Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 22-06-2021, ECLI:NL:GHARL:2021:6027, 19/00673 t/m 19/00678

Vaststaat dat de gemachtigde van belanghebbende drie hele werkdagen voor de zitting bij het Hof een nader stuk (pleitnota) van acht pagina’s aan het Hof heeft gezonden. Het Hof heeft dit nader stuk vervolgens doorgezonden aan de Inspecteur. Ter zitting bij het Hof heeft de Inspecteur verklaard dat hem de tijd ontbrak om dit nader stuk nauwkeurig te lezen omdat hij door de interne administratieve verwerking pas een dag voor de zitting van het nader stuk kennis heeft kunnen nemen.

Artikel 8:58 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) bepaalt dat partijen tot tien dagen voor de zitting nadere stukken kunnen indienen. Deze bepaling beoogt een behoorlijk verloop van de procedure te waarborgen. Binnen het kader van een goede procesorde heeft de rechter de mogelijkheid stukken die binnen de termijn van tien dagen of op de zitting zijn ingediend al dan niet in de procedure toe te laten (vgl. HR 1 oktober 2004, nr. 38 967, ECLI:NL:HR:2004:AR3099). Bij de beslissing of een partij de gelegenheid moet krijgen bewijsstukken ter zitting alsnog over te leggen, zal een afweging moeten plaatsvinden van enerzijds het belang dat die partij heeft bij het overleggen van die stukken en de redenen waarom zij dit niet in een eerdere fase van de procedure heeft gedaan, en anderzijds het algemeen belang van een doelmatige procesgang (HR 3 februari 2006, nr. 41 329, ECLI:NL:HR:2006:AV0821).

De stellingen die de gemachtigde van belanghebbende in het nader stuk heeft genomen, zijn al in veel – bij de Inspecteur bekende – procedures betrokken en vergen geen onderzoek van feitelijke aard. Verder kon de Inspecteur door de interne administratieve verwerking pas een dag voor de zitting van het Hof van het nader stuk kennis nemen. Onder deze omstandigheden hoeven bedoelde stellingen naar het oordeel van het Hof niet als tardief te worden aangemerkt.

Belanghebbende klaagt erover dat zij ten onrechte het griffierecht voor het (hoger) beroep eerst volledig moet betalen om het onderhavige belastinggeschil door de Rechtbank en het Hof te laten beoordelen. Dit Nederlandse systeem van het vooraf heffen van griffierecht is volgens belanghebbende in strijd met het Unierecht. Bovendien moet bij de bepaling van de hoogte van het griffierecht rekening worden gehouden met de hoogte van de onderliggende vordering en zijn de mogelijkheden om ontheffing van betaling van het griffierecht te krijgen te beperkt.

Deze klachten treffen naar het oordeel van het Hof, gelet op het arrest van de Hoge Raad van 11 oktober 2019, nr. 18/04973, ECLI:NL:HR:2019:1579, geen doel. In dat arrest heeft de Hoge Raad onder meer geoordeeld:

Voorts acht het Hof de van belanghebbende vooraf geheven bedragen – door de Rechtbank een griffierecht van 7 x € 338 en door het Hof een griffierecht van 1 x € 519 – in het onderhavige geval geen onoverkomelijk obstakel voor de toegang tot de rechter. Het Hof neemt daarbij in aanmerking dat belanghebbende geen beroep heeft gedaan op betalingsonmacht. Ten slotte merkt het Hof nog op dat de Rechtbank aan de griffier van de Rechtbank heeft opgedragen om een bedrag van (6 x € 338 = ) € 2.028 aan griffierecht aan belanghebbende terug te (laten) betalen.

Belanghebbende betoogt dat de Inspecteur haar ten onrechte niet heeft gehoord en verbindt daaraan de conclusie dat de Inspecteur het Unierechtelijke verdedigingsbeginsel heeft geschonden. De Inspecteur heeft onweersproken gesteld dat de gemachtigde van belanghebbende en, naar het Hof begrijpt, de heer [D] (hierna: [D] ) verschillende keren zijn uitgenodigd voor een hoorgesprek en dat zij, voornamelijk wegens verklaarde verhindering van [D] , geen van die uitnodigingen hebben geaccepteerd. Gemachtigde en [D] zijn op 19 februari 2018 niettemin verschenen op de plaats en het tijdstip van een eerder afgewezen uitnodiging voor een hoorgesprek. Bij die gelegenheid heeft de gemachtigde, eveneens onweersproken gesteld door de Inspecteur, geweigerd inzage te nemen in het dossier van belanghebbende en aansluitend de bezwaren te bespreken. Onder deze omstandigheden kan naar het oordeel van het Hof niet worden geoordeeld dat de Inspecteur de hoorplicht heeft geschonden.

Gelet op het voorgaande is belanghebbende voldoende in de gelegenheid gesteld haar zienswijze met betrekking tot de voorgenomen uitspraken op bezwaar kenbaar te maken, zodat ook het Unierechtelijke verdedigingsbeginsel niet is geschonden.

Belanghebbende heeft zich op het standpunt gesteld dat voor geïmporteerde auto’s ten opzichte van binnenlandse gebruikte auto’s zwaardere, nadelige heffings- en betalingsmodaliteiten gelden. Immers, er moet eerst aangifte worden gedaan, de BPM moet worden betaald, de RDW moet het kenteken uitreiken, waarna tenaamstelling – het belastbare feit – kan plaatsvinden. Bij binnenlandse gebruikte auto’s wordt de restant-BPM vastgesteld op het moment van de tenaamstelling. Verder moet er altijd bezwaar worden gemaakt, aldus belanghebbende. Het Unierecht brengt volgens belanghebbende mee dat de BPM voor geïmporteerde auto’s pas kan worden geheven op het moment van de tenaamstelling.

De Inspecteur heeft betoogd dat de heffing van BPM niet aansluit bij de invoer van een buitenlands voertuig, maar bij de tenaamstelling ervan, net zoals dit het geval is bij binnenlandse voertuigen. Van enige discriminatie is naar zijn mening geen sprake. Daarbij is volgens de Inspecteur van belang dat er standaard (op basis van het goedkeurend beleid in paragraaf 6.1 van het Kaderbesluit bpm, nr. BLKB2015/1382M) rekening wordt gehouden met een termijn van vijf werkdagen tussen de aangifte en de tenaamstelling. Deze termijn is in het overgrote merendeel van de gevallen genoeg om de tenaamstelling af te ronden. Mocht dat in een individueel geval niet lukken dan bestaat er recht op leeftijdskorting. Deze moet naar de mening van de Inspecteur als onderdeel van de heffingsmodaliteit worden beschouwd.

Het Hof stelt voorop dat het niet in strijd is met het Unierecht om belastingplichtigen te verplichten een registratiebelasting te voldoen voordat de registratie plaatsvindt (HR 26 maart 2021, nr. 20/00706, ECLI:NL:HR:2021:415).

Uit de systematiek van heffing van BPM ter zake van de registratie van een auto in het Nederlandse kentekenregister – in het bijzonder het voorschrift dat de aangifte gepaard moet gaan met het betalen van het verschuldigde bedrag aan BPM – vloeit voort dat de BPM voor de registratie van een voertuig wordt verschuldigd bij het doen van aangifte en het gelijktijdig daarmee betalen van het aangegeven bedrag. Daaraan doet niet af dat het belastbare feit (de tenaamstelling) waarop de aangifte ziet, zich eerst nadien voordoet (HR 28 juni 2013, nr. 12/00400, ECLI:NL:HR:2013:64). Indien in de periode tussen het doen van aangifte en de tenaamstelling sprake is van een waardedaling van de auto wordt hiermee rekening gehouden door de toekenning van een vermindering van de verschuldigde BPM, de zogenoemde leeftijdskorting. Dat er volgens belanghebbende altijd bezwaar moet worden gemaakt om in aanmerking te komen voor de leeftijdskorting vloeit naar het oordeel van het Hof voort uit haar eigen keuze om de periode tussen het doen van aangifte en de tenaamstelling langer dan vijf werkdagen te laten duren.

Belanghebbende heeft betoogd dat op grond van artikel 110 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (hierna: VWEU) voor de bepaling van de afschrijving dient te worden uitgegaan van de waarde van een personenauto die een verhuurverleden heeft (‘ex-rental’), ook als de betreffende auto niet als huurauto is gebruikt, omdat dit de laagst mogelijke waarde is. Voor zes van de zeven auto’s is gesteld noch gebleken dat zij een verhuurverleden hebben, zodat dit betoog niet slaagt op de gronden als vermeld in het arrest van de Hoge Raad van 28 februari 2020, nr. 19/00619, ECLI:NL:HR:2020:331. Wat betreft auto 5 (Opel Corsa 1.4 Edition) heeft het Hof belanghebbende ter zitting van het Hof voorgehouden dat deze auto vermoedelijk een ex-rental betreft. In reactie hierop heeft belanghebbende enkel verwezen naar een waardevermindering op grond van de koerslijst Eurotaxglass’s (zie 4.17 hierna).

Belanghebbende heeft in hoger beroep aanspraak gemaakt op toepassing van de zogenoemde extra leeftijdskorting. De Inspecteur heeft in dat verband gesteld dat de bewijslast voor toepassing van die extra leeftijdskorting (ook) op belanghebbende rust en dat het op haar weg ligt om de data te geven waarop de tenaamstelling van de auto’s in kentekenregister heeft plaatsgevonden. Volgens belanghebbende rust de bewijslast op de Inspecteur omdat die moet waarborgen dat niet te veel BPM wordt geheven.

Nu belanghebbende, op wie te dezen de bewijslast rust (HR 17 januari 2020, nr. 18/03802, ECLI:NL:HR:2020:63, r.o 2.3.3.), geen gegevens heeft verstrekt over de data van tenaamstelling van de onderhavige auto’s in het kentekenregister kan de aanspraak op toepassing van de extra leeftijdskorting niet worden gehonoreerd.

Belanghebbende heeft zich op het standpunt gesteld dat op grond van de koerslijst Eurotaxglass’s de handelsinkoopwaarde vóór aftrek wegens schade dient te worden verminderd met 15% in verband met bijstelling vanwege de ‘dealer- en marktsituatie’. De Inspecteur heeft ter zitting van het Hof enkel hiertegen ingebracht dat, indien bij de aangifte een taxatierapport is opgemaakt, er naderhand geen beroep meer kan worden gedaan op de koerslijst Eurotaxglass’s. Het Hof volgt het betoog van de Inspecteur niet (vgl. HR 18 maart 2016, nrs. 14/04111 en 14/04112, ECLI:NL:HR:2016:421 en 422).

Het Hof stelt vast dat wat betreft auto 5 (Opel Corsa 1.4 Edition) uit een onderzoek waardebepaling van de Domeinen Roerende Zaken blijkt dat de koerslijst Eurotaxglass’s een waarde geeft van € 11.082, waarvan 85% € 9.419 is. Het Hof berekent de verschuldigde BPM, waarbij het Hof nog opmerkt dat de Inspecteur zich voor deze auto niet op interne compensatie heeft beroepen, op:

Het Hof stelt met betrekking tot auto 7 (Volkswagen Golf 2.0 GTI) vast dat de taxateur is uitgegaan van de koerslijstwaarde van Eurotaxglass’s van € 7.502, waarbij nog geen rekening is gehouden met bijstelling vanwege de ‘dealer- en marktsituatie’ (85% x € 7.502 = € 6.376). Het Hof berekent de verschuldigde BPM, nu 72% van de schade hoger is dan € 6.376, op nihil.

Belanghebbende heeft zich op het standpunt gesteld dat nu de teruggaaf van BPM zijn grondslag vindt in de schending van artikel 110 VWEU er rente moet worden vergoed. Uit het arrest van het HvJ van 23 april 2020, nrs. C-13/18 en C-126/18, ECLI:EU:C:2020:292, Sole-Mizo, punten 35 en 36, volgt dat zij recht heeft op een vergoeding van rente over de terugbetaalde BPM en dat dit niet kan worden beperkt door artikel 28c van de Invorderingswet 1990. Laatstgenoemd artikel is in strijd met het Unierecht, aldus belanghebbende. Bovendien volgt volgens belanghebbende uit laatstgenoemd arrest dat er sprake moet zijn van een passende rentevergoeding. Verder moet ervan worden uitgegaan dat de BPM eerder dan het belastbare feit (de tenaamstelling) is betaald, welk tijdsverloop ook met rente moet worden gecompenseerd.

Indien het Hof moet verstaan dat in het betoog van belanghebbende de aanspraak op vergoeding van belastingrente besloten ligt, faalt dit betoog. Artikel 30ha, tweede lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR), regelt dat er ook belastingrente wordt vergoed als er recht ontstaat op een teruggaaf die verband houdt met een eerder door de Inspecteur ingenomen standpunt over de hoogte van de verschuldigde belasting. Het betreft dan uitsluitend situaties waarin de belanghebbende het niet eens is met de hoogte van de aangifte- en afdrachtverplichting die het gevolg is van het standpunt van de Inspecteur en daarom bezwaar maakt tegen de eigen aangifte (zie Kamerstukken II, 2011-2012, 33 003, nr. 3, blz. 128). De onderhavige teruggaaf houdt verband met het verzoek van belanghebbende, in hoger beroep gedaan, om toepassing van de koerslijst Eurotaxglass’s. Dit ligt buiten de invloedssfeer van de Inspecteur. Het voorgaande houdt in dat het recht op teruggaaf geen verband houdt met een door de Inspecteur ingenomen standpunt en met de op aangifte verschuldigde BPM. Er bestaat daarom geen recht op belastingrente op grond van artikel 30ha van de AWR.

Belanghebbende maakt aanspraak op vergoeding van rente over de op grond van het Unierecht onverschuldigd betaalde BPM. Volgens belanghebbende vloeit het recht op vergoeding van rente – over de gehele termijn waarover zij niet over de onverschuldigd betaalde belasting heeft kunnen beschikken – rechtstreeks uit het Unierecht voort, zonder dat daaraan een verzoek ten grondslag behoeft te worden gelegd. Dit betoog slaagt niet op de gronden als vermeld in de rechtsoverwegingen 66 tot en met 69 van het arrest van het HvJ van 23 april 2020, nrs. C-13/18 en C-126/18, ECLI:EU:C:2020:292, Sole-Mizo. Het vereiste dat belanghebbende voor de vergoeding van ‘Irimie-rente’ op grond van artikel 28c van de Invorderingswet 1990 een afzonderlijk verzoek moet indienen bij de Ontvanger levert derhalve geen strijd op met het Unierechtelijke doeltreffendheidsbeginsel (vgl. HR 28 september 2018, nr. 17/01724, ECLI:NL:HR:2018:1790, r.o 5.3.2. tot en met 5.3.5.).

Belanghebbende maakt aanspraak op een rentevergoeding omdat bij importvoertuigen de BPM eerder moet worden voldaan dan het moment waarop het belastbare feit plaatsvindt. Uit het hiervoor overwogene vloeit naar het oordeel van het Hof voort dat belanghebbende niet in aanmerking komt voor een rentevergoeding.

Belanghebbende heeft bij de Rechtbank verzocht om vergoeding van rente over het griffierecht. Daarin ligt een verzoek besloten om vergoeding van wettelijke rente op grond van artikel 6:119 van het Burgerlijk Wetboek wegens mogelijke vertraging in de vergoeding van het in beroep betaalde griffierecht. De Rechtbank heeft ten onrechte niet op dat verzoek beslist. Het hoger beroep treft in zoverre doel. Het Hof zal doen wat de Rechtbank had behoren te doen. Belanghebbende heeft ter zitting van het Hof gesteld dat er door de Rechtbank geen griffierechten aan belanghebbende zijn terugbetaald. Dit betekent dat belanghebbende, naast de terugbetaling, recht heeft op de wettelijke rente over de periode van vier weken na 18 april 2019 tot aan de dag van algehele voldoening.

Belanghebbende heeft betoogd dat alleen het HvJ bevoegd is om het Unierecht uit te leggen. Het Hof moet daarom prejudiciële vragen aan het HvJ stellen, aldus belanghebbende.

Het betoog van belanghebbende houdt in de kern in dat de Nederlandse rechter niet bevoegd is het Unierecht zelf uit te leggen en toe te passen. Dit is onjuist, het Hof verwijst daarvoor naar onderdeel 7.2 van de conclusie van A-G Wattel van 28 februari 2020, nr. 19/02693, ECLI:NL:PHR:2020:184, waarmee het Hof zich verenigt. Tegen beslissingen van het Hof staat cassatieberoep open. Op basis van artikel 267, onderdeel b, van het VWEU, is het Hof daarom wel bevoegd maar niet verplicht om prejudiciële vragen voor te leggen aan het HvJ. Het Hof ziet dan ook geen aanleiding voor het stellen van prejudiciële vragen aan het HvJ.

Belanghebbende heeft het Hof ten slotte verzocht om toekenning van een vergoeding voor immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn voor beslechting van dit belastinggeschil in hoger beroep. Voor de berechting van de zaak in hoger beroep heeft als uitgangspunt te gelden dat het Hof uitspraak doet binnen twee jaar nadat hoger beroep is ingesteld, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden (vgl. HR 19 februari 2016, nr. 14/03907, ECLI:NL:HR:2016:252). Naar het oordeel van het Hof is de coronapandemie een uitzonderlijke en onvoorzienbare situatie die een verlenging van de termijn met vier maanden rechtvaardigt. Daarbij is rekening gehouden met de periode waarin de gerechtsgebouwen gesloten waren en een termijn van twee maanden voor het opnieuw inplannen van verdaagde zittingen (vgl. CBB 16 februari 2021, nr. 19/172, ECLI:NL:CBB:2021:158). Het Hof heeft het hogerberoepschrift op 20 mei 2019 ontvangen en doet heden uitspraak, zodat de redelijke termijn niet is overschreden. Dit betekent dat belanghebbende niet in aanmerking komt voor een immateriëleschadevergoeding.