Rechtbank Gelderland, 09-03-2018, ECLI:NL:RBGEL:2018:1056, AWB - 16 _ 5564

10. De tekst van artikel 15, eerste lid, onderdeel y, van de WBR luidt als volgt:

11. In de parlementaire geschiedenis is over het begrip ‘net’ en de invoering van de netwerkvrijstelling het volgende opgemerkt:

12. Artikel 1.1 van de Telecommunicatiewet luidt – voor zover hier van belang – als volgt:

13. In de parlementaire geschiedenis is over het begrip ‘bijbehorende faciliteiten’ in de Telecommunicatiewet het volgende opgemerkt:

14. Eiseres stelt zich op het standpunt dat de netwerkvrijstelling niet alleen van toepassing is op netwerken, maar ook op onderdelen van netwerken. Volgens eiseres maakt een zendmast deel uit van het elektronische netwerk. Ter onderbouwing van dit standpunt voert eiseres aan dat een zendmast uitsluitend is gerealiseerd met het doel om succesvol signalen over te kunnen brengen. In de visie van eiseres is een zendmast in die zin niet eens een hulpmiddel, maar een primaire voorwaarde voor het kunnen overbrengen van signalen. In dat verband kan een zendmast worden gelijkgeschakeld met de transmissiesystemen, kabels en leidingen zelf. Daarnaast betoogt eiseres dat een zendmast niet kan worden vergeleken met andere bouwwerken die naast hun primaire functie ook kunnen worden gebruikt als opstelpunten van zendapparatuur, aangezien deze bouwwerken – anders dan masten – primair vanwege een andere functie (bijvoorbeeld als kantoorpand of woning) zijn gebouwd. Voor de invulling van het begrip “elektronisch netwerk” maakt het volgens eiseres niet uit of de eigendom van de onderdelen van het netwerk (zoals de masten, kabels, leidingen, antennes en schotels) bij verschillende partijen liggen.

15. De Hoge Raad heeft in de arresten van 6 juni 2003, ECLI:NL:HR:2003:3578 en ECLI:NL:HR:2003:AD3591 (de zogenoemde ‘kabelnetwerk-arresten’), geoordeeld dat een (hoofdzakelijk ondergronds) kabelnetwerk van een centrale antenne-inrichting en de daarbij behorende onderdelen onroerende zaken vormen als bedoeld in artikel 3:3 van het BW. De Hoge Raad achtte het daarbij van belang dat het kabelnet ‘mede gelet op de bedoeling van degene door wie of in wiens opdracht het is aangelegd, naar aard en inrichting bestemd is om duurzaam ter plaatse te blijven en dat dit ook naar buiten kenbaar is’. De kwalificatie van een uit een of meer kabels of leidingen bestaand net(werk) als onroerende zaak heeft tot gevolg dat de verkrijging daarvan een belastbaar feit vormt voor de overdrachtsbelasting. Omdat de wetgever de heffing van overdrachtsbelasting in dit soort gevallen niet wenselijk achtte, is per 1 januari 2006 met terugwerkende kracht tot de datum van het arrest de netwerkvrijstelling ingevoerd.

16. Niet in geschil is dat de zendmasten op grond van het bepaalde in artikel 3:3 van het BW als onroerende zaken zijn aan te merken en dat de verkrijging van de zendmasten in beginsel is onderworpen aan de heffing van overdrachtsbelasting. Partijen houdt echter verdeeld het antwoord op de vraag of de verkrijging van de zendmasten kan delen in de netwerkvrijstelling.

17. Voor het antwoord op deze vraag is naar het oordeel van de rechtbank primair bepalend of de zendmasten deel uitmaken van het net. Dit is niet het geval. Blijkens de parlementaire behandeling bij de netwerkvrijstelling dient de begrenzing van het net te worden vastgesteld aan de hand van de voor dat net relevante wettelijke bepalingen. In dit geval zijn de begripsomschrijvingen van de Telecommunicatiewet van belang. Gelet op het bepaalde in de Telecommunicatiewet, behoren zendmasten tot de bijbehorende faciliteiten en niet tot het elektronisch communicatienetwerk. Uit de parlementaire behandeling bij de wijziging van de Telecommunicatiewet kan vervolgens naar het oordeel van de rechtbank niet worden afgeleid dat bijbehorende faciliteiten deel uitmaken van het elektronisch communicatienetwerk. Voor de stelling van eiseres dat de zendmasten tot het net behoren kan dan ook geen steun worden gevonden in de Telecommunicatiewet. Hetgeen zij ter onderbouwing van deze stelling heeft aangevoerd maakt dit niet anders.

18. Ook zijn de zendmasten naar het oordeel van de rechtbank in goederenrechtelijke zin geen bestanddeel van het net geworden. Hiervoor biedt artikel 3:4 van het BW noch artikel 5:20 van het BW enig aanknopingspunt. Uit artikel 5:20, eerste lid, van het BW vloeit als hoofdregel voort dat de eigenaar van de grond in beginsel eigenaar is van de gebouwen en werken (de zendmasten) die daarmee duurzaam zijn verenigd. Een uitzondering geldt voor de eigenaar van een net. Deze uitzondering geldt echter niet voor zendmasten, omdat gelet op hetgeen is overwogen onder punt 17 zendmasten op grond van de verkeersopvatting niet als bestanddeel van het net kunnen worden aangemerkt (vgl. Hoge Raad 5 januari 2018, ECLI:NL:HR:2018:1). Voor zendmasten waarvoor het recht van opstal is gevestigd geldt op hoofdlijnen hetzelfde. Overigens is eiseres bij haar handelen eveneens van dit uitgangspunt uitgegaan. Immers, indien de zendmasten goederenrechtelijk door het net zouden zijn nagetrokken dan was afsplitsing van de zendmasten naar eiseres en de overdracht van haar aandelen aan [G] BV niet mogelijk geweest.

19. Dat de zendmasten geen deel uitmaken van het net - goederenrechtelijk, noch anderszins - vindt naar het oordeel van de rechtbank tevens steun in de omstandigheid dat de masten aan meerdere mobiele telecomoperators ter beschikking worden gesteld met ieder hun eigen net.

20. Gelet op het voorgaande is de rechtbank - anders dan eiseres - van oordeel dat de zendmasten geen bestanddeel zijn, dan wel geen deel uitmaken van het net. Om die reden kan de verkrijging van de zendmasten niet delen in de netwerkvrijstelling. Het beroep van eiseres dient ongegrond te worden verklaard.

21. Voor het verzoek van eiseres om prejudiciële vragen aan de Hoge Raad te stellen, inhoudende of zendmasten onderdeel uitmaken van een net als bedoeld in artikel 15, eerste lid, onderdeel y, van de WBR en of de vrijstelling op de verkrijging van dat (onder)deel van het netwerk van toepassing is, ziet de rechtbank geen aanleiding. Het belang van het stellen van prejudiciële vragen aan de Hoge Raad is gelegen in de omstandigheid dat de rechtbank, rekening houdend met de beslissing van de Hoge Raad op een rechtsvraag, een oordeel over het uiteindelijke geschil kan geven. Dit kan ertoe bijdragen dat de beslechting van het geschil wordt bespoedigd. In dit geval is het antwoord op de rechtsvraag zelf in geschil. Het staat partijen uiteraard vrij om na de uitspraak van de rechtbank sprongcassatie in te stellen om zo het tijdsbeloop van de procedure te bekorten.

22. Nu eiseres geen afzonderlijke beroepsgronden tegen de in rekening gebrachte heffingsrente heeft aangevoerd, dient ook het beroep inzake de beschikking heffingsrente ongegrond te worden verklaard.

23. Gelet op het voorgaande dient het beroep ongegrond te worden verklaard.