NTFR 2009/2153 - Ook persoonlijke relatie kan als derde beroepsmatig rechtsbijstand verlenen
Aflevering 42, gepubliceerd op 15-10-2009 met annotatie van mr. A.A. FaseA-G IJzerman gaat in op de vraag of ook aanspraak kan worden gemaakt op een vergoeding van de kosten ter zake van ‘door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand’ als bedoeld in art. 1, aanhef en onder a, Besluit proceskosten bestuursrecht, indien die rechtsbijstand is verleend door een gemachtigde die tot de belanghebbende in een persoonlijke relatie staat, zoals een vriendschaps- of familierelatie, huwelijk of samenwonen. De advocaat-generaal neemt als uitgangspunt dat voor vergoeding van proceskosten slechts plaats is indien door de belanghebbende kosten zijn gemaakt: geen kosten, geen vergoeding. In de regel dient ervan te worden uitgegaan dat het in rechte verschijnen van een professionele rechtshulpverlener betekent dat deze daarvoor een declaratie zal indienen. Indien een belanghebbende geheel of gedeeltelijk in het gelijk is gesteld, wordt zijn wederpartij, het bestuursorgaan, in principe in de kosten van het geding veroordeeld. Behoefte aan bewijs dat een op zichzelf professionele gemachtigde voor de verleende rechtsbijstand kosten in rekening heeft gebracht, kan ontstaan bij betwisting door het bestuursorgaan of als er aanwijzingen zijn dat geen kosten in rekening worden gebracht. Dat geldt ongeacht of de gemachtigde tot de belanghebbende in een persoonlijke relatie staat. Het kan zich overigens voordoen dat een dergelijke betwisting verband houdt met de constatering dat de rechtsbijstandverlener in een persoonlijke relatie staat tot de belanghebbende. Van belanghebbende kan bij betwisting bewijs van gemaakte kosten worden verlangd. Dat is alsdan te leveren door overlegging van een declaratie en eventueel van bewijs van betaling, of op andere wijze. Als een professionele gemachtigde in een bepaald geval tot de belanghebbende in een persoonlijke relatie staat, behoeft dit niet eraan in de weg te staan dat ook in dat geval als derde beroepsmatig rechtsbijstand kan zijn verleend. Noch de tekst van het Bpb noch de ratio, tegemoetkoming in de gemaakte kosten voor professionele rechtsbijstand door middel van een, in principe, forfaitaire kostenvergoeding, verzet zich tegen deze uitleg. Ook de nota van toelichting bij het Bpb sluit beroepsmatig verleende rechtsbijstand door een familielid, echtgenoot, levenspartner, vriend of kennis niet uit.