Gerechtshof Amsterdam, 06-06-2023, ECLI:NL:GHAMS:2023:1418, 21/01718

2.1.

De rechtbank heeft onder het kopje ‘overwegingen’ de volgende feiten vastgesteld (in de uitspraak van de rechtbank wordt belanghebbende aangeduid als ‘eiseres’ en de inspecteur als ‘verweerder’):

1. Eiseres is [in] 2000 opgericht. Volgens het uittreksel van de Kamer van Koophandel zijn haar activiteiten advisering op het gebied van management en bedrijfsvoering. De aandelen in eiseres zijn in handen van [X] Holding B.V, waarvan de aandelen worden gehouden door [A] (hierna: [A] ). Sinds 17 april 2003 is [A] directeur van eiseres. Daarnaast is sinds 1 maart 2009 [B] directeur. [C] is bij eiseres betrokken als administrateur en adviseur. Mr. [E] (hierna: [E] ) is bij eiseres betrokken als advocaat en adviseur.

2. Eiseres heeft in haar aangiften omzetbelasting voor zover van belang de volgende bedragen begrepen:

3. Verweerder heeft op 31 augustus 2009 een boekenonderzoek aangekondigd naar de aanvaardbaarheid van de aangiften omzetbelasting over de periode 1 januari 2005 tot en met 30 juni 2009. Op 7 oktober 2009 heeft er een gesprek plaatsgevonden tussen medewerkers van verweerder en [A] en [C] namens eiseres. Van het onderzoek is een intern rapport opgesteld met dagtekening 3 december 2010 (het rapport uit 2010). Bij besluiten van 8 december 2010 ten name van eiseres heeft verweerder de bij de aangiften ingediende teruggaafverzoeken afgewezen. Hiertegen heeft eiseres bezwaar ingesteld. Op 18 april 2011 is een controlerapport (het rapport uit 2011) opgesteld en aan eiseres toegezonden.

4. De AFM is een toezicht onderzoek gestart naar de naleving van de Wet handhaving consumentenbescherming bij eiseres. De bevindingen zijn vastgelegd in een rapport van 13 april 2010. Tijdens het onderzoek is over de beleggingsstructuur waarbij eiseres betrokken was, geconstateerd dat de participanten gezamenlijk (rechtstreeks) gerechtigd zijn geworden tot de economische eigendom van levensverzekeringspolissen en contraverzekeringspolissen waarvan de juridische eigendom in handen is van een Amerikaanse trust . Dit is niet in overeenstemming met de eerder gesloten participatieovereenkomsten, die ervan uitgingen dat de participanten investeerden in een Nederlandse beleggingsstructuur. Op de participatieovereenkomsten is daarom met de participanten een aanvulling overeengekomen.

5. In 2011 is een strafrechtelijk onderzoek ingesteld onder meer naar eiseres. Dat onderzoek heeft geleid tot strafrechtelijke procedures tegen eiseres, [A] , [E] en [D] (hierna: [D] ). Zij zijn ervan beschuldigd dat zij gefraudeerd hebben met betrekking tot de investeringsproducten waarbij eiseres betrokken was. Meer concreet betreffen de tenlasteleggingen medeplegen van opzettelijk gebruik maken van valse geschriften, van oplichting en van verduistering. De tenlasteleggingen van [A] , [E] en [D] betreffen ook medeplegen van gewoontewitwassen en deelnemen aan een criminele organisatie.

6. Partijen zijn in 2012 overeengekomen dat verweerder pas nadat de strafrechtelijke procedure tegen eiseres is afgerond, zal beslissen op de bezwaren.

7. Eiseres heeft in 2018 de vermeende vordering die zij heeft op verweerder uit hoofde van onder meer de onderhavige teruggaafverzoeken omzetbelasting gecedeerd aan [C] en de gemachtigde uit hoofde van hun vorderingen op eiseres.

8. De rechtbank heeft op 12 oktober 2018 uitspraak gedaan in de eerder genoemde strafzaken. De rechtbank heeft eiseres vrijgesproken (ECLI:NL:RBAMS:2018:7256). De anderen zijn veroordeeld, waarbij [D] en [E] allebei 43 maanden gevangenisstraf hebben gekregen ( [D] : ECLI:NL:RBAMS:2018:7383; [A] : ECLI:NL:RBAMS:2018:7255) en [E] 12 maanden gevangenisstraf waarvan 6 voorwaardelijk (ECLI:NL:RBAMS:2018:7379). [A] en [D] zijn veroordeeld onder meer voor deelname aan een criminele organisatie, [E] is hiervan vrijgesproken.

9. Eiseres is ontbonden bij besluit van 26 maart 2019. Per 26 maart 2019 is [A] geregistreerd als vereffenaar. Op 1 augustus 2019 is bij de Kamer van Koophandel geregistreerd dat eiseres is opgehouden te bestaan omdat geen bekende baten meer aanwezig zijn. Ten tijde van het doen van deze uitspraak is eiseres niet opgehouden te bestaan.

10. Bij de uitspraken op bezwaar met dagtekening 2 september 2019 ten name van eiseres zijn de bezwaren niet-ontvankelijk verklaard omdat eiseres zou zijn opgehouden te bestaan. Verweerder heeft in de uitspraken de bezwaren ambtshalve beoordeeld en komt tot het oordeel dat de teruggaafverzoeken terecht zijn afgewezen.”

2.2.

In aanvulling daarop vermeldt het Hof de volgende feiten.

2.3.

Belanghebbende heeft op 10 mei 2023 een 10-dagenstuk ingediend met als bijlage een persbericht van het Openbaar Ministerie van 22 juni 2018. In dit persbericht is onder meer het volgende vermeld:

2.4.

In het verweerschrift van de inspecteur in eerste aanleg is in bijlage 40 een overeenkomst opgenomen tussen belanghebbende en [F] LLC. In deze overeenkomst is onder meer het volgende opgenomen:

a. [F] has the obligation to purchase Life Settlement Policies, in order to bring these policies in US based trusts . [F] will do so, after [X] has consulted [F] .

b. [F] will therefore finance the total purchase price for each Life Settlement Policy.

c. [X] has the obligation to do her utmost to sell all the participations in several Life Settlement Policies based funds.

d. [X] has also the obligation to create new structures, legal entities and do everything that is in her opinion necessary to transfer the ownership from a certain Life Settlement Policy from [F] to the actual trust .

a. The profit for [X] exists in a part of the margin between purchase and sale of the Life Settlement Policy to the Trust .

b. This sales profit (margin) will be paid by the Trustee in the United States, directly to [X] , on behalf of [F] .

c. After consultation of [F] , and after the permission of [F] , the request of [X] to be paid out by advanced payment, can be done.

d. The profit will be shared as follows: [F] is entitled to 60% of the profit. [X] is entitled to 40% of the profit.”

2.5.

De strafkamer van dit Hof heeft [A] (directeur van belanghebbende) in zijn uitspraak van 19 april 2022, ECLI:NL:GHAMS:2022:1197, veroordeeld tot een gevangenisstraf van 72 maanden. [A] is door het Hof schuldig bevonden aan het medeplegen van het opzettelijk gebruik maken van valse geschriften (feit 1), het medeplegen van oplichting (feit 2a), (gewoonte-)witwassen (feit 3) en het deelnemen aan een criminele organisatie (feit 4). [A] heeft tegen de uitspraak beroep in cassatie aangetekend. Ook medeverdachten [D] en [E] zijn door het Hof veroordeeld. Deze uitspraak is ook voor de onderwerpelijke zaak relevant, omdat deze licht werpt op de taak en rol van belanghebbende en [F] bij de verkoop van beleggingsproducten die betrekking hebben op Amerikaanse levensverzekeringen. In de uitspraak, die is geanonimiseerd, wordt– naar het Hof uit de context afleidt – [A] aangeduid als verdachte, [D] (directeur van [F] ) als medeverdachte 1 en [E] (de advocaat van belanghebbende) als medeverdachte 2. Belanghebbende is aangeduid met de letter Q en [F] is aangeduid met de letter W.

2.6.

Belanghebbende is door de rechtbank vrij gesproken (zie de uitspraak van de rechtbank Amsterdam van 12 oktober 2018, ECLI:NL:RBAMS:2018:7256). Het OM is daartegen niet in hoger beroep gegaan. De rechtbank komt tot de conclusie dat de gedragingen van [A] in redelijkheid niet aan belanghebbende kunnen worden toegerekend, omdat het ‘erop lijkt dat [A] een eigen onderneming binnen de onderneming van [X] runde’.