Aflevering 7-8

Op 9 april heeft het Hof van Justitie (HvJ) een belangrijke uitspraak gedaan over de werking van de fiscale eenheid voor de btw. Het betrof een door de Commissie aanhangig gemaakte infractieprocedure tegen Ierland, Commissie/Ierland (zaak C-85/11, NTFR 2013/955). Twee weken daarna, op 25 april, heeft het HvJ uitspraak gedaan in nog eens zes infractieprocedures op het gebied van de fiscale eenheid.Commissie/Nederland (C-65/11, NTFR 2013/1002), Commissie/Finland (C-74/11), Commissie/Verenigd Koninkrijk (C-86/11), Commissie/Denemarken (C-95/11), Commissie/Tsjechië (C-109/11), Commissie/Zweden (C-480/10). In deze bijdrage zal ik stilstaan bij de gevolgen van deze uitspraken voor de Nederlandse praktijk.

In de loop van de twintigste eeuw zijn in het belastingrecht andere normen dan de wet, namelijk rechtsbeginselen, een belangrijke rol gaan vervullen in de fiscale rechtsbetrekking. In mijn proefschrift stonden daarom twee juridische concepten – ‘rechtsbetrekking’ en ‘rechtsbeginsel’ – centraal.J.L.M. Gribnau, Rechtsbetrekking en rechtsbeginselen in het belastingrecht. Rechtstheoretische beschouwingen over navordering, toezegging en fiscale vaststellingsovereenkomst, Gouda Quint, Deventer 1998. In deze studie koos ik voor een specifieke probleemstelling, namelijk op welke wijze bepaalt het recht hoe fiscus en belastingplichtige zich jegens elkaar hebben te gedragen? Deze probleemstelling leidde tot twee samenhangende deelonderzoeken. De vraag is immers enerzijds wat recht is en anderzijds wat de specifieke kenmerken zijn van de verhouding tussen fiscus en belastingplichtige. De constatering dat wet en recht niet samenvallen was het uitgangspunt bij de beantwoording van deze vragen. Dat heeft geleid tot een zoektocht naar de normatieve grondslag van het recht en van het belastingrecht in het bijzonder.

Auteurs gaan nader in op een arrest van de Hoge Raad waarin een verlies uit hoofde van een binnen concernverband verstrekte garantie ter zake van een concernkredietfaciliteit niet aftrekbaar is voor de verstrekker van de garantie. Auteurs vragen zich af waarom de Hoge Raad in casu de eerder door de Hoge Raad ontwikkelde leer ter zake van de onzakelijke lening niet toepast.

Het bredere, al dan niet fiscale gebruik van WOZ-waarden heeft diverse gevolgen. Zo kan er een belang zijn te procederen om de WOZ-waarde te verhogen en kunnen belanghebbenden van hetzelfde object onder omstandigheden een tegengesteld belang hebben. De verhuurderheffing gedeeltelijk laten bekostigen door een extra huurverhoging bij ‘scheefwoners’ toe te staan om ‘scheefwonen’ tegen te gaan is een fiscale paradox.