Rechtbank Noord-Holland, 30-10-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:8753, AWB - 19 _ 1029

1. Op 12 september 2017 heeft [C] , huisarts te [Z] , over eiseres het volgende verklaard:

2. Op 15 november 2017 heeft [D] , huisarts te [Z] , aan eiseres de volgende verklaring gegeven:

3. Het dossier bevat een niet ondertekende verklaring van 7 december 2017 op naam van [C] , huisarts. De verklaring luidt:

5. Eiseres stelt dat zij sinds haar achttiende levensjaar lijdt aan hirsutisme. Zij ondergaat in dat verband epilatiebehandelingen met behulp van laser. Zij heeft daarover een medische verklaring overgelegd. Als gevolg van de behandelingen verliest zij bloed en wondvocht. Daarom heeft zij jaarlijks recht op aftrek van € 310 aan uitgaven voor extra kleding en beddengoed, zo betoogt zij. Voor het jaar 2015 heeft verweerder deze uitgaven wel in aftrek toegelaten. Zij meent daaraan vertrouwen te mogen ontlenen, ook voor eerdere jaren.

6. Verweerder betwist dat de extra uitgaven voortvloeien uit ziekte of invaliditeit die ten minste een jaar heeft geduurd of vermoedelijk zal duren en dat de epilatiebehandelingen leiden tot verlies van bloed en wondvocht. De verklaring van 7 december 2017 is niet ondertekend. In de verklaring van 12 september 2017 valt te lezen dat er in het jaar 2016 voor één maand crème is voorgeschreven. Dat er voor het jaar 2015 wel rekening is gehouden met de kosten doet volgens verweerder niet ter zake. Ieder jaar staat op zichzelf. Overigens is de aftrek toen toegekend omdat in de aanslagfase apotheekgegevens zijn overgelegd met betrekking tot door eiseres gebruikte crème tegen eczeem. Het ging toen dus niet om hirsutisme.

7. Op grond van artikel 6.17, eerste lid, aanhef en letter g, van de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) behoren tot de uitgaven voor specifieke zorgkosten de uitgaven die wegens ziekte of invaliditeit zijn gedaan voor extra kleding en beddengoed alsmede daarmee samenhangende extra uitgaven, volgens bij ministeriële regeling te stellen regels.

8. Artikel 38 van de Uitvoeringsregeling inkomstenbelasting 2001 (URIB 2001; tekst 2013 en 2014) bepaalt:

9. Om in aanmerking te komen voor het lage bedrag van € 310 is – anders dan bij het zogenoemde ‘hoge’ forfait – slechts gering bewijs vereist. Om te voldoen aan de voorwaarde uit artikel 38, eerste lid, letter a, van de URIB 2001 volstaat dat de belanghebbende aannemelijk maakt dat sprake is van ziekte of invaliditeit die extra uitgaven voor kleding en beddengoed met zich brengt (vgl. de uitspraak van Gerechtshof Amsterdam van 24 oktober 2017, ECLI:NL:GHAMS:2017:4310, r.o. 4.5.2). Verweerder heeft betwist dat dit het geval is. Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres met de verklaringen die zij heeft overgelegd wel aannemelijk gemaakt dat zij lijdt aan hirsutisme en dat zij zich op grond van medische noodzaak redelijkerwijs niet kon onttrekken aan de epilatiebehandelingen, maar niet dat die behandelingen ook resulteerden in een dusdanige mate van bloed- en wondvochtverlies dat zij noemenswaardige extra uitgaven voor kleding en beddengoed met zich brachten. Verweerder heeft deze uitgaven daarom in zoverre terecht van aftrek uitgesloten.

10. De rechtbank vat het beroep van eiseres op het vertrouwensbeginsel aldus op dat zij in de aanslagregeling door verweerder voor het jaar 2015 een bewuste standpuntbepaling ziet en dat zij ervan mocht uitgaan dat die ook zou gelden voor de navorderingsaanslagen over de jaren 2013 en 2014, die op dat moment nog niet onherroepelijk waren. De gerechtvaardigdheid van een zodanig vertrouwen hangt in ieder geval af van de waardering van - voor zoveel nodig in onderlinge samenhang te beoordelen - omstandigheden die bij de belastingplichtige de indruk hebben kunnen wekken dat een door de inspecteur gedurende een aantal jaren betreffende dezelfde aangelegenheid gevolgde gedragslijn berust op een bewuste standpuntbepaling (vergelijk het arrest van de Hoge Raad van 13 december 1989, ECLI:NL:HR:1989:ZC4179, r.o. 4.5). Naar het oordeel van de rechtbank kan in het onderhavige geval echter niet worden gesproken van eenzelfde aangelegenheid. Naar verweerder onweersproken heeft gesteld had de toegelaten aftrek voor het jaar 2015 betrekking op huideczeem en werden de kosten mede onderbouwd aan de hand van apotheekgegevens over daartegen in 2015 gebruikte crème, terwijl eiseres de betwiste aftrek voor de jaren 2013 en 2014 heeft gebaseerd op haar hirsutisme en zij ter onderbouwing van de uitgaven slechts heeft gesteld dat zij epilatiebehandelingen heeft ondergaan en betaald. Dat brengt mee dat het beroep op het vertrouwensbeginsel faalt.

11. Eiseres stelt dat zij in 2013 acht en in 2014 zes epilatiebehandelingen heeft ondergaan na verwijzing door de huisarts. Die hebben elk € 150 gekost. De epilatiebehandelingen werden niet vergoed door de zorgverzekeraar, maar werden contant betaald, zo stelt eiseres. Zij heeft gezocht naar de rekeningen, maar kon deze niet vinden of krijgen. Na de definitieve aanslag wist zij ook niet dat zij deze nog langer moest bewaren. Eiseres ziet daarin geen beletsel voor aftrek. Voorts betoogt eiser dat zij recht heeft op aftrek van vervoerskosten ter zake van de epilatiebehandelingen. Zij stelt die op 60 kilometer * € 0,35 per behandeling.

12. Verweerder betwist dat degene die de epilatiebehandelingen heeft uitgevoerd, een paramedicus is als bedoeld in artikel 39 van de URIB 2001. Verweerder leidt uit het arrest van de Hoge Raad van 23 februari 2007, ECLI:NL:HR:2007:AY8480 af dat dan aan bijzondere voorwaarden moet zijn voldaan om voor aftrek in aanmerking te komen. Met name moet de behandeling plaatsvinden op voorschrift en/of onder begeleiding van een naar Nederlandse begrippen als genees- of heelkundige aan te merken hulpverlener. Aan die voorwaarde is volgens verweerder niet voldaan, omdat niet is gebleken van zodanig toezicht of zodanige controle. Verder betwist verweerder dat de kosten op eiseres hebben gedrukt. Omdat de kosten voor de behandelingen niet in aftrek komen, geldt hetzelfde voor de daarmee samenhangende reiskosten, aldus verweerder. Hij voegt daaraan toe dat het aantal bezoeken niet is onderbouwd en het gebruikte adres van het epilatiecentrum onjuist is.

13. Op grond van artikel 6.17, eerste lid, aanhef en letter a, van de Wet IB 2001 behoren tot de uitgaven voor specifieke zorgkosten de uitgaven die wegens ziekte of invaliditeit zijn gedaan voor genees- en heelkundige hulp, met uitzondering van ooglaserbehandelingen ter vervanging van bril of contactlenzen. Op grond van het negende lid van dit artikel wordt onder genees- en heelkundige hulp verstaan:

14. Artikel 39 van de URIB 2001 luidt:

15. Uit artikel 6.1, eerste lid, aanhef en letter a, van de Wet IB 2001 volgt dat persoonsgebonden aftrekposten zoals uitgaven voor specifieke zorgkosten alleen in aftrek komen indien zij in het kalenderjaar op de belastingplichtige hebben gedrukt.

16. Naar het oordeel van de rechtbank komen de kosten voor de epilatiebehandelingen en de daarmee samenhangende vervoerskosten niet in aftrek, reeds omdat eiseres niet aannemelijk heeft gemaakt dat de kosten op haar hebben gedrukt. Facturen en betalingsbewijzen ontbreken namelijk en ook anderszins heeft eiseres ter zake geen bewijs bijgebracht anders dan haar eigen verklaringen. Het feit dat de aftrek aanvankelijk is toegelaten in de primitieve aanslagen en vervolgens is gecorrigeerd in de navorderingsaanslagen doet daaraan niet af. In de procedure tegen een navorderingsaanslag geldt immers in beginsel niet een andere bewijslastverdeling dan in een procedure tegen een primitieve aanslag, zodat het ontbreken van bewijs in een geval als het onderhavige ook in eerstgenoemde procedure voor rekening van de belanghebbende blijft.

17. Eiseres stelt dat zij lijdt aan endometriose en dat zij daartegen op voorschrift van een gynaecoloog een anticonceptiepil gebruikt. Zij meent dat deze kosten niet vergoed worden door de zorgverzekeraar en oppert dat zij op dit punt wellicht op het verkeerde been is gezet door de apotheker.

18. Verweerder stelt zich op het standpunt dat deze kosten niet in aftrek komen, omdat ze in aanmerking komen voor vergoeding door de zorgverzekeraar indien de medicijnen zijn voorgeschreven voor endometriose, zoals eiseres stelt. Hij verwijst in dit verband naar de voorwaarden van verzekeringsmaatschappij [E] , waar eiseres in het onderhavige jaar was verzekerd.

19. Op grond van artikel 6.17, eerste lid, aanhef en letter c, van de Wet IB 2001 behoren tot de uitgaven voor specifieke zorgkosten de uitgaven die wegens ziekte of invaliditeit zijn gedaan voor farmaceutische hulpmiddelen verstrekt op voorschrift van een arts. Ook hiervoor geldt dat deze uitgaven in het kalenderjaar op de belastingplichtige moeten hebben gedrukt om voor aftrek in aanmerking te komen (artikel 6.1, eerste lid, aanhef en letter a, van de Wet IB 2001). Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres, tegenover de gemotiveerde betwisting door verweerder, niet aannemelijk gemaakt dat de door haar gestelde kosten op haar hebben gedrukt, omdat zij tegenover het betoog van verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat voor deze kosten geen recht op vergoeding bestond vanwege haar zorgverzekeraar. Of de apotheker een andere indruk heeft gewekt, doet daarbij naar het oordeel van de rechtbank niet ter zake, omdat het recht op vergoeding niet wordt beïnvloed door de opvattingen van de apotheker hierover en omdat de apotheker geen rechtens te honoreren vertrouwen kan wekken met betrekking tot de aftrekbaarheid van specifieke zorgkosten.

20. Eiseres stelt dat zij beschikking had over de auto van haar broer, waarmee zij de diverse bezoeken aan medisch specialisten aflegde. Zij heeft daarom ook recht op aftrek van vervoerskosten, aldus eiseres. Ze stelt deze voor ieder jaar op € 25. Van de benzine heeft zij echter geen bonnen.

21. Volgens verweerder is niet vast komen te staan om welke kosten het hier gaat en in welk kader deze kosten zijn gemaakt. Voorts betwist verweerder dat de kosten op eiseres hebben gedrukt.

22. Op grond van artikel 6.17, eerste lid, aanhef en letter b, van de Wet IB 2001 behoren tot de uitgaven voor specifieke zorgkosten de uitgaven die wegens ziekte of invaliditeit zijn gedaan voor vervoer. Ook hiervoor geldt dat deze uitgaven in het kalenderjaar op de belastingplichtige moeten hebben gedrukt om voor aftrek in aanmerking te komen (artikel 6.1, eerste lid, aanhef en letter a, van de Wet IB 2001). Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres, tegenover de gemotiveerde betwisting door verweerder, niet aannemelijk gemaakt dat de door haar gestelde vervoerskosten op haar hebben gedrukt, nu zij haar stelling niet heeft gestaafd met enige bewijsmiddelen.

23. Gelet op het vorenoverwogene dienen de beroepen ongegrond te worden verklaard.

24. Eiseres heeft verzocht om vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn.

25. Bij de beoordeling van de vraag of de redelijke termijn is overschreden moet worden aangesloten bij de uitgangspunten als neergelegd in het arrest van de Hoge Raad van 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252. Voor een uitspraak in eerste aanleg heeft te gelden dat deze niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien de rechtbank niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen uitspraak doet, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. De termijn vangt als regel aan op het moment waarop verweerder het bezwaarschrift ontvangt. Indien de redelijke termijn is overschreden, dient als uitgangspunt voor de schadevergoeding een tarief te worden gehanteerd van € 500 per half jaar dat die termijn is overschreden, waarbij ter bepaling van de totale vergoeding de geconstateerde overschrijding naar boven wordt afgerond. Voor de behandeling van een bezwaar is een termijn van zes maanden redelijk en voor de behandeling van een beroep een termijn van anderhalf jaar.

26. De berechting van deze zaak is aangevangen met de ontvangst van het bezwaarschrift door verweerder op 15 november 2017 en geëindigd met de uitspraak van de rechtbank op 1 november 2020. De voor de procedure in eerste aanleg in aanmerking te nemen termijn bedraagt derhalve afgerond zesendertig maanden. Van bijzondere omstandigheden die een langere termijn dan twee jaar rechtvaardigen, is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake. De redelijke termijn is daarom overschreden met afgerond twaalf maanden. Daarmee correspondeert een vergoeding van immateriële schade van € 1.000.

27. Van de overschrijding met afgerond twaalf maanden is een periode van afgerond acht maanden toe te rekenen aan de bezwaarfase, die is voltooid toen verweerder met dagtekening 10 januari 2019 uitspraak op bezwaar deed. Het restant van vier maanden wordt toegerekend aan de beroepsfase. Verweerder dient daarom 8/12 deel van € 1.000 te betalen (€ 667) en de Staat (de Minister van Justitie en Veiligheid) 4/12 deel (€ 333).

28. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, zal de rechtbank verweerder veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 667 en zal zij de Minister van Justitie en Veiligheid veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 333.

29. Naar het oordeel van de rechtbank bestaat in deze zaak aanleiding voor een proceskostenveroordeling. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 525 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 525 en een wegingsfactor 0,5 nu de proceskostenvergoeding uitsluitend wordt toegekend vanwege de immateriële schadevergoeding, vgl. het arrest van de Hoge Raad van 20 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:660, r.o. 2.3.2).

30. Op grond van het arrest van de Hoge Raad van 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252, r.o. 3.14.2 zal de vergoeding van dit bedrag deels moeten plaatsvinden door verweerder en deels door de Minister van Justitie en Veiligheid, waarbij om redenen van eenvoud en uitvoerbaarheid dient te worden uitgegaan van een verdeling waarbij ieder van hen de helft betaalt. Hetzelfde heeft te gelden voor de vergoeding van het griffierecht.