NTFR 2007/1307 - HvJ EG JP Morgan: 'Gemeenschappelijke beleggingsfondsen' uitgelegd
Aflevering 29, gepubliceerd op 19-07-2007 met annotatie van mr. dr. J.Th. SandersJP Morgan Fleming Claverhouse Investment Trust plc (hierna: Claverhouse) is een Investment Trust Company (een fiduciaire beleggingsmaatschappij, hierna: ITC) die voor het beheer van haar portefeuilles een beroep heeft gedaan op de beheersdiensten van een derde, namelijk JP Morgan Fleming Asset Management (UK) Limited (hierna: JP Morgan). Claverhouse is onderworpen aan btw voor de beheersdiensten die zij ontvangt, aangezien de Commissioners de vrijstelling weigeren. Claverhouse heeft dan ook een bedrag aan niet-terugvorderbare btw betaald. Claverhouse en The Association of Investment Trust Companies, een vereniging die op de Engelse markt actieve ITC’s vertegenwoordigt, hebben beroep ingesteld tegen de Engelse fiscus. Authorised Unit Trusts (hierna: AUT’s), die de vorm van een trust hebben, en Open-Ended Investment Companies (hierna: OEIC’s), die zijn geregeld bij statuten, zijn gemeenschappelijke beleggingsfondsen waarvan respectievelijk het aantal rechten van deelneming (units) en het aantal door de beleggers gehouden aandelen varieert naar gelang van de beleggingen. AUT’s en OEIC’s zijn fondsen met variabel kapitaal (open-endtype), die verplicht zijn om hun rechten van deelneming of hun aandelen terug te kopen van de beleggers die ze wensen te verkopen. ITC’s, die geregeld zijn bij statuten, zijn daarentegen fondsen met vast kapitaal (closed-endtype). ITC’s zijn collectieve beleggingsinstrumenten, opgericht als naamloze vennootschap en aan de beurs genoteerd. De belegger die zijn deelname aan dit laatste type fonds wenst te beëindigen, verkoopt zijn aandelen doorgaans via een effectenbeurs. De verwijzende rechter verklaart dat ITC’s, anders dan AUT’s en OEIC’s, geen toelating door de Financial Services Authority (autoriteit financiële dienstverlening) behoeven. Als beursgenoteerde vennootschappen worden zij echter gereglementeerd door de Financial Services Authority als Listing Authority (autoriteit inzake toelating tot de beurs). Bovendien moet het beheer van AUT’s en OEIC’s worden uitbesteed aan een externe beheerder, terwijl ITC’s beschikken over een raad van bestuur die de beleggingen kan beheren. Toch heeft 90% van de ITC’s het beheer van de beleggingen aan externe fondsbeheerders toevertrouwd. In Engeland zijn OEIC’s, waarvan het kapitaal variabel is, die instellingen voor collectieve belegging in de zin van de icbe-richtlijn vormen en verplicht zijn voor het beheer van hun fonds gebruik te maken van een derde, vrijgesteld van btw over de diensten die hun worden geleverd door hun externe beheerder, terwijl gesloten beleggingsmaatschappijen zoals ITC’s niet worden vrijgesteld. Op daaromtrent door de verwijzende rechter gestelde vragen verklaart het Hof van Justitie EG voor recht: