Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 06-09-2022, ECLI:NL:RBZWB:2022:5302, BRE 21/1261 en 21/1262

De rechtbank beoordeelt of de aanslagen terecht en tot de juiste bedragen zijn opgelegd. Daarnaast beoordeelt de rechtbank of belanghebbende recht heeft op een immateriëleschadevergoeding. De rechtbank doet dat aan de hand van de argumenten die belanghebbende heeft aangevoerd, de beroepsgronden.

De rechtbank is van oordeel dat de beroepen ongegrond moeten worden verklaard. Vanwege overschrijding van de redelijke termijn wordt een immatieriëleschadevergoeding toegekend en de verzuimboete verminderd tot € 313. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.

Op 17 augustus 2022, dus na het sluiten van het onderzoek, heeft de rechtbank van belanghebbende aanvullende digitale stukken ontvangen. Omdat deze stukken zijn binnengekomen na het sluiten van het onderzoek en de rechtbank hierin geen aanleiding heeft gezien om het onderzoek te heropenen, zijn de stukken buiten beschouwing gelaten bij het doen van deze uitspraak. Gelet op artikel 2.16, derde lid, van het Procesreglement bestuursrecht rechtbanken 2021 worden deze stukken wel in het dossier opgenomen. Om die reden zijn kopieën daarvan naar de inspecteur gezonden.

Belanghebbende stelt dat in de procedure niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken door de inspecteur zijn overgelegd. De ontbrekende stukken bestaan, aldus belanghebbende, onder meer uit stukken die betrekking hebben op de naheffingsaanslagen loonheffingen die aan de BV zijn opgelegd en stukken in het kader van de redelijke schatting. De rechtbank vat belanghebbbendes beroepsgrond op dat er sprake zou zijn van schending van artikel 8:42, lid 1 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De inspecteur stelt dat alle op de zaak betrekking hebbende stukken zijn ingebracht.

Op grond van artikel 8:42 van de Awb moet het bestuursorgaan, in dit geval de inspecteur, alle op de zaak betrekking hebbende stukken indienen. Op de zaak betrekking hebbende stukken zijn alle stukken die het bestuursorgaan ter raadpleging ter beschikking staan of hebben gestaan en die van belang kunnen zijn voor de beslechting van de (nog) bestaande geschilpunten.¹ De verplichting op grond van artikel 8:42 van de Awb ziet (alleen) op stukken die op de zaak betrekking hebben. De inspecteur heeft ter zitting gemotiveerd bestreden dat de stukken met betrekking tot de loonheffingen zien op het jaar 2015 en dat er van enige vorm van verrekening van de loonheffing met de inkomstenbelasting voor het jaar 2015 sprake kan zijn. Gelet op deze aanvullende motivering van de inspecteur behoren de stukken met betrekking tot de loonheffingen niet tot de op de zaak betrekking hebbende stukken. Voor wat betreft de stukken over de redelijke schatting oordeelt de rechtbank dat de inspecteur in zijn stukken uitgebreid heeft toegelicht hoe hij tot de redelijke schatting is gekomen. Voor andere stukken over aansprakelijkheidsstelling of de stukken van de vennootschappen heeft belanghebbende niet aannemelijk gemaakt dat het op de zaak betrekking hebbende stukken zijn. De rechtbank is daarom van oordeel dat artikel 8:42 van de Awb niet is geschonden.

De inspecteur beroept zich op omkering en verzwaring van de bewijslast omdat belanghebbende niet de vereiste aangifte heeft gedaan.

Op grond van artikel 27e van de AWR verklaart de rechtbank het beroep ongegrond indien – voor zover hier van belang – de vereiste aangifte niet is gedaan, tenzij is gebleken dat en in hoeverre de uitspraak op bezwaar onjuist is (omkering en verzwaring van de bewijslast).

De rechtbank overweegt dat de vereiste aangifte niet is gedaan indien sprake is van één of meer gebreken die er toe leiden dat de volgens de aangifte verschuldigde belasting verhoudingsgewijs aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde belasting. Daarnaast is vereist dat het bedrag van de belasting, dat als gevolg van de hiervoor bedoelde gebreken in de aangifte niet zou zijn geheven, op zichzelf beschouwd aanzienlijk is. Inhoudelijke gebreken in de aangifte worden voor de toepassing van deze regels slechts in aanmerking genomen indien de belastingplichtige ten tijde van het doen van aangifte wist of zich ervan bewust moest zijn geweest dat daardoor een aanzienlijk bedrag aan verschuldigde belasting niet zou worden geheven.² Bij de beoordeling of sprake is van het niet doen van de vereiste aangifte in vorenbedoelde zin moeten de normale regels van stelplicht en bewijslast worden toegepast.³ Naar het oordeel van de rechtbank rust de hiervoor bedoelde bewijslast op de inspecteur, omdat hij stelt dat belanghebbende meer belastbare inkomsten heeft genoten dan zijn aangegeven door belanghebbende.

De inspecteur heeft onder meer een kasopstelling gemaakt en stelt zich op grond daarvan op het standpunt dat belanghebbende meer inkomsten moet hebben genoten dan aangegeven in zijn aangifte IB/PVV/Zvw. Uit de kasopstelling blijkt volgens de inspecteur dat belanghebbende meer uitgaven heeft gedaan dan hij met de door hem aangegeven inkomsten had kunnen doen. Bovendien stelt de inspecteur dat sprake is van bewustheid bij belanghebbende dat er inkomsten zijn die aangegeven hadden moeten worden.

De rechtbank acht de inspecteur geslaagd in de op hem rustende last om aannemelijk te maken dat belanghebbende niet de vereiste aangifte heeft gedaan en overweegt daartoe als volgt. De rechtbank stelt voorop dat een kasopstelling een geschikte methode kan zijn om aannemelijk te maken dat er niet-aangegeven verdiend inkomen is. De inspecteur heeft bij de kasopstelling gebruik gemaakt van de door belanghebbende aangeleverde gegevens. De kasopstelling is grotendeels gebaseerd op objectieve gegevens over de inkomsten, het vermogen en uitgaven van belanghebbende. Het grootste gedeelte van de uitgaven bestaan uit de hypotheekrente, advocaatkosten en kosten van levensonderhoud. Belanghebbende heeft wel enige verklaring gegeven van de herkomst van de bedragen. Zo zou belanghebbende een voorschot hebben gehad in een civiele procedure en zou hij een lening hebben ontvangen, maar dat is verder niet door belanghebbende onderbouwd aan de hand van stukken. Ook is niet duidelijk in hoeverre de door belanghebbende gestelde ontvangen gelden voldoende zijn om de door hem niet bestreden kosten te kunnen voldoen. Gelet op het voorgaande heeft de inspecteur aannemelijk gemaakt dat de volgens de aangifte verschuldigde IB/PVV zowel in absolute als in relatieve zin aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde IB/PVV. Door belanghebbende is immers een negatief inkomen aangegeven in de aangifte. De rechtbank acht – gelet op de omvang van de gedane uitgaven – ook aannemelijk dat belanghebbende ten tijde van het indienen van de aangifte zich ervan bewust was dat door het niet vermelden van de door hem genoten inkomsten, een aanzienlijk bedrag aan verschuldigde belasting en premies niet zou worden geheven. Het voorgaande geldt eveneens voor de Zvw.

Nu de rechtbank heeft geoordeeld dat belanghebbende de vereiste aangifte IB/PVV/Zvw niet heeft gedaan, is sprake van omkering en verzwaring van de bewijslast. In dat geval dient de rechtbank te beoordelen (i) of sprake is van een redelijke – niet willekeurige – schatting door de inspecteur, en, zo ja, (ii) of belanghebbende heeft doen blijken dat en in hoeverre de belastingaanslag, zoals die luidt na uitspraak op bezwaar, onjuist is.⁴

Naar het oordeel van de rechtbank is de inspecteur bij het opleggen van de aanslagen uitgegaan van een redelijke, niet willekeurige schatting. Het gecorrigeerde bedrag van € 50.000 is voldoende onderbouwd door te wijzen op de gebruikelijkloonregeling, en in dat kader de hoogte van het salaris dat belanghebbende als directeur-grootaandeelhouder ontving in de jaren voorafgaand aan het betreffende jaar in combinatie met de kasopstelling. De beide methodes laten zien dat € 50.000 niet onredelijk is. Gelet op de constateringen in het onderzoek van de inspecteur is de rechtbank van oordeel dat de inspecteur het inkomen uit onbekende bron terecht heeft aangemerkt als resultaat uit overige werkzaamheden.

De rechtbank is verder van oordeel dat belanghebbende niet heeft doen blijken dat de belastingaanslagen IB/PVV en Zvw, zoals die luiden na de uitspraken op bezwaar, tot te hoge bedragen zijn vastgesteld. De wisselende stellingen en verklaringen van belanghebbende dragen hieraan niet bij. Ook met de diverse door belanghebbende ingebrachte kasopstellingen heeft hij niet voldaan aan de verzwaarde bewijslast. Naar het oordeel van de rechtbank is belanghebbende met al hetgeen hij heeft aangevoerd niet in de op hem rustende verzwaarde bewijslast geslaagd.

Aan belanghebbende is bij de aanslag IB/PVV door de inspecteur een verzuimboete van € 369 opgelegd op grond van artikel 67a van de AWR..

Tussen partijen is de verschuldigdheid en de hoogte van de boete niet in geschil. De rechtbank sluit zich hierbij aan en is dan ook van oordeel dat de verzuimboete terecht is opgelegd. De rechtbank dient vervolgens te beoordelen of de boete passend en geboden is. De rechtbank ziet geen aanleiding om de boete te matigen en acht de boete passend en geboden gelet op de relevante feiten en omstandigheden. Wel ziet de rechtbank in de duur van de procedures aanleiding om de boete ambtshalve te matigen. De rechtbank stelt vast dat 26 oktober 2018 geldt als aanvangsmoment van de redelijke termijn, omdat op dat moment de boete is opgelegd bij de aanslag. De rechtbank doet uitspraak op 5 september 2022. Sinds de oplegging van de boete zijn dan (afgerond) 47 maanden verstreken. De rechtbank stelt vast dat de redelijke termijn van twee jaar is overschreden met 23 maanden. De boete wordt daarom gematigd met 15%.⁵

De boetebeschikking wordt verminderd tot een bedrag van € 313 afgerond.

Voor de beoordeling of belanghebbende recht heeft op een vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn, gelden de uitgangspunten in de jurisprudentie van de Hoge Raad.⁶ Als uitgangspunt geldt een redelijke termijn van twee jaar en het tarief van € 500 per half jaar.

De bezwaarschriften zijn op 7 december 2018 ingediend. De uitspraak op bezwaar is op 2 oktober 2020 verzonden. De uitspraak van de rechtbank wordt op 5 september 2022 gedaan en dus afgerond 45 maanden na indiening van het bezwaarschrift. Daarmee is de redelijke termijn overschreden met 21 maanden. Belanghebbende heeft daarom recht op een immateriëleschadevergoeding van € 2.000. De overschrijding die moet worden toegerekend aan de bezwaarfase bedraagt afgerond 16 maanden, waardoor de vergoeding over de bezwaarfase afgerond € 1.524 bedraagt. De vergoeding voor de beroepsfase bedraagt de resterende € 476. De rechtbank heeft de minister in zoverre mede aangemerkt als partij in dit geding.