Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 10-11-2020, ECLI:NL:GHARL:2020:9264, 19/00058 en 19/00532

Belanghebbende is gehuwd met mevrouw [A] (hierna: de echtgenote).

In 1991 is belanghebbende betrokken geweest bij een ongeval, waardoor hij zijn voormalige beroep niet meer kan uitoefenen. Bij vonnis van de rechtbank Zwolle van 13 augustus 2003 is [B] NV (hierna: de verzekeraar) veroordeeld om aan belanghebbende uit hoofde van de door hem geleden en nog te lijden schade met betrekking tot het verloren gegane verdienvermogen als gevolg van het ongeval een bedrag te betalen van € 82.276. Daarnaast is de verzekeraar veroordeeld om aan belanghebbende de overige door hem geleden en nog te lijden schade als gevolg van het ongeval te betalen, bestaande uit materiële schade en kosten van juridische en medische bijstand, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet. De verzekeraar en belanghebbende hebben vervolgens overeenstemming bereikt over de te betalen schadevergoeding.

In 1993 is de echtgenote van belanghebbende betrokken geweest bij een ongeval. Hierdoor is zij invalide geworden en heeft zij verzorging nodig.

Belanghebbende verricht activiteiten als beeldend kunstenaar onder de naam „ [C] ”. De activiteiten bestaan uit het zelf vervaardigen van schilderijen, alsmede de verkoop van schilderijen en/of zeefdrukken of ander kunstzinnig drukwerk, onder meer via „ [D] ”.

Belanghebbende heeft over de jaren 2005 tot en met 2017 voor de IB/PVV aangifte gedaan van de navolgende verliezen uit onderneming (voor toepassing van de ondernemersaftrek):

Belanghebbende heeft namens [C] in augustus 2018 een Sales Agreement met [E] gesloten betreffende de verkoop van een schilderij van belanghebbende voor een prijs van $ 50,000. Ter zake van de verkoop van het schilderij heeft belanghebbende met dagtekening 1 september 2018 een factuur opgemaakt.

Belanghebbende heeft voor de jaren 2013 en 2014 aangifte in de IB/PVV gedaan en daarbij het standpunt ingenomen dat hij zijn activiteiten als beeldend kunstenaar als ondernemer heeft verricht. In zijn aangifte voor het jaar 2013 heeft hij een verlies uit onderneming verantwoord van € 13.051, het resultaat van een omzet van € 673 en een bedrag van € 13.724 aan kosten. Voor het jaar 2014 heeft belanghebbende een verlies uit onderneming verantwoord van € 7.842, het resultaat van een omzet van € 2.233, een bedrag van € 8.924 aan kosten en aanvullende aftrek in verband met een investeringsaftrek van € 1.151.

Verder heeft belanghebbende in zijn aangiften een aftrek voor specifieke zorgkosten geclaimd, voor het jaar 2013 bestaande uit € 22 voor medicijnen, € 5.094 wegens uitgaven voor vervoer in verband met ziekte of invaliditeit. Na aftrek van een drempelbedrag van € 1.039 bedroeg de aftrekpost specifieke zorgkosten € 4.077. Voor het jaar 2014 bedroegen de in de aangifte gespecificeerde bedragen voor de aftrek wegens specifieke zorgkosten € 75 voor hulpmiddelen en € 4.443 voor vervoer in verband met ziekte of invaliditeit. Na aftrek van een drempelbedrag van € 1.387 bedroeg de aftrekpost specifieke zorgkosten € 3.131.

Bij uitspraak van 27 juni 2017 heeft gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2017:5322) over de aanslag in de IB/PVV voor 2011 beslist dat de opzegging van de vaststellingsovereenkomst rechtsgeldig is gebeurd en dat van een schending van de beginselen van behoorlijk bestuur geen sprake is. De Hoge Raad heeft op 30 maart 2018 belanghebbendes beroep in cassatie tegen die uitspraak ongegrond verklaard (ECLI:NL:HR:2018:460). Op 17 augustus 2018 heeft de Hoge Raad belanghebbendes verzoek om herziening van dit arrest niet-ontvankelijk verklaard, aangezien het verzoekschrift geen feiten of omstandigheden als bedoeld in artikel 8:119, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht behelst (ECLI:NL:HR:2018:1370).

Op 24 september 2012 is door belanghebbende, zijn echtgenote en hun dochter de Stichting [F] (hierna: de Stichting) opgericht. Bij beschikking van 23 oktober 2012 is de Stichting aangemerkt als een culturele instelling en bij beschikking van 12 november 2012 met terugwerkende kracht tot de datum van oprichting als ANBI (hierna: de ANBI).

Op 6 november 2012 heeft belanghebbende telefonisch overleg gehad met twee medewerkers van de Belastingdienst. Hij heeft hiervan achteraf voor eigen gebruik gespreksnotities opgemaakt. In deze gespreksnotities is het volgende vermeld:

Belanghebbende heeft bij notariële akte van schenking van 20 december 2012 een schilderij met de naam „ [J] ”, getaxeerd op een vervangingswaarde inclusief omzetbelasting van € 100.000, geschonken aan de Stichting. In de akte is hierover het navolgende opgenomen.

In februari 2016 is het schilderij overgedragen aan het [K] (hierna: het museum). Op 14 oktober 2016 heeft in het kader daarvan een ceremonie in het museum plaatsgevonden in het bijzijn van belanghebbende en zijn echtgenote.

Belanghebbende heeft in zijn aangifte in de IB/PVV voor het jaar 2013 een bedrag van € 21.434 als aftrekbare giften in aanmerking genomen. Dit bedrag is opgebouwd uit periodieke giften culturele instellingen van € 20.000, verhoogd met € 1.250, en € 184 aan andere giften.

Bij beschikking van 13 oktober 2015 heeft de Inspecteur met terugwerkende kracht de status van de Stichting als ANBI en als culturele instelling ingetrokken.

Bij uitspraak van 9 mei 2017 heeft de Rechtbank geoordeeld dat de intrekking van de ANBI- en culturele status terecht was omdat de feitelijke werkzaamheden van de Stichting slechts gericht waren op de overdracht van het schilderij van belanghebbende aan het museum en dat de Stichting daarmee het belang van één van haar bestuurders behartigde en niet het algemeen belang. In deze uitspraak overwoog de Rechtbank verder dat belanghebbende met de wijze van schenking via de Stichting heeft getracht een aftrek in de inkomstenbelasting te creëren waar hij zonder het tussenschuiven van een ANBI niet voor in aanmerking zou komen. Daarnaast stond enkel de promotie van belanghebbende als kunstenaar voorop. Het hoger beroep tegen deze uitspraak is niet-ontvankelijk verklaard omdat het griffierecht niet is betaald.

In 2018 zijn de schenkingen van belanghebbende aan de Stichting en van de Stichting aan het museum geconverteerd in een rechtstreekse schenking van belanghebbende aan het museum.

Bij het opleggen van de aanslagen heeft de Inspecteur het verlies uit onderneming, de aftrek wegens specifieke zorgkosten en de giftenaftrek gecorrigeerd.

Ter zitting van de Rechtbank van 14 maart 2019 hebben partijen in het kader van het geschilpunt over de aftrek wegens specifieke zorgkosten de volgende afspraken gemaakt:

- de werkelijke kosten van de auto van belanghebbende bedragen in 2014 € 4.533, bestaande uit de optelsom van kosten voor brandstof, onderhoud, verzekering, wegenbelasting en wasstraat;

- belanghebbende mag een bedrag van € 4.000 per jaar afschrijven op zijn auto; belanghebbende heeft verklaard dat hij zijn auto in 2005 heeft gekocht voor € 70.000, hetgeen betekent dat voor het jaar 2014 rekening moet worden gehouden met een afschrijving van € 4.000;

- belanghebbende mag voor het jaar 2014, maar ook voor 2013 en tevens voor de volgende jaren een bedrag van € 1,25 per kilometer hanteren in verband met uitgaven voor vervoer medische zorg, hetgeen voor 2014 betekent dat rekening wordt gehouden met een bedrag van € 1.056 op basis van 845 gereden kilometers;

- de autokosten van personen die niet ziek of invalide zijn maar overigens in dezelfde financiële en maatschappelijke positie verkeren bedragen in 2014 € 6.837 per jaar;

- de conclusie is dat belanghebbende in 2014 aanspraak kan maken op een aftrek wegens overige kosten ter zake van vervoer van € 640 (€ 4.533 + € 4.000 -/- € 1.056 -/- € 6.837).