NTFR 2009/2436 - Handhaving van de eerlijke mededinging in Europa anno 2009
Aflevering 47, gepubliceerd op 19-11-2009 geschreven door mr. drs. P.C. van der VegtIn het jaar 2009, crisisjaar, vervult het staatssteunthema een prominente rol. De verlening van steun is immers aan de orde van de dag. Met enige regelmaat wordt de vraag gesteld of de handhaving de eerlijke mededingingsverhoudingen in Europa door middel van het staatssteunverbod wel enig reële betekenis heeft in crisistijden. Is het verbod op staatssteun in dergelijke tijden geen dode letter? Van een dode letter is uiteraard bepaald geen sprake, getuige ook de veelheid aan persberichtgeving over het handelen van de Europese Commissie in staatssteunverband. Dat neemt niet weg dat andere communautaire belangen dan het eerlijkemededingingsbelang ertoe leiden dat er op betrekkelijk grote schaal staatssteun wordt verleend. Het EG-Verdrag voorziet ook uitdrukkelijk in die mogelijkheid (verwezen zij naar het tweede en (met name) het derde lid van art. 87 EG). Het verbod op staatssteun is namelijk niet absoluut. Zo kan staatssteun verenigbaar zijn met de gemeenschappelijke markt indien bijvoorbeeld een ernstige verstoring in de economie van een lidstaat moet worden opgeheven. Dat het belang van het opheffen of voorkomen van een zodanige verstoring de verlening van staatssteun EG-rechtelijk kan legitimeren, brengt niet met zich dat het handelen van lidstaten in crisistijden niet meer door het steunverbod wordt genormeerd. Ook in gevallen waarin de verlening van steun verenigbaar met de gemeenschappelijke markt wordt geacht omdat er andere zwaarwegende belangen dan het belang van eerlijke mededinging moeten worden gediend, mag de nastreving van dat andere belang de eerlijke mededinging in Europa niet te zeer verdrukken. Als gevolg daarvan heeft de Europese Commissie beleid ontwikkeld waarop zij haar handelen in (recente) steunkwesties baseert. Dat beleid, gebaseerd op het derde lid van art. 87 EG, fungeert als basis voor de voorwaarden waaronder steunverlening wordt toegestaan. Dat de gevolgen van dit beleidsmatig handelen van de Commissie ingrijpend kunnen zijn, blijkt uit het recente verstrekkende optreden van de Europese Commissie in de bancaire wereld.