Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 27-03-2019, ECLI:NL:GHARL:2019:2606, 18/00383 tm 18/00385

Gelet op het hiervoor – onder 1.3 tot en met 1.6 – opgenomen procesverloop, is belanghebbende in beroep opgekomen tegen de – als afwijzing van een beschikking op aanvraag aan te merken – brief van 24 oktober 2017.

Belanghebbende heeft in hoger beroep gesteld dat geen sprake is van een verzoek om ambtshalve vermindering, maar om een verzoek om herziening van de gereleveerde, onherroepelijk vaststaande, belastingaanslagen. Het Hof volgt belanghebbende niet in die stelling. Van herziening in de zin van artikel 8:119 van de Awb kan geen sprake zijn nu het verzoek zich niet richt op een uitspraak van de belastingrechter, maar op belastingaanslagen. Belanghebbende heeft geen verzoek aan het Hof gericht om herziening van de hiervoor – onder 1.2 – bedoelde uitspraak van 11 maart 2014, noch is gebleken dat het verzoek is gericht aan de andere genoemde gerechten. Voor het overige kent de belastingwetgeving ten aanzien van belastingaanslagen voor de onderhavige jaren geen herzieningsmogelijkheden anders dan ambtshalve vermindering door de Inspecteur.

Een besluit van de inspecteur om een verzoek om ambtshalve vermindering af te wijzen, dient te worden aangemerkt als een publiekrechtelijke rechtshandeling als bedoeld in artikel 1:3 van de Awb en tevens als een ingevolge de belastingwet genomen besluit in de zin van artikel 26 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (zie HR 13 april 2018, nr. 16/02939, ECLI:NL:HR:2018:505, rechtsoverwegingen 2.3.3 en 2.3.4).

Voorts geldt dat de belastingrechter bevoegd is kennis te nemen van een beroep tegen een uitspraak op bezwaar van de inspecteur indien die uitspraak betrekking heeft op een ingevolge de belastingwet genomen besluit. Dat geldt ook in gevallen waarin tegen het ingevolge de belastingwet genomen besluit niet het rechtsmiddel van bezwaar openstaat. In die gevallen dient de belastingrechter de belanghebbende die tegen de uitspraak op bezwaar beroep instelt dat verder aan de ontvankelijkheidsvereisten voldoet, in dat beroep te ontvangen. Hij dient bij zijn oordeel over de gegrondheid van dat beroep vast te stellen of inderdaad sprake is van een ingevolge de belastingwet genomen besluit waartegen geen bezwaar openstaat (vgl. HR 20 december 2013, nr. 12/02872, ECLI:NL:HR:2013:1797, BNB 2014/42, rechtsoverweging 4.2.5, en HR 25 november 2016, nr. 16/01414, ECLI:NL:HR:2016:2667, BNB 2017/61, rechtsoverweging 2.5.4). In het onderhavige geval is evenwel geen sprake van een uitspraak op bezwaar. Op grond van het bepaalde in artikel 6:12, tweede lid, van de Awb, kan - voor zover hier van belang - pas beroep (en daarmee bezwaar) worden ingesteld tegen een fictief besluit zodra het bestuursorgaan in gebreke is tijdig een besluit te nemen en tevens twee weken zijn verstreken na de dag waarop de belanghebbende het bestuursorgaan schriftelijk heeft medegedeeld dat het in gebreke is. Zoals hiervoor – onder 1.5 – is vastgesteld, heeft belanghebbende de Inspecteur bij schrijven van 2 oktober 2017 in gebreke gesteld, waarna de Inspecteur bij besluit van 24 oktober 2017 alsnog op het verzoek heeft beslist. Daarbij is een dwangsom verbeurd van 7 x € 20. Hoewel belanghebbende gelet op de tekst van de brief van 2 oktober 2017 ook beoogde bezwaar te maken tegen de fictieve weigering van het verzoek, kan deze brief niet als rechtsgeldig bezwaar worden aangemerkt, aangezien dat op grond van artikel 6:12, tweede lid, van de Awb nog niet mogelijk was. Tegenover de gemotiveerde betwisting daarvan door de Inspecteur heeft belanghebbende niet aannemelijk gemaakt dat in de periode van 17 oktober 2017 tot 24 oktober 2017 rechtsgeldig bezwaar is gemaakt tegen het gereleveerde besluit. Voorafgaand aan het ingestelde beroep is derhalve niet rechtsgeldig bezwaar gemaakt, zodat sprake is van een rechtstreeks ingesteld beroep bij de Rechtbank. Op grond van het bepaalde in artikel 7:1 van de Awb is de Rechtbank niet bevoegd daarop te beslissen. Het ten onrechte als beroepschrift aangemerkte geschrift moet als bezwaarschrift worden aangemerkt.

Nu de Rechtbank niet bevoegd is te oordelen over de (fictieve) weigering van het verzoek, kan ook niet bij de belastingrechter in beroep worden gegaan in de daarmee samenhangende procedure over de dwangsom (vgl. HR 20 december 2013, nr. 12/02872, ECLI:NL:HR:2013:1797, BNB 2014/42).

Het vorenoverwogene brengt mee dat de uitspraak van de Rechtbank in stand kan blijven onder verbetering van de rechtsgronden. Het Hof verstaat, gelet op het bepaalde in artikel 6:15 van de Awb, dat de Inspecteur, bij wie het besluit reeds in zijn bezit is, het bezwaarschrift in behandeling neemt.