NTFR 2008/1781 - Rechtswaarden als economische waarden
Aflevering 39, gepubliceerd op 25-09-2008 geschreven door prof. dr. A.C. Rijkers‘De obsessie met bijna gedwongen participatie is ook ingegeven door een beperkt welvaartsbegrip: welvaart is gelijk aan het bruto nationaal product (bnp),’ aldus Kleinknecht in een opinie in het NRC van 26 augustus 2008. Hij keert zich daarin tegen de oekazes uit Den Haag om de Nederlanders ertoe aan te zetten om in het licht van de vergrijzingsproblematiek zowel op weekbasis als op lifetimebasis langer te werken. Kleinknecht verwijst daarbij naar het door HeertjeA. Heertje, ‘Naar echte economie’ (2007) ESB, 92(4525), 772-775. gehouden pleidooi voor een subjectivistisch welvaartsbegrip. Tegenover de beperkte economische beschouwingswijze tot het bereik van de meetbaarheid bepleit Heertje een bredere economische visie. Hij doelt daarmee op een welvaartsbegrip waarin ruimte wordt gemaakt voor ‘kwalitatieve, niet-meetbare gezichtspunten die voor het wel en wee van de burgers evenzeer van belang zijn als de onderdelen van het economische leven die zich lenen voor een cijfermatige expressie.’ Tegen het objectieve en materiële welvaartsbegrip voert hij o.a. aan dat dit geen recht doet ‘aan het voorzien in behoeften van burgers die niet via de markt blijken.’ Een subjectivistisch welvaartsbegrip – volgens Heertje ontsproten aan het subjectivisme van de jaren zeventig van de vorige eeuw – houdt wel mede rekening met kwalitatieve aspecten, natuur, open ruimte, milieu en cultuur. Het moet gaan om de kwaliteit van het bestaan waarin ‘de meetbare kanten van het economisch proces ingebed (zijn) in een integraal kwaliteitsbeleid.’