Rechtbank Noord-Holland, 24-02-2017, ECLI:NL:RBNHO:2017:1063, AWB - 15 _ 4048

1.5.

1.6.

Op 31 mei 2002 zijn de activa van de failliete vennootschappen voor € 4.025.000 door de curatoren verkocht aan een andere gegadigde, te weten [N] BV. Deze koopprijs is € 125.000 lager dan eerder met [A] BV overeengekomen.

1.7.

1.8.

Eiser is door de curatoren aangesproken voor de schade die is ontstaan als gevolg van de niet-nakoming door [A] BV van de met de curatoren gesloten activa-overeenkomst. Hof Leeuwarden heeft bij arrest van 31 mei 2006 eiser veroordeeld om aan de curatoren te betalen een bedrag van € 125.000, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 29 mei 2002 tot aan de dag van betaling. Het arrest van het Hof luidt – voor zover hier van belang – als volgt:

1.9.

Op 22 september 2006 heeft [B2] BV namens eiser, het uit hoofde van het arrest d.d. 31 mei 2006 verschuldigde bedrag van € 166.000 aan de curatoren voldaan. Dit bedrag heeft eiser in 2006 in vier termijnen terugbetaald aan [B1] BV.

1.10.

Op 6 oktober 2006 heeft eiser [D] en [O] BV gedagvaard tot betaling van onder meer € 166.000 wegens de overeengekomen vrijwaring. Bij vonnis van 25 augustus 2010 heeft de rechtbank Assen geoordeeld dat [D] en [O] BV eiser dienen te vrijwaren voor de schade die hij heeft geleden. De rechtbank heeft [D] en [O] BV hoofdelijk veroordeeld om aan [X] te betalen een bedrag van € 166.000, vermeerderd met wettelijke rente vanaf 13 oktober 2006 tot de dag van volledige betaling. [D] en [O] BV hebben echter geen verhaal geboden. [D] is geëmigreerd naar [w] en [O] BV is ontbonden.

2.2.

Primair is eiser van mening dat de schadevergoeding die hij betaald heeft aan de curatoren in een zodanig nauw verband staat met zijn fictieve dienstbetrekking bij [A] BV, dat dit bedrag aftrekbaar is als negatief loon en dat dit in 2010 in aanmerking kan worden genomen. Subsidiair is eiser van mening dat, indien er geen sprake is van een fictieve dienstbetrekking bij [A] BV, er sprake is van een negatief resultaat uit overige werkzaamheden en dat dit resultaat in 2010 in aanmerking kan worden genomen als afwaardering van de regresvordering op [D] [O] BV). Eiser concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vermindering van de belastingaanslag tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning (tevens verzamelinkomen) van negatief € 114.421.

2.3.

Verweerder stelt dat op het moment dat de onrechtmatige daad begaan werd, geen sprake meer was van een fictieve dienstbetrekking. Dit omdat met het tekenen van een schriftelijke overeenkomst van koop en verkoop op 23 mei 2002 reeds het economisch eigendom van de aandelen naar [D] was overgegaan. Verweerder betoogt voorts dat eiser de activa-overeenkomst niet heeft afgesloten in de hoedanigheid van werknemer van [A] BV. Verder brengt verweerder naar voren dat eiser de activa-overeenkomst met de curatoren lijkt te hebben ondertekend vanwege de vrees om zijn baan bij [B1] BV en/of [B2] BV te verliezen. Er is om die reden onvoldoende nauw verband met de dienstbetrekking met [A] BV om de betaling van de schadevergoeding aan te merken als negatief loon. Indien ervan wordt uitgegaan dat eiser de aandelen nog wel in bezit had, blijft de conclusie volgens verweerder dezelfde. Eiser handelde alsdan in zijn hoedanigheid van aandeelhouder van [A] BV en niet als werknemer. Eiser zou namelijk nog steeds niet verplicht zijn om uit hoofde van zijn dienstbetrekking met [A] BV deze overeenkomst met de curatoren aan te gaan. Verweerder betwist voorts dat afwaardering van de regresvordering op [D] ( [O] BV) kwalificeert als negatief resultaat uit overige werkzaamheden. Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

2.4.

Voor het overige verwijst de rechtbank naar de gedingstukken.

3.1.

Eiser stelt zich op het standpunt dat de schadevergoeding in aanmerking moet worden genomen als negatief loon uit dienstbetrekking bij [A] BV. Eiser heeft uitdrukkelijk aangegeven dat hij zich niet op het standpunt stelt dat de schadevergoeding in aanmerking moet worden genomen als negatief loon uit zijn dienstbetrekking bij [B1] BV en/of [B2] BV. De rechtbank ziet ook geen reden om hiervan uit te gaan.

3.2.

3.3.

De rechtbank is van oordeel dat eiser met het sluiten van de schriftelijke koopovereenkomst op 23 mei 2002 de aandelen in [A] BV nog niet heeft vervreemd. In de overeenkomst geeft eiser te kennen dat hij bereid is de aandelen in [A] BV te verkopen onder bepaalde voorwaarden, hetgeen moet worden aangemerkt als een stellig voornemen tot aandelenoverdracht. De rechtbank begrijpt de overeenkomst in die zin dat de aandelen zullen worden verkocht zodra aan (enkele van) de in de overeenkomst genoemde voorwaarden wordt voldaan, waaronder in het bijzonder de voorwaarde van schriftelijke vrijwaring door de koper. Uit de akte van aandelenoverdracht volgt voorts dat de in de overeenkomst genoemde prijs niet de uiteindelijk overeengekomen prijs voor de aandelen betreft; er is kennelijk sprake geweest van mondeling aanvullingen daarop. Gelet op dit een en ander houdt de rechtbank het ervoor dat eiser ten tijde van de activa-overeenkomst aanmerkelijkbelanghouder was van [A] BV. Hiervan uitgaande is tussen partijen niet in geschil dat sprake was van een fictieve dienstbetrekking als hiervoor bedoeld.

3.4.

Vervolgens komt de vraag aan de orde of de schadevergoeding is aan te merken als negatief loon en voorts of dit in aanmerking kan worden genomen bij het bepalen van het belastbaar inkomen van eiser in 2010. Eiser is van mening dat de schadevergoeding die hij aan de curatoren heeft betaald, in een zodanig nauw verband staat met zijn fictieve dienstbetrekking bij [A] BV dat het door hem betaalde bedrag in aanmerking kan worden genomen als negatief loon en dat dit in 2010 in aftrek kan worden gebracht op zijn belastbaar inkomen uit werk en woning. Eiser stelt dat de schadevergoeding voortvloeit uit zijn taakvervulling als bestuurder bij [A] BV. Verweerder stelt dat eiser uit hoofde van zijn dienstbetrekking niet verplicht was om de activa-overeenkomst aan te gaan; hij heeft de activa-overeenkomst met de curatoren op 27 mei 2002 niet afgesloten in de hoedanigheid van werknemer van [A] BV. Verweerder betoogt voorts dat eiser dit deed omdat hij bang was om zijn baan bij [B1] BV en/of [B2] BV te verliezen dan wel dat eiser heeft gehandeld in zijn hoedanigheid van aandeelhouder van [A] BV.

3.5.

Loon is al hetgeen uit een dienstbetrekking of een vroegere dienstbetrekking wordt genoten (artikel 10 van de Wet LB). Bij de beoordeling of sprake is van negatief loon, is onder meer van belang of de schadevergoeding voldoende verband houdt met de (fictieve) dienstbetrekking van eiser met [A] BV. Gelet op de gemotiveerde weerspreking hiervan door verweerder rust op eiser de bewijslast in dezen.

3.6.

In het arrest van de Hoge Raad van 17 april 1957, nr. 13.133, ECLI:NL:HR:1957:AY1618, BNB 1957/179, wordt als negatief loon aangemerkt een schadevergoeding die een werknemer aan de werkgever moest betalen ter zake van de voortijdige beëindiging van de dienstbetrekking. Het arrest van de Hoge Raad van 27 september 2000, nr. 34.934, ECLI:NL:HR:2000:AA7257, NTFR 2000/1428 en BNB 2001/8, betreft aansprakelijkstelling van een commissaris van een gefailleerde vennootschap door de curatoren van die vennootschap. De Hoge Raad oordeelde:

3.2.

4.1.

De rechtbank heeft de gehoudenheid van de belastingplichtige tot schadevergoeding op grond van artikel 2:138 BW uitdrukkelijk uitsluitend gegrond op handelingen van de belastingplichtige binnen het kader van de aan commissarissen wettelijk en statutair voorgeschreven taakuitoefening. Daarmede is gegeven dat de verplichting tot betaling van schadevergoeding haar oorzaak geheel vond in de wijze van vervulling van de (fictieve) dienstbetrekking. Het Hof heeft dan ook terecht geoordeeld dat de schadevergoeding voldoende verband houdt met de dienstbetrekking om hetzij als negatieve opbrengst daarvan, hetzij als aftrekbare kosten in aanmerking te kunnen worden genomen.

4.2.

Hetgeen in het middel van de Staatssecretaris wordt aangevoerd ten betoge dat een voldoende verband tussen de schadevergoeding en de dienstbetrekking ontbreekt, treft geen doel. Het hier aanwezige verband wordt niet minder rechtstreeks door de omstandigheid dat de verplichting tot schadevergoeding op grond van artikel 2:138 BW niet zou zijn ontstaan indien bij gelijke gedraging van de belastingplichtige geen sprake zou zijn geweest van faillissement van de vennootschap. Voorts brengt de specifieke aard van de aansprakelijkheid op grond van artikel 2:138 BW – het zodanig tekortschieten in de taak waartoe de dienstbetrekking verplicht dat sprake is van grove schuld of grove nalatigheid – mee dat niet opgaat de in het middel geuite veronderstelling dat indien in dit geval voldoende verband met de dienstbetrekking wordt aangenomen, ook een boete op grond van een strafrechtelijke veroordeling wegens het plegen van een kwaliteitsdelict tot aftrek zou kunnen leiden. In welk opzicht ten slotte naast de aard van de aansprakelijkheid op grond van artikel 2:138 BW ook de aard van de gedraging of het nalaten en de mate van verwijtbaarheid – beide voorzover niet daarmee gegeven – en de omvang van de daaruit voortgevloeide schadevergoeding voor het verband met de dienstbetrekking van belang zou zijn, valt niet in te zien. De onderdelen 3.2.1 tot en met 3.2.5 van het middel van de Staatssecretaris falen derhalve.

4.3.

De belastingplichtige heeft de schadevergoeding betaald aan de boedel van [Aa] ., de vennootschap waarbij hij fictief in dienstbetrekking was, wegens het niet nakomen van zijn verplichtingen uit hoofde van die fictieve dienstbetrekking. Een zodanige schadevergoeding, die op één lijn kan worden gesteld met een aan de werkgever zelf betaalde schadevergoeding, hangt evenzeer rechtstreeks samen met de dienstbetrekking als positieve voordelen die worden genoten als tegenprestatie voor het nakomen van die verplichtingen. Zij moet daarom worden aangemerkt als een negatieve opbrengst van de dienstbetrekking. Anders dan het Hof heeft geoordeeld, staat hieraan niet in de weg dat de schadevergoeding niet op enigerlei wijze is afgestemd op of in verband is gebracht met de door de belastingplichtige genoten beloning, waaruit het Hof heeft afgeleid dat het element van terugbetaling van wat is ontvangen – een element dat inderdaad veelal bij negatieve inkomsten aanwezig is – hier ontbreekt. Het middel van belanghebbenden, dat zich richt tegen 's Hofs oordeel dat geen sprake is van negatieve opbrengst van dienstbetrekking, is derhalve gegrond. Dit kan echter niet tot cassatie leiden. Het Hof heeft immers met juistheid de schadevergoeding als negatieve component van de zuivere inkomsten uit de dienstbetrekking in aanmerking genomen.”

3.7.

De rechtbank is van oordeel dat het geval van eiser wezenlijk verschilt van de casus die voorlagen in voormelde arresten. Er is in casu geen sprake van een schadevergoeding die op één lijn kan worden gesteld met een aan de werkgever zelf betaalde schadevergoeding. Blijkens bovenstaand arrest werd de schadevergoeding voldaan aan de curatoren van de werkgever. In casu is de schadevergoeding niet voldaan aan een curator van de werkgever van eiser ( [A] BV), maar aan de curatoren van de groep van [C] BV waarmee de werkgever van eiser ( [A] BV) een koopovereenkomst had gesloten. Eiser wordt bovendien - anders dan in de casus van genoemd arrest - niet aangesproken vanwege de wijze waarop hij zijn dienstbetrekking heeft vervuld. Uit het arrest van het Hof Leeuwarden inzake de aansprakelijkstelling (weergegeven in onderdeel 1.8) volgt dat eiser persoonlijk een verwijt treft en dat hij om die reden verplicht is tot schadevergoeding uit onrechtmatige daad. De enkele omstandigheid dat eiser ten tijde van het onrechtmatig handelen de hoedanigheid had van bestuurder van [A] BV en in die hoedanigheid de gewraakte activa-overeenkomst heeft getekend, acht de rechtbank gegeven het voorgaande onvoldoende om het vereiste verband tussen de schadevergoeding en de (fictieve) dienstbetrekking aanwezig te achten. De stelling van eiser dat – zo [A] BV voldoende vermogen had gehad – de werkgever aansprakelijk zou zijn gesteld voor wanprestatie, brengt de rechtbank niet tot een ander oordeel. Het feit dat [A] BV geen verhaal bood, is immers blijkens het arrest van het Hof de reden waarom eiser persoonlijk aansprakelijk is gehouden jegens de curatoren.

3.8.

De rechtbank is op grond van de vaststaande feiten van oordeel dat de schadevergoeding onvoldoende verband houdt met de dienstbetrekking van eiser bij [A] BV. Van negatief loon kan reeds om die reden geen sprake zijn. De rechtbank voegt hieraan toe dat de schadevergoeding in 2006 is betaald. Als de schadevergoeding al voldoende verband hield met de dienstbetrekking bij [A] BV, dan zou in 2006 negatief loon in aanmerking moeten zijn genomen. Dat is niet gebeurd. Eiser betoogt in dit verband dat na voldoening van de schadevergoeding een vordering op [D] is ontstaan uit hoofde van de in de akte van aandelenoverdracht opgenomen vrijwaring. Hij stelt dat deze vordering kan worden afgewaardeerd en dat deze afwaardering als negatief loon ten laste van het belastbaar inkomen uit werk en woning van het onderhavige jaar kan worden gebracht. Pas in 2010 is duidelijk dat de schadevergoeding voor rekening van eiser blijft, zo stelt eiser. De rechtbank kan eiser hierin niet volgen. Gelet op het bepaalde in de artikelen 3.146 en 3.147 van de Wet IB 2001 wordt negatief loon in aanmerking genomen zodra het is betaald, dus in 2006. De rechtbank ziet ook om die reden geen grond om de door eiser gestelde afwaardering in aanmerking te nemen als negatief loon.

3.9.

Eiser betoogt subsidiair dat – zo geen sprake is van negatief loon – de schadevergoeding in aanmerking moet worden genomen in het kader van een werkzaamheid als bedoeld in artikel 3.90 van de Wet IB 2001. Deze werkzaamheid bestaat volgens eiser uit het tegen vergoeding, bestaande in de koopsom voor de aandelen [A] BV en de overname van eisers schuld als aandeelhouder, meewerken aan de verwerving van de failliete boedel. De uit hoofde van de vrijwaring ontstane regresvordering op [D] ( [O] BV) kan volgens eiser in 2010 ten laste van het resultaat uit overige werkzaamheden worden afgewaardeerd omdat deze vordering in dat jaar oninbaar is gebleken. Eiser heeft expliciet aangegeven zich niet op het standpunt te stellen dat door betaling van de schadevergoeding een vordering op [A] BV is ontstaan en dat in zoverre sprake zou zijn van terbeschikkingstelling van vermogen aan [A] BV als bedoeld in artikel 3.92 van de Wet IB 2001.

3.10.

De rechtbank kan eiser niet volgen in zijn betoog. Weliswaar kunnen specifieke omstandigheden ertoe aanleiding geven om een resultaat behaald met de verkoop van aandelen aan te merken als resultaat uit een werkzaamheid als bedoeld in artikel 3.90 van de Wet IB 2001, gesteld noch gebleken is dat de verkoop van de aandelen onder dergelijke omstandigheden heeft plaatsgevonden. Niet aannemelijk is geworden dat de door eiser genoemde activiteiten als een bron van inkomen of resultaat uit overige werkzaamheden als bedoeld in artikel 3.90 van de Wet IB 2001 kunnen worden aangemerkt. Eiser heeft immers niet aannemelijk gemaakt dat enig ander voordeel met de genoemde activiteiten zou worden behaald dan de vergoeding van de waarde van de aandelen. Het tegen vergoeding, bestaande in de koopsom voor de aandelen en de overname van de schuld van eiser aan [A] BV, meewerken aan de verwerving van de failliete boedel, kan dan ook niet als een werkzaamheid in de door eiser voorgestane zin worden aangemerkt.

3.11.

De rechtbank is dan ook van oordeel dat de schadevergoeding en de afwaardering van de vordering op [D] ( [O] BV) niet in aanmerking kunnen worden genomen als negatief resultaat als bedoeld in artikel 3.94 van de Wet IB 2001.

3.12.

Gelet op het voorgaande heeft verweerder het bezwaar tegen de afwijzing van het verzoek om ambtshalve vermindering terecht afgewezen en dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

1. bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.

2. het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. een dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het hoger beroep is ingesteld;

d. de gronden van het hoger beroep.