubbele belastingheffing leiden. In deze bijdrage wordt hier nader op ingegaan, alsmede op de nationale wetgeving die voor deze specifieke groep werknemers geldt.