Rechtbank Noord-Holland, 28-10-2016, ECLI:NL:RBNHO:2016:8830, HAA - 15_4814

1. Eiser is aangesteld als politiebeambte. Hij heeft de korpschef als bedoeld in artikel 27 van de Politiewet 2012 (hierna: de Politiewet) verzocht om herwaardering van zijn functie. De korpschef heeft afwijzend op dit verzoek beslist. Eiser heeft tegen deze beslissing bezwaar gemaakt.

2. Omdat de korpschef niet tijdig op het bezwaar heeft beslist, heeft hij op grond van artikel 4:17 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: de Awb) een dwangsom verbeurd van € 490. Deze dwangsom is in het onderhavige tijdvak aan eiser uitbetaald.

3. Van het bedrag aan loonheffing dat over het onderhavige tijdvak ten laste van eiser is ingehouden, heeft € 295,75 betrekking op de dwangsom.

5. Eiser is werkzaam als politiebeambte na een daaraan voorafgaande ambtelijke aanstelling. Daarmee staat hij in publiekrechtelijke dienstbetrekking tot de politie (althans een onderdeel daarvan), zijnde een publiekrechtelijke rechtspersoon krachtens artikel 26 van de Politiewet. Vgl. HR 24 september 1997, nr. 32567, ECLI:NL:HR:1997:AA3260, BNB 1997/389, waarin de Hoge Raad overwoog dat voor de beantwoording van de vraag of sprake is van een publiekrechtelijke dienstbetrekking doorslaggevend is of sprake is van een ambtelijke aanstelling.

6. De aan eiser uitbetaalde dwangsom is verbeurd op grond van de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen. Over de achtergrond van deze wet is in de parlementaire geschiedenis het volgende opgemerkt:

7. Uit de parlementaire geschiedenis blijkt dat een dwangsom niet (mede) een vergoeding behelst van door een belanghebbende geleden (immateriële) schade:

8. Bij de beantwoording van de vraag of een dwangsom in een geval als hier aan de orde tot het loon moet worden gerekend, stelt de rechtbank het volgende voorop. Op grond van artikel 9 van de Wet wordt loonbelasting geheven over het loon. Artikel 10, eerste lid, van de Wet luidt – voor zover van belang – als volgt:

9. Uit het arrest van de Hoge Raad van 24 juni 1992, nr. 28156, ECLI:NL:HR:1992:ZC5026, BNB 1993/19, volgt dat loon uit dienstbetrekking de voordelen zijn die de werkgever aan de werknemer als zodanig in welke vorm of onder welke benaming ook verstrekt. Daarbij moet worden aangetekend dat de enkele omstandigheid dat een oorzakelijk verband bestaat tussen een voordeel enerzijds en de door de werknemer vervulde dienstbetrekking anderzijds, niet reeds met zich brengt dat het desbetreffende voordeel moet worden aangemerkt als uit de dienstbetrekking te zijn genoten en daarmee tot het loon moet worden gerekend. Ondanks het bestaan van een dergelijk verband kunnen betalingen door een werkgever aan een werknemer immers niet zozeer hun grond vinden in de dienstbetrekking dat zij als daaruit genoten moeten worden aangemerkt (vgl. HR 29 juni 1983, nr. 21435, ECLI:NL:HR:1983:AW9439, BNB 1984/2).

10. In het kader van de vervulling van zijn dienstbetrekking staat eiser als politiebeambte in een rechtsverhouding tot de politie (die in en buiten rechte op grond van artikel 27, tweede lid, van de Politiewet door de korpschef wordt vertegenwoordigd) die mede wordt beheerst door de regels die zijn neergelegd in de Awb. Het gevolg hiervan is dat de korpschef in geval van niet-tijdige besluitvorming op de voet van artikel 4:17 van de Awb een dwangsom kan verbeuren, hetgeen ook is gebeurd. De aanspraak op die dwangsom, die niet kan worden aangemerkt als een vergoeding van geleden (immateriële) schade, vloeit naar het oordeel van de rechtbank dan ook voort uit de rechtspositie die eiser als politiebeambte heeft ten opzichte van de korpschef. Dientengevolge komt de dwangsom aan eiser toe in zijn hoedanigheid van werknemer en niet in enige andere hoedanigheid.

11. In dit verband acht de rechtbank niet van belang het feit dat die rechtspositie voor zover in dezen van belang voortvloeit uit de Awb en niet uit een andere regeling. Evenmin komt betekenis toe aan het feit dat de dwangsomregeling, nu zij ertoe strekt bestuursorganen aan te sporen tijdig beslissingen te nemen, niet is beperkt tot het ambtenarenrecht. Deze omstandigheden leiden immers niet ertoe dat in het geval van eiser de aan hem betaalde dwangsom niet zozeer haar grond vindt in de door hem vervulde dienstbetrekking dat zij als daaruit genoten moet worden aangemerkt.

12. Ter zitting heeft eiser nog het standpunt betrokken dat het aanmerken van de dwangsom als loon tot een ongeoorloofd onderscheid zou leiden. In dat verband vergelijkt eiser zichzelf met een belanghebbende die eveneens op grond van de Awb een dwangsom ontvangt maar daarvoor niet in de belastingheffing wordt betrokken.

13. De rechtbank verwerpt dit standpunt. Vooropgesteld moet worden dat de Awb als zodanig geen onderscheid maakt tussen situaties waarin een dwangsom is verschuldigd. In alle situaties is artikel 4:17 van de Awb immers maatgevend voor de hoogte van de dwangsom. Het verschil waarop eiser het oog heeft, wordt veroorzaakt door het feit dat de dwangsom in het onderhavige geval op grond van de Wet tot eisers belastbare loon moet worden gerekend omdat die dwangsom een voordeel uit dienstbetrekking vormt, en dat in het geval waarmee eiser zich vergelijkt de dwangsom geen enkel verband houdt met een dienstbetrekking. In het licht van de doelstelling van de artikelen 9 en 10 van de Wet, namelijk het in de belastingheffing betrekken van loon, zijn beide gevallen dan ook niet vergelijkbaar. Aldus is van een ongeoorloofde ongelijke behandeling geen sprake.

14. Op het voorgaande stuiten de bijgebrachte klachten in hun geheel af. Het beroep dient dan ook ongegrond te worden verklaard.

15. De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling.