Aflevering 1

politieke turbulentie kenmerkte het afgelopen jaar 2002. Mede ten gevolge van de aardverschuivingen in het politieke krachtenveld en de dramatische gebeurtenissen rond Pim Fortuyn werd het thema 'normen en waarden' ontdaan van de waas van oubolligheid waarmee dit in het verleden omgeven leek en kwam het in het brandpunt van de politieke belangstelling te staan. Weliswaar heet de belastingheffing amoreel te zijn, maar dat neemt niet weg dat ethiek ook alle fiscalisten raakt. In deze opinie wil ik kort daarop ingaan. Hiertoe zal ik de verschillende spelers in de fiscale arena de revue laten passeren en – zonder volledigheid te willen suggereren– stilstaan bij enkele verantwoordelijkheden die naar mijn mening op die spelers rusten. Ik realiseer mij terdege dat ik mij daarbij op glad ijs begeef. Welke de in acht te nemen normen en waarden zijn, wordt immers sterk subjectief bepaald. In een rubriek die de titel 'Opinie' draagt moet daarvoor echter ruimte zijn en ik voeg daar direct aan toe: 'mijn mening voor een betere'.

In het persbericht 2002-290 van 12 december 2002, 'Wijzigingen in de belastingheffing met ingang van 1 januari 2003' dat wij opnamen in NTFR 2002/1891 zijn in paragraaf 1.22.4 (stakingsaftrek), abusievelijk de bedragen van 2002 opgenomen.

Via de Bijstellingsregeling 2003 worden de bedragen geïndexeerd van de Wet inkomstenbelasting 2001, de wet op de loonbelasting 1964, de Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie volksverzekeringen en de Successiewet 1956. Via de Bijstellingsregeling belastingen op milieugrondslag 2003 worden de bedragen geïndexeerd van de Wet belastingen op milieugrondslag. De belangrijkste bedragen zijn opgenomen in het overzicht van de wijzigingen in de belastingheffing met ingang van 2003 (NTFR 2002/1891).

Het onderhavige besluit bevat aanpassingen van enkele uitvoeringsbesluiten per 1 januari 2003. De aanpassingen zijn hoofdzakelijk van technische aard.

goodwill, persoonlijke kwaliteiten, ruisende inbreng

Een wetsvoorstel is ingediend voor de wettelijke bevestiging van de schorsing van de willekeurige afschrijving milieu-investeringen, de energie-investeringsaftrek en de milieu-investeringsaftrek in de periode van 26 september 2002 tot 1 januari 2003. Deze faciliteiten waren eerder door middel van een ministeriële regeling buiten toepassing verklaard (NTFR 2002/1402).

De lijst van bedrijfsmiddelen die in aanmerking komen voor willekeurige afschrijving arbo-bedrijfsmiddelen (marktsector) of voor vermindering afdracht loonbelasting (non-profitsector) in het jaar 2003 is bekendgemaakt.

kost en inwoning, personeelsvoorziening, vakantiehuisjes

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een aantal regelingen aangepast in verband met fiscale wijzigingen per 1/1/2003.

In het besluit van 19 december 2002, nr. WDB2002/795M, Stcrt. nr. 247, heeft de staatssecretaris van Financiën de Regeling loonbelasting- en premietabellen 1990 vastgesteld voor 2003. Deze tabellen zijn door de Belastingdienst al eerder aan alle inhoudingsplichtigen verzonden. U kunt deze tabellen ook vinden via de internetsite van de Belastingdienst: http://www.belastingdienst.nl/ccs/inhoud/tabellen/tabellen.htm

Kennelijk is per abuis het spaarloonbedrag voor 2003 vastgesteld op €615, in plaats van € 613.

In het Besluit van 19 december 2002, nr. WDB2002-813M, Stcrt. nr. 248, heeft de staatssecretaris van Financiën een aantal wijzigingen aangebracht in de Uitv.reg. LB 2001, de Uitv.reg. werknemersspaarregelingen en winstdelingsregelingen (W en W) en de Uitv.reg. afdrachtverminderingen. De meeste wijzigingen vloeien voort uit het belastingplan 2003 (zie onder meer NTFR 2002/1370). Er zijn echter ook enkele opvallende punten:

lijfrente, overgangsrecht

lijfrente, overgangsrecht

pensioenregeling, slotuitkering, vroegere dienstbetrekking

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft ingestemd met de vaststelling door het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) voor het jaar 2003 van premiepercentages voor de wachtgeldfondsen. De Werkloosheidswet wordt deels gefinancierd via sectorale premies die ten gunste komen van de wachtgeldfondsen en deels via een landelijke premie die ten gunste komt van het Algemeen Werkloosheidsfonds (AWf). UWV stelt beide soorten premies vast. De vastgestelde premiepercentages per sector treft u aan in het brondocument op onze site.

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de mogelijkheid van eigenrisicodragen WAO voor kleine bedrijven beperkt. In zijn brief van 12 november 2002 (zie NTFR 2002/1776) had de minister de Tweede Kamer gemeld dat hij door zou gaan met de afschaffing van de Pemba en de beperking van het eigenrisicodragen WAO, beide voor kleine bedrijven per 1-1-2003. Daarnaast zou hij nog informatie verstrekken over eventuele mogelijkheden om per 1-7-2003 en per 1-1-2004 eigenrisicodrager te worden. In vervolg hierop verzoekt hij in zijn brief van 15 november 2002 de Tweede Kamer in verband met 'de inzet voor een overbruggingspakket', om de behandeling van het wetsvoorstel Verlenging loondoorbetalingsverplichting bij ziekte (28 629) voorlopig aan te houden. Vervolgens zijn in dit verband drie besluiten verschenen. Deze treft u aan als brondocumenten op onze site.

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een aantal bedragen en andere gegevens van de sociale verzekeringen per 1 januari 2003 bekend gemaakt. Het betreft onder meer de volgende informatie.

Tijdens de behandeling van het Belastingplan 2003 heeft de staatssecretaris van Financiën beloofd dat hij de Vaste Commissie voor Financiën zal informeren over koophuur en de eigenwoningregeling. Er loopt al enige tijd ambtelijk overleg over dit onderwerp met de Stichting Koophuur. Thans informeert de staatssecretaris de Tweede Kamer door middel van een brief over koophuur. De Stichting Koophuur heeft, omdat het oorspronkelijke koophuurconcept niet aan het eigenwoningbegrip van de Wet IB 2001 voldeed, enkele varianten voorgelegd ter beoordeling. De staatssecretaris geeft aan dat hij wel bereid is om hierover mee te denken, maar dat hij niet bereid is om het eigenwoningbegrip op te rekken.

rendabel maken onroerende zaak

afschrijving, aftrekbare kosten, mestquotum

ondersteuningsbehoefte, uitgaven levensonderhoud

buitengewone lasten, standpuntbepaling, vertrouwensbeginsel

buitengewone lasten, marihuana

controleerbaarheid, land in oorlog

alleenstaande ouderenaftrek, overdracht basisaftrek

speltherapeute, Ziektekosten

De staatssecretaris van Financiën publiceert een besluit over de keuzeregeling voor het fiscale partnerschap voor ongehuwde samenwoners. In dit besluit wordt in vier vragen en antwoorden aangegeven op welke moment kan worden gekozen en of nog op de keuze kan worden teruggekomen.

Het Tweede-Kamerlid Kant (SP) heeft naar aanleiding van een uitspraak van hof Amsterdam vragen gesteld over de aftrekbaarheid van de kosten van een PKU-dieet. In het vergaderjaar 1997-1998 (Aanhangsel Handelingen 124 H, vergaderjaar 1997-1998) zijn eerder vragen gesteld over deze diëten. De staatssecretaris van Financiën beantwoordt de vragen door te wijzen op het overleg met diverse instanties dat naar aanleiding van deze Kamervragen heeft plaatsgevonden. Dit overleg heeft geleid tot een verruiming van de dieetkostenregeling in art. 37 Uitv.reg. IB 2001onder meer voor de extra uitgaven voor een natuurlijk-eiwitbeperkt dieet. Dit is het dieet dat – onder meer – door PKU-patiënten wordt gevolgd. Hiermee is de behoefte tot aanpassing van de tabel van art. 37 Uitv.reg. IB 2001 overbodig geworden. Voor 2003 bedraagt het aftrekbare bedrag overigens € 308.

Via een ministeriële regeling worden enkele kleine onjuistheden hersteld in het Belastingplan 2003. Dit is mogelijk doordat in het Belastingplan is bepaald dat indien de samenloop van belastingwetten die in 2002 in het Staatsblad zijn gepubliceerd niet of niet juist is geregeld, of als gevolg van die samenloop onjuistheden ontstaan in de aanduiding van artikelonderdelen, verwijzingen en dergelijke, herstel kan plaatsvinden bij een ministeriële regeling. Verder wordt nog een dergelijke kleine wijziging aangekondigd in het nieuwe fiscale-eenheidsregime zoals dat per 1 januri 2003 in werking zal treden. Voor die wijziging zal echter nog wel een separaat wetsvoorstel moeten worden ingediend.

niet-aftrekbare rente, overgangsregeling, terugbetaling kapitaal

niet-aftrekbare rente, overgangsregeling

gedeeltelijke liquidatie

standaardvoorwaarden

beleggingen, onttrekking, rekening en risico, winstuitdeling

afzien pensioen en salaris, kwijtscheldingswinst

Het nieuwe fiscale-eenheidsregime treedt in werking met ingang van 1 januari 2003. De bij het wetsvoorstel behorende algemene maatregel van bestuur wordt binnenkort gepubliceerd. Ook dit 'Besluit fiscale eenheid 2003' treedt op 1 januari 2003 in werking. Hierna citeren we de relevante passage in het persbericht.

Het Besluit fiscale eenheid 2003 is gepubliceerd. Daarmee is bereikt dat de hele nieuwe fiscale eenheid-regeling met ingang van 2003 in werking treedt. Die nieuwe regelgeving bestaat in het bijzonder uit een serie nieuwe artikelen in de Wet VPB 1969 (art. 15 tot en met 15aj) en de nu gepubliceerde algemene maatregel van bestuur (vijftig artikelen). In het besluit zijn over een aantal aspecten van het fiscale eenheidsregime nadere regels opgenomen. Zo wordt bijvoorbeeld aandacht besteed aan een aantal internationale aspecten. Daarbij kan worden gedacht aan niet naar Nederlands recht opgerichte lichamen, buitenlandse belastingplichtigen en de voorkoming van dubbele belasting. Verder staan er onder andere regels in over juridische fusie en splitsing binnen fiscale eenheid, de fiscale eenheid bij verzekeraars en beleggingsinstellingen en een aantal algemene bepalingen over voorvoegingsverliezen, de wijze van verbreking enzovoort.

In een besluit geeft de staatssecretaris aan dat het belastbaar bedrag aan vennootschapsbelasting wordt afgerond op vijftallen euro's.

schenkingen, voorschot

De staatssecretaris van Finaciën verleent in dit besluit een tegemoetkoming in het successie- en schenkingsrecht in het geval dat de aanstaande echtgenoot overlijdt.

In antwoord op kamervragen van de leden Vroonhoven-Kok en De Pater, schrijft de staatssecretaris dat hij hecht aan een adequate oplossing voor eventuele problemen op het terrein van de bedrijfsopvolging. De staatssecretaris heeft in een artikel in de Telegraaf van 30 november jl. aangegeven dat een tariefsverlaging een mogelijke oplossing zou zijn voor (een deel van) de problemen die zich kunnen voordoen bij bedrijfsopvolging in de successiewetgeving.

De staatssecretaris publiceert een derde besluit met dertien vragen en antwoorden over de kapitaalsbelasting. Twee eerdere besluiten werden gepubliceerd op 5 april 2001 (NTFR 2001/599) en 19 december 2001 (NTFR 2002/51). De eerste drie vragen zien op de heffing van kapitaalsbelasting ten aanzien van rechtshandelingen bij een open commanditaire vennootschap en een besloten fonds voor gemene rekening. Het merendeel van de overige vragen ziet op de fusie- en reorganisatievrijstelling, zoals die is opgenomen in art. 37 van de Wet op belastingen van rechtsverkeer.

hoor en wederhoor, procespositie

kwade trouw, navordering

behoorlijk bestuur, toezegging

beroepstermijn

rechtsstrijd

heroverweging, ontvankelijkheid

bezwaarschrift, één geschrift, terugwijzing, twee belastingplichtigen

reeks, strafbaarverklaring, verzuimboete

Met ingang van 1 januari 2003 vindt er een reorganisatie plaats van de Belastingdienst. In de Uitvoeringsregeling Belastingdienst 2003 worden de hoofdlijnen van de gewijzigde organisatie van de Belastingdienst vastgelegd. De eenheden particulieren en (grote) ondernemingen worden omgevormd tot dertien nieuwe regio's, elk bestaande uit een aantal kantoren. De douanedistricten worden tot vier regio's teruggebracht en de doelgroepdirecties komen te vervallen. Elke regio zal worden geleid door een managementteam met aan het hoofd een voorzitter. Die voorzitter wordt in de nieuwe uitvoeringsregeling aangewezen als inspecteur en ontvanger in formele zin. Daarnaast kunnen de voorzitters ook de bevoegdheid van directeur uitoefenen. De aanwijzing voor de bevoegdheid van inspecteur en ontvanger geldt voortaan voor het gehele land in plaats van territoriaal. Om de belastingplichtigen inzicht te geven in welke inspecteur en ontvanger hun fiscale aangelegenheden regelt, zijn in de uitvoeringsregeling ressorteerbepalingen opgenomen. Als hoofdregel geldt daarbij dat de woon- of vestigingsplaats van de belastingplichtige of entiteit bepalend is. De uitvoeringstaken van de doelgroepdirecteuren worden overgenomen door (uitvoerings)kennisgroepen.

grensoverschrijdend fe

Bosal, vaste inrichting

183-dagenregeling, dynamisch, statisch, verdragsinterpretatie

183-dagenregeling, dynamisch, statisch, verdragsinterpretatie

Intracommunautaire levering

maat-BV''s, oprichtingskosten, voorbelasting

omkering bewijslast, valse facturen, verwerping boekhouding

kansspel, Sweepstake postorderbedrijf, voorbelasting op ''prijs''

In bijlage K behorende bij de Uitvoeringsbeschikking zijn een aantal goederen toegevoegd: Organische tensioactieve producten (andere dan zeep); tensioactieve bereidingen, wasmiddelen (hulppreparaten voor het wassen daaronder begrepen) en reinigingsmiddelen, ook indien zeep bevattend, andere dan die bedoeld bij post 3401 3402; Staven van ijzer of van niet-gelegeerd staal, enkel gesmeed, warm gewalst, warm getrokken of warm geperst, ook indien na het walsen getordeerd 7214; Andere staven van ijzer of van niet-gelegeerd staal 7215; en Damwandprofielen van ijzer of van staal, ook indien van gaten voorzien of bestaande uit aaneengezette delen; gelaste profielen van ijzer of van staal 7301; Andere buizen en pijpen (bijvoorbeeld gelast, geklonken, genageld, gefelst), met een rond profiel en met een uitwendige diameter van meer dan 406,4 mm, van ijzer of van staal 7305; Andere buizen, pijpen en holle profielen (bijvoorbeeld gelast, geklonken, genageld, gefelst of met enkel tegen elkaar liggende randen), van ijzer of van staal 7306.

Het Besluit van 14 september 1972, nr. B72/4253, waarin werd goedgekeurd dat alle exploitanten van veerdiensten vanaf 1 oktober 1972 buiten de BTW-heffing bleven, mits zij afzagen van aftrekrecht, wordt – gelet op de jurisprudentie van het Hof van Justitie uit 1989 (Carpaneto Piacentino) – aangepast. Veerdienstexploitanten die op 31 december 2002 de goedkeuring toepassen, mogen dat continueren. Als zij dat niet willen, kunnen zij dat niet per veerdienst afzonderlijk toepassen. Eénmaal gekozen voor normale heffing, kan men niet meer terugkeren naar de goedkeuring. Veerdienstexploitanten die gebruikmaken van continuering van de goedkeuring kunnen niet een beroep doen op een bijdrage uit het BTW-compensatiesfonds. Overheidsveerdiensten die om niet worden geëxploiteerd leiden niet tot BTW-ondernemerschap, kunnen dus geen beroep doen op de goedkeuring én kunnen wél in aanmerking komen voor een BTW-compensatiefonds bijdrage.

Op vragen van het VVD-kamerlid Hofstra inzake de belastingheffing bij bevoorrading van de internationale binnenvaart op de Rijn, heeft de staatssecretaris het volgende geantwoord. De suggestie dat de beëindiging van de accijnsvrijstelling een recent besluit zou zijn is niet juist: reeds in 1998 is dit besluit genomen vanwege a. fraude en b. de ongelijke behandeling van binnenvaart ten opzichte van weg- en spoorvervoer. Omdat volgens Duitsland en België in die landen niet een soortgelijke vrijstelling geldt, ziet de staatssecretaris geen reden om de beëindiging ervan langer uit te stellen. Vanaf begin 2001 was bekend dat de regeling op 1 januari 2003 zou eindigen. De accijnsvrijstelling voor door binnenschepen gebruikte gasolie blijft van toepassing.

Op grond van post a.29 jo. Bijlage J van de Uitvoeringsbeschikking omzetbelasting 1968 vallen onder het verlaagde BTW tarief de volgende kunstvoorwerpen:

Op het ter beschikking stellen van de kluisjes door de exploitant van de zweminrichting en het in bewaring nemen van jassen in een ter plekke aanwezige garderobe door de exploitant van het theater of de bioscoop is het verlaagde tarief van toepassing. Hierbij is het niet van belang of de vergoeding hiervoor begrepen is in de toegangsprijs dan wel afzonderlijk moet worden betaald.De desbetreffende dienstverlening door de exploitant van de zweminrichting of van het theater of de bioscoop is een middel om de hoofddienst, het geven van gelegenheid tot baden of het verlenen van toegang tot theater of bioscoop, zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Het vormt voor de klant geen doel op zichzelf. Het gebruik van een kluisje of van de garderobe is te beschouwen als een bijkomende dienst, die samen met de hoofddienst één dienst is voor de omzetbelasting (zie in dit verband het arrest van het Hof van Justitie van de EG van 25 februari 1999, nr. C-349/96, BNB 1999/224).

Overeenkomstig de toezegging van voormalig staatssecretaris Bos, heeft de huidige staatssecretaris onderzocht of binnen Europees verband steun te vinden is voor een nultarief op biologisch geteelde voedingsmiddelen. De Zesde richtlijn biedt thans namelijk geen ruimte, zodat de Commissie – die tegen dit idee is – slechts stappen zal willen nemen wanneer andere lidstaten positief staan tegenover dit initiatief. De ontvangen reacties zijn echter niet positief omdat a. het een inbreuk vormt op de algemene principes van het BTW-systeem, b. positieve effecten niet duidelijk zijn en prijseffecten niet zeker zijn, c. een hoger tarief voor niet-biologische producten niet kan worden gesteund, d. zo'n regeling moeilijk uitvoerbaar en controleerbaar zou zijn, e. strijdig is met het streven naar vereenvoudiging, en ff budgettair te zwaar weegt. Positieve reacties zijn niet ontvangen. Tevens wijst de staatssecretaris op de effectrapportages en het te voeren debat over het BTW-tariefdifferentiatie experiment voor arbeidsintensieve diensten.

Het Hof van Justitie heeft op 2 juli 2002 (C-115/00) geoordeeld dat voor een vrachtauto met Luxemburgs kenteken, die door een Duitser bestuurd werd en in Duitsland werd gestald, een heffing van Duitse motorrijtuigenbelasting niet mogelijk is op grond van art. 5 Richtlijn 93/89/EEG (inmiddels Richtlijn 1999/62/EG). Voor Nederland betekent dit, volgens de staatssecretaris, dat als het kenteken(bewijs) rechtmatig door een ander EU-lidstaat aan de vrachtauto is toegekend, ongeacht de nationaliteit van de bestuurder, een Nederlandse heffing van motorrijtuigenbelasting achterwege dient te blijven. Daarmee verliezen art. 73 en 74 Wet MRB hun belang voor vrachtauto's die uitsluitend voor goederenvervoer zijn ingericht, met een maximum toelaatbare massa van 12.000 kg en meer, voorzien van een buitenlands (EU) kenteken.

Per 1 januari 2003 wordt de Energiepremieregeling (de Epr) in de regulerende energiebelasting (REB) afgeschaft. De vraag is gerezen hoe moet worden omgegaan met apparaten of voorzieningen die in december 2002 worden gekocht, maar pas in het volgende jaar (2003) worden geleverd. Om voor de premie in aanmerking te komen moet het apparaat of de voorziening ook geleverd zijn; wordt het apparaat of de voorziening dus in 2003 geleverd, dan komt men derhalve niet meer in aanmerking voor de energiepremie op basis van de Epr 2002. De staatssecretaris heeft echter goedgekeurd dat als de koopovereenkomst is gesloten in 2002, maar het apparaat of de energiebesparende voorziening in het eerste kwartaal 2003 wordt geleverd, een energiepremie wordt toegekend, mits het verzoek daartoe in het eerste kwartaal van 2003 is ingediend.

onroerendezaakbelasting, WOZ-beschikking