Rechtbank Noord-Holland, 20-08-2021, ECLI:NL:RBNHO:2021:7008, 20/1270

3. Eiser heeft - verkort weergegeven - het volgende aangevoerd:

-

De WOZ-beschikking is niet deugdelijk gemotiveerd;

-

Artikel 6 juncto bijlage 4 van de Uitvoeringsregeling instructie waardebepaling Wet waardering onroerende zaken (hierna: Uitvoeringsregeling) dienen onverbindend te worden verklaard;

-

In de bezwaarfase is ten onrechte niet gehoord;

-

In de bezwaarfase zijn de gevraagde stukken ten onrechte niet toegezonden;

-

In de beroepsfase zijn niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd;

-

Het waarderapport dat verweerder heeft overgelegd dient tardief te worden verklaard;

-

Het waarderapport dat verweerder heeft overgelegd ligt niet ten grondslag aan de WOZ-beschikking en mist daardoor betekenis voor de vraag of deze in overeenstemming met de wettelijke voorschriften is genomen;

-

Een vergelijking met slechts één vergelijkingsobject gelegen in een andere woonkern is onvoldoende als onderbouwing van de waarde;

-

Gelet op de WOZ-waarden van vergelijkbare objecten is de waarde te hoog vastgesteld;

-

De waarde dient te worden verminderd tot € 330.000.

Voorts heeft eiser verzocht om vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn.

4. Verweerder weerspreekt hetgeen eiser heeft aangevoerd. De WOZ-beschikking is zowel met het taxatieverslag als met het waarderapport voldoende gemotiveerd. Eiser heeft in bezwaar niet verzocht om te worden gehoord, zodat geen verplichting tot het ter inzage leggen van stukken of het verstrekken van afschriften daarvan bestond en de hoorplicht niet is geschonden. De schermprints waar eiser op doelt zijn door gerechtshof Amsterdam in een andere procedure aangemerkt als op de zaak betrekking hebbende stukken. In de onderhavige procedure zijn de gegevens van de schermprints verwerkt in de bijlage waardeopbouw bij het waarderapport. Daarmee is voldaan aan de verplichting de op de zaak betrekking hebbende stukken te overleggen. Verweerder heeft onder meer verwezen naar een door hem overgelegd waarderapport met bijbehorende matrix van 8 februari 2021. In dit waarderapport is de woning door taxateur [C] naar de waardepeildatum getaxeerd op € 387.000. Naast gegevens van de woning, bevat het waarderapport gegevens van het vergelijkingsobject [b] te Vogelenzang. Voorts zijn in het waarderapport de gegevens opgenomen van de objecten [c] te Vogelenzang en [d] te Overveen.

5. Voor het overige verwijst de rechtbank naar de gedingstukken.

6. Op grond van artikel 8:42 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) dienen de op de zaak betrekking hebbende stukken binnen vier weken na de dag van de verzending van de gronden aan de bestuursrechter te worden toegezonden. Op grond van artikel 8:58 van de Awb kunnen partijen tot tien dagen voor de zitting nadere stukken indienen. De rechtbank stelt vast dat het verweerschrift met bijlagen op 25 februari 2021 en daarmee in strijd met de tiendagentermijn van artikel 8:58 van de Awb is ontvangen. Verweerder valt een verwijt te maken van de late indiening van deze stukken, aangezien de griffier reeds bij brief verzonden op 27 mei 2020 heeft verzocht binnen vier weken na verzenddatum de op de zaak betrekking hebbende stukken en een verweerschrift in te dienen. Daar komt bij dat uit het waarderapport kan worden afgeleid dat de taxatie reeds op 28 februari 2020 heeft plaatsgevonden en dat het rapport op 8 februari 2021, bijna een maand voor de zitting, is opgemaakt. De rechtbank ziet echter geen aanleiding hieraan de consequentie te verbinden het waarderapport tardief te verklaren. Blijkens de uitgebreide pleitaantekeningen en zijn nadere toelichting ter zitting is eiser voldoende in staat geweest adequaat te reageren op hetgeen in het verweerschrift en het waarderapport naar voren is gebracht. De rechtbank concludeert daarom dat eiser door de gang van zaken niet in zijn procespositie is geschaad.

7. Artikel 3:46 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) bepaalt dat een besluit dient te berusten op een deugdelijke motivering. Uit artikel 3:48 van de Awb volgt dat de vermelding van de motivering achterwege kan blijven indien redelijkerwijs kan worden aangenomen dat daaraan geen behoefte bestaat, en dat de motivering zo spoedig mogelijk dient te worden verstrekt indien daarom binnen een redelijke termijn wordt verzocht. Artikel 7:12 van de Awb bepaalt dat de uitspraak op bezwaar dient te berusten op een deugdelijke motivering, die bij de bekendmaking van de beslissing wordt vermeld.

8. Uit artikel 25, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr) juncto artikel 30 van de Wet WOZ volgt dat het horen in WOZ-zaken in afwijking van artikel 7:2 van de Awb plaatsvindt op verzoek. Uit artikel 7:4, tweede en vierde lid, van de Awb volgt dat de op de zaak betrekking hebbende stukken 10 dagen voor het horen ter inzage dienen te worden gelegd en dat van die stukken tegen vergoeding van de kosten afschriften kunnen worden verkregen.

9. Artikel 40, tweede lid, van de Wet WOZ, bepaalt dat verweerder op verzoek een afschrift van de gegevens die ten grondslag liggen aan de waarde verstrekt aan degene te wiens aanzien een WOZ-beschikking is genomen.

10. Eiser heeft zich in het bezwaarschrift van 1 maart 2019 op het standpunt gesteld zich niet te kunnen verenigen met de vastgestelde waarde van de woning doch bij gebrek aan motivering van de WOZ-beschikking het bezwaar niet te kunnen toelichten en verzocht de motivering van de WOZ-beschikking toe te zenden. Eiser heeft er daarbij onder verwijzing naar het arrest van de Hoge Raad van 17 augustus 2018, ECLI:NL:HR:2018:1316 (het black-boxarrest) op gewezen dat verweerder inzicht dient te geven in de gegevens die bij de waardevaststelling zijn gebruikt alsmede in overwegingen die tot de waardevaststelling hebben geleid. Eiser heeft vervolgens verzocht om de objectkenmerken die aan de woning zijn toegekend, om de grondstaffel van het waardegebied van de woning, om de kubieke meterprijzen van het type woning dat bij de waardebepaling is gebruikt, om de waarde van de dakkapellen en de vierkantemeterprijzen voor bergingen voor het waardegebied van de woning die bij de waardebepaling van de woning zijn gebruikt, alsmede de zogenaamde KOUDVL-factoren, voorzien van inzicht in en onderbouwing van de gehanteerde kwalificatie. Eiser heeft niet expliciet verzocht te worden gehoord. Verweerder heeft bij de ontvangstbevestiging van het bezwaarschrift van 5 maart 2019 een taxatieverslag meegezonden met daarin vermeld de oppervlakte- en inhoudsmaten van (de onderdelen van) de woning en die van de vergelijkingsobjecten [b] en [e] te Vogelenzang en [d] te Overveen, de WOZ-waarden naar waardepeildata 1 januari 2017 en 1 januari 2018, de verkoopprijzen en de verkoopdata. Eiser heeft de gronden van het bezwaar niet aangevuld. In de uitspraak op bezwaar van 27 december 2019 heeft verweerder verwezen naar het reeds verstrekte taxatieverslag en te kennen gegeven de overige gevraagde gegevens niet te zullen verstrekken. Verweerder heeft ter toelichting opgemerkt dat met het toezenden van het taxatieverslag is voldaan aan de verplichting tot motivering van de WOZ-beschikking, en dat in bezwaar geen wettelijke plicht bestaat tot toezending van informatie, maar alleen een inzagerecht waarvan eiser geen gebruik heeft kunnen maken omdat hij niet heeft verzocht om te worden gehoord.

11. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder met het verstrekken van het taxatieverslag en de toelichting in de uitspraak op bezwaar waarin is ingegaan op al hetgeen eiser in het bezwaarschrift heeft aangevoerd aan zijn (formele) motiveringsplicht voldaan (vgl. Hoge Raad 11 maart 1926 (B. 3784)). Voor onverbindendverklaring van artikel 6 juncto bijlage 4 van de Uitvoeringsregeling is geen aanleiding. Of verweerder met de verstrekte motivering aannemelijk heeft gemaakt dat hij de waarde van de woning niet te hoog heeft vastgesteld zal hierna bij de beoordeling van de waarde aan de orde komen.

12. De rechtbank volgt eiser niet in zijn betoog dat verweerder de hoorplicht heeft geschonden. Anders dan in de casus van het arrest van de Hoge Raad van 5 juni 2020 (ECLI:NL:HR:2020:1011) waarnaar eiser in dit verband verwijst, ligt het initiatief tot het horen in een zaak als de onderhavige overeenkomstig het bepaalde in artikel 25, eerste lid, van de Awr, onverkort bij eiser. Het oordeel van de Hoge Raad dat ertoe strekt dat in het verzoek tot inzage van de stukken tevens een verzoek om te worden gehoord is begrepen is onder meer gebaseerd op een uitleg van onderdeel 9, onder 2, van het Besluit Fiscaal Bestuursrecht (BFB), en is daarom niet op de onderhavige casus van toepassing. Het BFB dat het initiatief tot het horen bij de inspecteur legt is immers een besluit van de staatssecretaris van Financiën dat verweerder niet bindt. De rechtbank tekent hierbij aan dat de belanghebbende in de casus van het arrest in ieder geval enige uitlating had gedaan die als een verzoek tot horen uitgelegd kon worden, terwijl zodanige uitlating in het onderhavige geval geheel ontbreekt. Eiser heeft immers slechts om toezending van de motivering van de WOZ-beschikking en specifieke gegevens verzocht om het bezwaar nader te kunnen toelichten.

13. Anders dan eiser betoogt kan hij aan het bepaalde in artikel 7:4, vierde lid, van de Awb in bezwaar geen algemene aanspraak op toezending van de op de zaak betrekking hebbende stukken in een bezwaarprocedure ontlenen (vgl. gerechtshof Amsterdam 7 januari 2021, ECLI:NL:GHAMS:2021:2). Dat laat echter onverlet dat verweerder op grond van artikel 40, tweede lid, van de Wet WOZ, gehouden is op verzoek aan eiser afschrift te verstrekken van de gegevens die ten grondslag liggen aan de vastgestelde waarde. Dit artikel strekt ertoe dat degene te wiens aanzien een waardebeschikking is genomen bepaalde waardegegevens kan verkrijgen, waarover hij wenst te beschikken om de juistheid van die waardebeschikking te kunnen controleren (HR 25 november 2016, ECLI:NL:HR:2016:2667). Of verweerder aan die verplichting heeft voldaan dient in een procedure tegen de waardevaststelling als de onderhavige aan de orde komen (ABRvS 23 december 2015, ECLI:NL:RVS:2015:3918).

14. In het bezwaarschrift heeft eiser verzocht specifieke gegevens toe te zenden onder verwijzing naar r.o. 2.3.3 van het black-boxarrest. Daarin wordt tot uitdrukking gebracht dat het bestuursorgaan moet zorgdragen voor de inzichtelijkheid en controleerbaarheid van keuzes, aannames en gegevens die ten grondslag liggen aan een besluit dat geheel of ten dele het resultaat is van een geautomatiseerd proces, indien de belanghebbende de juistheid daarvan wil controleren en zo nodig gemotiveerd betwisten. Daarbij wordt overwogen dat zonder die inzichtelijkheid en controleerbaarheid een ongelijkwaardige procespositie van partijen dreigt te ontstaan. Het verzoek om toezending van specifieke gegevens in het bezwaarschrift als weergegeven in overweging 10 moet naar het oordeel van de rechtbank worden aangemerkt als een verzoek als bedoeld in artikel 40, tweede lid, van de Wet WOZ. De rechtbank volgt verweerder niet in zijn betoog dat met het verstrekken van het taxatieverslag volledig aan dat verzoek is voldaan. Het taxatieverslag bevat namelijk geen informatie waarmee het afleiden van de waarde van de woning uit de vergelijkingsobjecten inzichtelijk is gemaakt, terwijl niet in geschil is dat de WOZ-beschikking geheel of gedeeltelijk het resultaat is van een geautomatiseerd proces. Tot de gegevens als bedoeld in artikel 40, tweede lid, van de Wet WOZ behoren naar het oordeel van de rechtbank in het onderhavige geval ook de specifieke gegevens waar eiser om heeft verzocht, nu verweerder niet heeft weersproken dat deze gegevens ten grondslag liggen aan de vastgestelde waarde en dat hij ten tijde van het verzoek over deze gegevens beschikte. Verweerder had eiser daarom tevens afschrift moeten verstrekken van deze gegevens. Aangezien deze gegevens zijn bedoeld om de juistheid van de WOZ-beschikking te kunnen controleren, moet worden aangenomen dat deze verstrekt hadden moeten worden op gelijke wijze als waarop in de regel de motivering van een beschikking bekendgemaakt pleegt te worden, namelijk door toezending. De vraag of eiser door deze gang van zaken is benadeeld hangt samen met het verloop van de beroepsprocedure en zal hierna aan de orde komen.