Hoge Raad, 29-05-2015, ECLI:NL:HR:2015:1354, 14/00105

Belanghebbende importeert en verhandelt elektronische apparatuur. Zij heeft gedurende de periode 28 januari 2008 tot en met 18 mei 2009 diverse aangiften gedaan of voor haar rekening laten doen voor het in het vrije verkeer brengen van digitale microscopen (hierna: de goederen). Voor het opstellen en indienen van de aangiften heeft belanghebbende steeds gebruik gemaakt van de diensten van ondernemers die zich professioneel bezig houden met het vervullen van invoerformaliteiten, en die handelden ofwel op naam en voor rekening van belanghebbende (directe vertegenwoordiging) ofwel op eigen naam en voor eigen rekening.

De Inspecteur heeft de goederen van een van de hiervoor in 2.1.1 bedoelde, op haar naam ingediende aangiften daadwerkelijk gecontroleerd. De op die aangifte (hierna: de gecontroleerde invoeraangifte van belanghebbende) voor de goederen vermelde post 8471 van de Gecombineerde Nomenclatuur (hierna: de GN) heeft de Inspecteur als juist aanvaard.

De Inspecteur heeft bij belanghebbende op 29 en 30 oktober 2009 een controle na invoer ingesteld met betrekking tot alle hiervoor in 2.1.1 bedoelde aangiften. Hij heeft zich naar aanleiding van de in het controlerapport neergelegde bevindingen op het standpunt gesteld dat de goederen moeten worden ingedeeld in een andere tariefpost dan post 8471 van de GN met als gevolg dat voor de goederen meer douanerechten alsmede meer omzetbelasting is verschuldigd. Op die grond zijn ter zake van de op naam en voor rekening van belanghebbende gedane invoeraangiften aan haar uitnodigingen tot betaling uitgereikt, en ter zake van de overige invoeraangiften aan de desbetreffende persoon die op eigen naam en voor eigen rekening aangifte heeft gedaan.

Het Hof heeft - in navolging van het oordeel van de Rechtbank en in cassatie onbestreden - geoordeeld dat bij de gecontroleerde invoeraangifte van belanghebbende sprake is geweest van een vergissing van de Inspecteur die belanghebbende redelijkerwijze niet kon ontdekken, dat belanghebbende te goeder trouw is geweest en geen twijfel behoefde te hebben over de juistheid van de resultaten van de controle. Mede erop gelet dat aan alle voorschriften inzake de douaneaangifte is voldaan, betekent het voorgaande naar het oordeel van het Hof dat met betrekking tot de gecontroleerde invoeraangifte van belanghebbende navordering van douanerechten en omzetbelasting op grond van artikel 220, lid 2, letter b, van het Communautair douanewetboek (hierna: het CDW) achterwege dient te blijven. Het Hof heeft de met betrekking tot de gecontroleerde invoeraangifte van belanghebbende uitgereikte uitnodigingen tot betaling aan douanerechten en omzetbelasting vernietigd.

Het Hof heeft de Rechtbank niet gevolgd in haar oordeel dat de hiervoor in 2.2.1 bedoelde, door de Inspecteur begane vergissing tot gevolg moet hebben dat ook navordering met betrekking tot de daaropvolgende aangiften achterwege dient te blijven. Onder verwijzing naar het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 19 oktober 2000, Hans Sommer, C-15/99, ECLI:EU:C:2000:574, en het arrest van de Hoge Raad van 25 september 2009, nr. 07/10290, ECLI:NL:HR:2009:BD4373, BNB 2009/284, heeft het Hof tot uitgangspunt genomen dat slechts in zeer specifieke gevallen een vergissing als bedoeld in artikel 220, lid 2, letter b, van het CDW kan doorwerken naar daaropvolgende aangiften. Naar ’s Hofs oordeel is in het onderhavige geval geen sprake geweest van een dergelijk zeer specifiek geval.

Middel I betoogt dat het hiervoor in 2.2.2 omschreven oordeel van het Hof dat slechts in zeer specifieke gevallen een vergissing in de zin van artikel 220, lid 2, letter b, van het CDW kan doorwerken naar daaropvolgende aangiften, getuigt van een onjuiste rechtsopvatting.

Middel I slaagt op de gronden die zijn vermeld in onderdeel 3.4.3 van de arresten van de Hoge Raad van 20 juni 2014, nr. 12/02517, ECLI:NL:HR:2014:1466, BNB 2014/212, en nr. 12/05525, ECLI:NL:HR:2014:1468, BNB 2014/213. De jurisprudentie van het Hof van Justitie moet - naar redelijkerwijs niet voor twijfel vatbaar is – niet zo beperkt worden uitgelegd dat slechts in zeer specifieke gevallen een bij één aangifte begane vergissing in de zin van artikel 220, lid 2, letter b, van het CDW kan doorwerken naar daaropvolgende aangiften. Een en ander zal in voorkomend geval steeds moeten worden beoordeeld op basis van de voorliggende omstandigheden. In dit kader wordt herhaald hetgeen in onderdeel 3.4.4 respectievelijk onderdeel 3.4.5 van de hiervoor aangehaalde arresten van de Hoge Raad is overwogen met betrekking tot het vervullen van de in artikel 220, lid 2, letter b, van het CDW neergelegde voorwaarde dat de belastingschuldige deze vergissing redelijkerwijze niet moet hebben kunnen ontdekken. Het zich eenmalig voordoen bij een aangifte van een dergelijke vergissing bij de tariefindeling van goederen volstaat niet voor een beroepsaangever om daaraan gewettigd vertrouwen te ontlenen met betrekking tot alle daaropvolgende aangiften voor soortgelijke goederen waarvoor de douaneautoriteiten geen of te weinig rechten bij invoer boeken en invorderen. In dit verband heeft het Hof voor het onderhavige geval met het oog op het toepassen van die voorwaarde wel terecht geoordeeld, onder verwijzing naar het arrest van het Hof van Justitie van 20 november 2008, Heuschen & Schrouff Oriëntal Foods, C-38/07 P, ECLI:NL:XX:2008:BI5012, BNB 2009/111, punt 54, dat de beroepservaring van de door belanghebbende ingeschakelde douane-expediteur Fast Forward Freight B.V. aan belanghebbende dient te worden toegerekend.

Middel II betoogt dat het Hof heeft nagelaten bij zijn hiervoor in 2.2.2 omschreven beoordeling te betrekken de voor de Rechtbank en het Hof aangevoerde omstandigheid dat van de hiervoor in 2.1.1 bedoelde aangiften de goederen van een andere aangifte dan de gecontroleerde invoeraangifte van belanghebbende door de douane zijn gecontroleerd en dat deze omstandigheid mede van belang is voor de beoordeling of sprake is van gewettigd vertrouwen in de zin van artikel 220, lid 2, letter b, van het CDW.

Middel II slaagt ook. Uit de stukken van het geding blijkt dat belanghebbende zowel voor de Rechtbank als voor het Hof heeft aangevoerd dat goederen van de aangifte, die in opdracht van belanghebbende op 5 april 2009 is gedaan door een aangever die in opdracht van belanghebbende op eigen naam handelde, door de Inspecteur zijn gecontroleerd en dat de Inspecteur, zo is door belanghebbende gesteld, de op die aangifte voor de goederen vermelde post 8471 van de GN na die controle als juist heeft aanvaard. De omstandigheid dat deze aangifte in opdracht van belanghebbende is gedaan, brengt mee dat de uitslag van de controle van die aangifte mede van belang is voor de beoordeling of belanghebbende met vrucht een beroep kan doen op het bepaalde in artikel 220, lid 2, letter b, van het CDW met betrekking tot door haarzelf op eigen naam en voor eigen rekening gedane douaneaangiften voor identieke goederen. Daaraan doet niet af dat de hiervoor bedoelde aangifte door de opdrachtnemer van belanghebbende op diens eigen naam en voor diens eigen rekening is gedaan. Derhalve had het Hof de door belanghebbende aangevoerde stelling bij zijn beoordeling mede in aanmerking moeten nemen.