Aflevering 12

Met de Tweede–Kamerverkiezingen van 15 mei 2002 op komst steekt de discussie over de hypotheekrenteaftrek weer de kop op. De reden voor de geregeld terugkerende discussie over deze aftrek ligt in de kennelijk gevoelde onrechtvaardige behandeling van de eigenwoningbezitter ten opzichte van de huurder. Het ontbreken van een grens aan de hypotheekrenteaftrek heeft er bij de oplopende huizenprijzen van de afgelopen jaren toe geleid dat ook het totale bedrag van de aftrek sterk is gestegen. Dit heeft een toenemend beslag gelegd op de financiële middelen van de overheid. NRC–Handelsblad van 18 december 2001 bevatte een artikel van de hand van Leo Stevens, hoogleraar belastingrecht aan de economische faculteit van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Onder de kop 'PvdA ontloopt discussie over hypotheekrente' riep Stevens de PvdA op een fundamenteel debat over de hypotheekrenteaftrek niet uit de weg te gaan, omdat er zijns inziens orde op zaken moet worden gesteld, juist nu de hypotheekrente zo laag is. In deze Opinie geef ik een reactie op de door Stevens aangedragen argumenten tot wijziging van de fiscale behandeling van de eigen woning. Aan het eind vermeld ik samengevat hetgeen de (concept–)verkiezingsprogramma’s van de belangrijkste politieke partijen op het onderdeel van de eigen woning melden.

Via een verzamelwetje wordt een drietal (tussentijdse) wetswijzigingen voorgesteld. Het gaat om de volgende voorstellen:

De staatssecretaris van Financiën geeft in een besluit aan op welke wijze de eigenwoningregeling moet worden toegepast bij lidmaatschap van een woonvereniging.

Aan de Commissie voor de Verzoekschriften is een casus voorgelegd waarin de adressante verzoekt de ontvangen vergoeding voor een logeerproject buiten de belastingheffing te houden. De staatssecretaris van Financiën heeft een verzoek om toepassing van de hardheidsclausule eerder afgewezen. De Commissie volgt adressante in haar stelling dat het logeerproject is te vergelijken met pleegzorg en nodigt de staatssecretaris van Financiën uit om alsnog de hardheidsclausule toe te passen voor zover die vergoeding niet uitstijgt boven het totaal aan dagvergoedingen dat adressante in 1997 zou hebben ontvangen als zij pleegouder zou zijn geweest. Ook wordt de staatssecetaris uitgenodigd om een regeling te treffen voor logeerprojecten van zorginstellingen en zo nodig in overleg te treden met de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De staatssecretaris van Financiën brengt een vraag-en-antwoordbesluit uit voor kinderopvang, uitgaven voor levensonderhoud van kinderen, buitengewone uitgaven, weekenduitgaven voor gehandicapte kinderen en scholingsuitgaven (voorheen: buitengewone lasten). In dit besluit herziet hij het vraag-en-antwoordbesluit zoals dat onder de Wet IB 1964 is uitgebracht (Besluit van 7 juli 2000, nr. CPP2000/967M) en voegt hij een aantal nieuwe vragen- en antwoorden toe die zijn toegespitst op de Wet IB 2001. Hieronder nemen we de vragen en antwoorden op die zijn aangepast aan de Wet IB 2001 (1.1, 1.6, 2.12, 2.13, 2.16, 2.17, 2.18, 3.a.3, 3.a.7, 3.a.24.3, 3.b.3, 3.d.1, 3.e.1, 3.e.2, 5.1), en de jurisprudentie (3.a.2, 3.a.6). Ook de nieuwe vragen nemen wij uiteraard op (2.1, 3.a.1.4, 3.a.1.5, 3.a.27, 3.b.4, 3.b.7, 3.c.3, 3.e.3, 3.f.6, 4.1, 4.2, 4.3, 5.4, 5.5, 5.6, 5.7). Marginaal aangepaste vragen hebben we niet opgenomen. Het besluit treedt in werking met ingang van het belastingjaar 2001. Het volledige besluit is op onze website te vinden.

Het wetsvoorstel over dividendstripping en het verlenen van optierechten aan werknemers is, slechts om formele redenen, licht aangepast. Het oorspronkelijke wetsvoorstel is ingediend op 30 augustus 2001 onder nr. 27 896. De verwachting was dat het voorstel begin 2002 in werking zou treden. Dat is niet gelukt: het voorstel ligt nog bij de Eerste Kamer. Omdat andere wetswijzigingen (waaronder het Belastingplan 2002) wel zijn ingevoerd, kloppen onderdelen van de nummering in het oorspronkelijke voorstel niet meer. Om die reden is nu een nieuw voorstel onder nr. 28 246 opgesteld. Daarin worden de problemen opgelost.

De staatssecretaris heeft aangegeven dat de nieuwe wettelijke regeling over vervreemding van deelnemingen tegen een zogenoemde earn-outregeling ook vóór 1 januari 2002 kan worden toegepast. De nieuwe wettelijke regeling is opgenomen in art. 13, lid 1, Wet VPB 1969. Die regeling houdt kort samengevat in, dat alle termijnen die op een later tijdstip worden betaald als tegenprestatie voor de verwerving van een deelneming door zowel de verkoper als de koper tot de voordelen uit deelneming worden gerekend. Vóór 1 januari 2002 volgde uit jurisprudentie van de Hoge Raad dat de waarde van de toekomstige termijnen in het jaar van vervreemding moest worden geschat. Hetgeen later meer of minder werd betaald dan het geschatte bedrag behoorde tot de belastbare winst. Op vervreemdingen waarop de oude regeling van toepassing was, maar die nog niet hebben 'geleid tot onherroepelijke gevolgen in de aanslagregeling' kan toch de nieuwe regeling worden toegepast. Daartoe moet wel een vaststellingsovereenkomst tussen de koper, de verkoper en de inspecteur worden gesloten.

De gemeente Haarlem heeft een verzoek om vergoeding van coulancerente ingediend bij de inspecteur, omdat hij een grote teruggave dividendbelasting onnodig laat zou hebben verleend waardoor financiële schade is ontstaan. De inspecteur heeft het verzoek slechts deels gehonoreerd. Bij de Commissie voor de Verzoekschriften van de Tweede Kamer heeft de gemeente meer succes.

Uit een brief van de staatssecretaris aan de Tweede Kamer, blijkt dat één dezer dagen het wetsvoorstel ter zake van het nieuwe belastingverdrag met België (NTFR 2001/786) ter uitdrukkelijke goedkeuring aan de Tweede Kamer zal worden aangeboden. De staatssecretaris wil – net als België– alles op alles zetten om de ratificatieprocedure tijdig (dat wil zeggen in de loop van 2002, het verdrag kan dan met ingang van 1 januari 2003 toepassing vinden, red.) te voltooien. Om dit te bewerkstelligen zou de behandeling – mede in verband met de verkiezingen – al vóór 26 april in de Kamer moeten plaatsvinden. Als deze planning niet kan worden gehaald, dan zou volgens de staatssecretaris een tweede mogelijkheid van een tijdige afronding kunnen zijn dat de schriftelijke behandeling vóór de verkiezingen plaatsvindt. De behandeling in de Tweede Kamer zou dan in de eerste week na het zomerreces kunnen worden afgerond. Afronding voor de verkiezingen heeft echter de sterke voorkeur van de staatssecretaris.

In NTFR 2002/324 hebben wij het Besluit van de staatssecretaris van Financiën van 11 februari 2002 opgenomen over de fiscale behandeling van aandelenopties in grensoverschrijdend verband. Inmiddels heeft de OESO een discussiestuk over hetzelfde onderwerp gepubliceerd, onder de naam 'Cross border income tax issues arising from employee stock-option plans'. Hierin wordt vooral ingegaan op de toepassing van belastingverdragen op optierechten in grensoverschrijdende situaties. Het stuk is als brondocument bijgevoegd. Belangstellenden kunnen tot 31 juli 2002 richting OESO commentaar leveren op het document en de daarin opgenomen concept-standpunten.

Een woningverhuurstichting gaat, naast de normale service ook afzonderlijke service-onderhoudsabonnementen (niet verplicht en los van de huurovereenkomst) aan met haar huurders ten behoeve van kleine klusjes in huis die normaal gesproken voor rekening van de huurders komen. Deze diensten zijn volgens de staatssecretaris functioneel en causaal te scheiden van de verhuur van de woningen, en zijn daarmee belast met BTW en dus niet vrijgesteld, zoals de normale servicekosten die wel bij de woningverhuur horen.

De vrijstelling voor diensten door schrijvers als bedoeld in art. 11, lid 1, onderdeel q, Wet OB 1968 is niet van toepassing op het maken van teksten die voor reclamedoeleinden worden gebruikt. Het schrijven van reclameteksten, inclusief advertorials, moet – gelet op diverse uitspraken van het HvJ – worden beschouwd als een dienst op het gebied van de reclame.

De staatssecretaris van Financiën heeft een reactie gegeven op de gedachten en voorstellen van de Europese Commissie en van de Stichting Natuur en Milieu inzake het invoeren van een BTW-tariefdifferentiatie op milieugronden (onder meer ten aanzien van biologisch vlees). Ook gaat de staatssecretaris van Financiën in op de stand van zaken van de discussie in Brussel over het toepassen van het verlaagde BTW-tarief voor kringloopwinkels. Ten aanzien van de voorstellen van de Stichting Natuur en Milieu geeft hij aan dat hij onder de huidige omstandigheden moeilijk positief kan staan tegenover deze voorstellen. Een Europese aanpak zou de voorkeur hebben, met name omdat daarmee de Europeesrechtelijke juridische klippen worden omzeild.

Conform zijn toezegging aan de vaste commissie voor Financiën op 11 oktober 2000, heeft de staatssecretaris de Kamer geïnformeerd over de evaluatie van het experiment met het verlaagde BTW-tarief op arbeidsintensieve diensten. Thans heeft de staatssecretaris de resultaten van een tweede peiling toegezonden. Deze resultaten zijn verwerkt in het rapport getiteld: 'Monitor effecten BTW-verlaging arbeidsintensieve diensten', gedateerd 15 februari 2002, opgesteld door Research voor Beleid te Leiden. U dit rapport downloaden op de website van NTFR.

Met ingang van 1 januari 2002 is een aantal wijzigingen aangebracht in de Wet OB, Uitvoeringsbesluit OB en Uitvoeringsbeschikking OB. In de punten 1 tot en met 5 van dit besluit wordt nader ingegaan op de goederen en diensten die bij het Belastingplan 2002-IV onder het verlaagde BTW-tarief zijn gebracht, en met name: 1. Hooglaagbedden, 2. Hulpmiddelen voor doven en slechthorenden, 3. Antidecubitusmatrassen en draagbare uitwendige infuuspompen, 4. Het gelegenheid geven tot sportbeoefening, en 5. Het optreden door uitvoerende kunstenaars. In de punten 6 en 7 van dit besluit worden de verruiming van de onderwijsvrijstelling respectievelijk de wijziging in de sociaal-culturele vrijstelling besproken (6. Vrijstelling voor onderwijs in dans, drama en beeldende vorming en 7. Kinderopvang en thuiszorg), die zijn opgenomen in het Besluit van 18 december 2002, Stb. 2001, 701, tot wijziging van het Uitvoeringsbesluit. Volledigheidshalve is in de bijlage bij dit besluit een overzicht opgenomen van de overige wijzigingen per 1 januari 2002.

overschotheffing, steunmaatregel, uitvoeringshandeling

afvalstoffenbelasting, steunmaatregel, uitvoeringshandeling

Nederland heeft op 20 december 2001 een verdrag gesloten met Nieuw-Zeeland inzake wederzijdse bijstand bij de invordering van belasting. Het verdrag is recentelijk gepubliceerd in het Tractatenblad (Trb. 2002, 45). Het verdrag is van toepassing op de Nederlandse inkomsten-, loon- en vennootschapsbelasting en op de Nieuw Zeelandse incometax. Het is ook van toepassing op alle gelijke of in wezen gelijksoortige belastingen die na de datum van ondertekening naast, of in plaats van, de bestaande belastingen worden geheven. Het verdrag zal pas in werking treden na stilzwijgende goedkeuring door het parlement.

De staatssecretaris van Financiën heeft nader beleid kenbaar gemaakt naar aanleiding van een uitspraak van Hof Amsterdam van 25 juli 2001, nr. 00/03383, gepubliceerd in het Infobulletin 2001/740.