Aflevering 9

De liquidatieverliesregeling en stakingsverliesregeling maken onderdeel uit van de bepalingen van de deelnemingsvrijstelling respectievelijk objectvrijstelling voor buitenlandse ondernemingswinsten. Deze twee regelingen hebben tot op zekere hoogte een vergelijkbare werking: het grensoverschrijdend verrekenen van een liquidatie- dan wel stakingsverlies. De auteur trekt de conceptuele juistheid van dergelijke verliesregelingen in twijfel. Vervolgens besteedt zij aandacht aan de overeenkomsten en verschillen tussen de liquidatie- en stakingsverliesregeling. Deze toetst zij aan rechtvaardigheid, die zij inkleurt aan de hand van drie elementen: (1) het beginsel van fiscale rechtsvormneutraliteit, rekening houdende met (2) het verschil in wezen tussen een deelneming en vaste inrichting en (3) het Europees recht. De auteur concludeert dat enkele elementen van beide verliesregelingen niet met deze toetsstenen in overeenstemming zijn. Daarom doet zij enkele aanbevelingen om de liquidatie- respectievelijk stakingsverliesregeling aan te passen.

Horizontaal belastingtoezicht kan worden omschreven als een vorm van belastingtoezicht gebaseerd op wederzijds (geïnformeerd) vertrouwen, begrip en transparantie tussen de Belastingdienst en een belastingplichtige, waarbij de belastingplichtige in ruil voor vrijwillige en actuele verstrekking van fiscaal relevante gegevens snel zekerheid krijgt over zijn belastingpositie en de Belastingdienst de belastingplichtige niet belast met veel tijd en aandacht vergende boekenonderzoeken en andere controlemaatregelen achteraf. Bij de realisering van nationale beleidsdoelstellingen – bijvoorbeeld om een juiste belastingheffing tot stand te brengen – mag de Nederlandse Belastingdienst de Europese markt niet verstoren. Nationale ondernemingen mogen niet worden beschermd of bevoordeeld ten opzichte van buitenlandse concurrenten. Wanneer dat toch gebeurt, kan er sprake zijn van ‘verboden staatssteun’. De auteur beoordeelt of de fiscale samenwerking tussen de Belastingdienst en een onderneming op basis van horizontaal toezicht kan worden aangemerkt als een vorm van verboden staatssteun.

Op 6 december 2018 heeft het HvJ in het arrest Montag geoordeeld dat de vrijheid van vestiging zich verzet tegen de Duitse regeling op grond waarvan de aftrek van verplichte bijdragen aan een beroepspensioenvoorziening voor een beperkt belastingplichtige wordt uitgesloten. In dit artikel bespreken de auteurs de reikwijdte van het arrest, plaatsen het tegen de achtergrond van eerdere HvJ-zaken en verkennen de consequenties van dit arrest voor vergelijkbare gevallen.

Voor directe belastingen, zoals de vennootschapsbelasting en de dividendbelasting, is er in het huidige BEPS-tijdperk een toegenomen prikkel om ervoor te zorgen dat aandeelhouderschap binnen groepsverband in lijn is met de economische realiteit. De verwachting is daarom dat in de toekomst steeds vaker aandelen zullen worden gehouden door vennootschappen die ook andere activiteiten hebben dan het houden van aandelen. Aangezien het houden van aandelen een niet-economische activiteit is voor de omzetbelasting, kan dit leiden tot een aftrekbeperking bij dergelijke vennootschappen, die gezien hun aard vaak aanzienlijke kosten hebben. Dit artikel behandelt de samenloop van de ontwikkelingen in de directe belastingen met de houdsterproblematiek in de omzetbelasting aan de hand van een praktijkvoorbeeld.