Hoge Raad, 30-03-2018, ECLI:NL:HR:2018:458, 17/04403

De gemachtigde van belanghebbende (hierna: de gemachtigde) heeft een beroepschrift ingediend tegen een uitspraak op bezwaar van de heffingsambtenaar. In het beroepschrift zijn geen gronden van het beroep vermeld. Voorts is geen machtiging overgelegd. In het beroepschrift is door de gemachtigde zowel een postadres als een faxnummer vermeld waarop zij bereikbaar is.

De Rechtbank heeft belanghebbende in een brief, die op 10 februari 2017 per fax naar het hiervóór bedoelde faxnummer is verzonden, in de gelegenheid gesteld binnen vier weken het beroepschrift met de gronden van het beroep aan te vullen en een schriftelijke volmacht over te leggen.

De gemachtigde heeft, na afloop van deze termijn, verzocht het beroepschrift te mogen aanvullen. Daarbij is naar voren gekomen dat de gemachtigde zich op het standpunt stelde de fax niet te hebben ontvangen. De Rechtbank heeft dit verzoek niet gehonoreerd.

De Rechtbank heeft bij uitspraak van 14 april 2017 (nummer AWB 17/395) met toepassing van artikel 8:54 Awb het beroep niet-ontvankelijk verklaard, omdat belanghebbende niet binnen de gestelde termijn de in 2.1.2 genoemde verzuimen heeft hersteld.

Tegen deze uitspraak van de Rechtbank heeft belanghebbende verzet gedaan. De Rechtbank heeft het verzet ongegrond verklaard op de grond dat aannemelijk is dat het faxbericht op 10 februari 2017 naar de gemachtigde is verzonden en hetgeen belanghebbende heeft aangevoerd onvoldoende is om aan te nemen dat de gemachtigde het faxbericht niet heeft ontvangen. Hiertegen richt zich de klacht.

Artikel 8:37 van de Awb houdt de regel in dat de rechtbank processtukken verzendt bij brief. Daarbij is bovendien geregeld wanneer een stuk moet worden verzonden bij aangetekende brief of bij brief met ontvangstbevestiging, en wanneer bij gewone brief. De rechtbank kan echter bepalen dat hiervan wordt afgeweken.

Indien een gerecht gebruik maakt van faxverkeer dient het er rekening mee te houden dat die wijze van communicatie van de geadresseerde vereist dat deze bijzondere maatregelen neemt om veilig te stellen dat een hem aldus toegezonden bericht dezelfde aandacht krijgt als hij gewoon is te geven aan bij hem bezorgde brieven, in het bijzonder brieven van gerechtelijke instanties. Dit brengt mee dat een gerecht een besluit om per fax een termijn te stellen voor herstel van een in potentie fataal verzuim, bekend dient te hebben gemaakt alvorens zich van een dergelijk communicatiemiddel te bedienen (vgl. HR 7 december 2007, nr. 43106, ECLI:NL:HR:2007:BB9537, BNB 2008/155; zie ook HR 12 april 2013, nr. 11/05101, ECLI:NL:HR:2013:BY3238, BNB 2013/161 en HR 20 juni 2014, nr. 13/02432, ECLI:NL:HR:2014:1455, BNB 2014/166).

In artikel 2, lid 2, van de Procesregeling bestuursrecht 2013 (Stcrt. 2014, nr. 9197, hierna: de procesregeling) hebben de rechtbanken bepaald dat toezending van stukken waarin een laatste termijn wordt gesteld voorafgaande aan mogelijke vereenvoudigde afdoening aangetekend, met bericht van ontvangst of per fax kan geschieden. De procesregeling vermeldt niet in welke (categorieën van) gevallen van de fax gebruik zal worden gemaakt. Daardoor bestaat ook na invoering van de procesregeling een zodanige mate van onzekerheid over het gebruik van de fax door de rechtbanken, dat van betrokkenen niet kan worden verlangd dat zij de hiervoor in 2.2.2 bedoelde bijzondere maatregelen nemen. Dat kan eerst van hen worden verlangd als de procesregeling van een gerecht inhoudt dat alle stukken, dan wel alle stukken van een categorie waartoe het onderhavige stuk behoort, in de regel of in alle gevallen per fax worden verzonden indien de geadresseerde kenbaar heeft gemaakt dat hij (ook) langs deze weg bereikbaar is (zie voormelde arresten van de Hoge Raad van 12 april 2013 en 20 juni 2014).

In het onderhavige geval heeft de griffier van de Rechtbank in het hiervoor in 2.1.2 bedoelde faxbericht aan de gemachtigde een termijn van vier weken voor herstel van verzuimen gesteld. Vervolgens is het beroep met toepassing van artikel 8:54 van de Awb niet-ontvankelijk verklaard, omdat herstel uitbleef en niet tijdig om verlenging van de termijn is verzocht.

Aangezien de uitspraak van de Rechtbank en de stukken van het geding geen andere conclusie toelaten dan dat de Rechtbank haar beslissing om van faxverkeer gebruik te maken niet anderszins aan de gemachtigde bekend had gemaakt, brengt het voorgaande mee dat zij aan het niet‑naleven van een in het onderhavige faxbericht gestelde termijn, geen voor de geadresseerde nadelige gevolgen mocht verbinden. De klacht slaagt daarom.