NTFR 2008/1010 - Beperkte uitleg? Ruim uitleggen!
Aflevering 22, gepubliceerd op 29-05-2008 geschreven door mr. dr. J.Th. SandersDe Europese btw is een algemene verbruiksbelasting, die aanknoopt bij bestedingen bij ondernemers. Dit betekent dat, gelet op het karakter van deze belasting, de heffing in die situatie een ruim, schier alles omvattend toepassingsgebied heeft. De belasting is immers ‘algemeen’. De btw wordt ook wel een kostprijsverhogende belasting genoemd. Wanneer eenmaal is geconstateerd, dat een belastingplichtige de in de btw-regelgeving opgesomde belastbare feiten verricht, is heffing bij wijze van spreken onafwendbaar en doet deze haar naam eer aan als kostprijsverhogende belasting. Natuurlijk bestaan uitzonderingen en bijzondere regelingen die moeten zorgen dat heffing wordt gereduceerd of achterwege blijft. De btw is ook op dat gebied een volledig volwassen belasting. Uitzonderingen zijn bijvoorbeeld de in de regelgeving opgenomen vrijstellingen. Ik heb dan het oog op vrijstellingen zonder aftrek van voorbelasting. De logica eist dat, vanuit de optiek van een algemene verbruiksbelasting, deze uitzonderingen beperkt of strikt worden uitgelegd. Wanneer in een vrijstellingsbepaling sprake is van een beperking of een uitzondering, zal het niet veel fantasie vergen zich voor te stellen, diezelfde logica vraagt het zelfs, dat deze beperkingen en uitzonderingen op de vrijstelling ruim moeten worden geïnterpreteerd. Dit alles om de heffing ‘zo algemeen mogelijk’ te maken. Tot zover is dat geen nieuws. Velen weten dat de Europese btw paradoxale trekjes vertoont. Het is in feite de charme van deze heffing en innemendheid moet men in aanmerking nemen. Enerzijds is dat het resultaat van de gekozen systematiek van de btw, die ertoe leidt dat de aan heffing onderworpen belastingplichtige door het aftrekrecht wordt vrijgesteld van heffing en dat de niet aan de heffing onderworpen belastingplichtige door het missen van het aftrekrecht wordt belast. Tot zover is dat nog steeds geen nieuws. Anderzijds worden in het btw-landschap steeds meer paradoxale sporen getrokken door de invulling die het Hof van Justitie EG (HvJ EG) geeft aan de in de regelgeving opgenomen vrijstellingen. In het navolgende zal ik, nadat ik nog enkele, meer algemene, opmerkingen over de achtergronden en de systematiek van de btw heb gemaakt, een paar arresten van het HvJ EG onder de loep leggen en bezien of beperkte uitleg ruim wordt uitgelegd.